Direnişteki işçiler: Birleşirsek asgari ücreti belirleyebiliriz

Hilal TOK
Merve İLHAN
İstanbul

Tuzla’da üç noktada, ücret ve sendika mücadelesi sürüyor. TKIS Blind’da tekstil işçileri, MKB Rondo’da mukavva işçileri, Tarkett’e petrokimya işçileri…  Asgari ücretin tartışıldığı şu günlerde, işçiler temel geçim ücretini belirleyenin kendileri, yani işçiler olması gerektiğini söylüyor. Grev çadırlarını direniş okulu olarak gören işçiler bu okulda öğrendikleri mücadelenin büyüyerek, ücret mücadelesinin kazanım getireceğine inanıyor.

UCUZ İŞÇİ AVCISI: HUNTER DOUGLAS

Hunter Douglas, Hollanda sermayeli çok uluslu bir şirket, çoğunluk hissesi Burger King’in de hissedarı olan Amerikalı yatırım şirketi 3G Capital’e ait. Şirketin sahibi Jorge Paulo Lemann ve ailesinin serveti 15.7 milyar dolar. Hunter Douglas’ın Kurucusu Ralph Sonnenberg ise 7 milyar avroluk  servetiyle Hollanda’nın en zengin ikinci ismi.

Ucuz işçi adresi Türkiye. Türkiye iştiraki TKIS Blind, Tuzla’da işçilere 20 bin lira ücret karşılığında perde üretimi yaptırıyor. Yeni bir fabrika daha açmayı planlıyorlar. İşçiler tüm ağır koşullara karşı Teksif’te örgütlenmeye başladı. Ancak sendikal çoğunluğun elde edildiği fabrikada yetki başvurusu yapılmasına rağmen işçilerden 7’si kapı dışarı edildi.

ÇOK ÇALIŞANA BİN LİRA ÖDÜL

10 gündür direnen işçilerin mücadelesini kırmak için fabrika müdürleri türlü yollar denedi. Çalışan işçiler direnişteki işçilerle karşılaşmasın diye servisler yasak olan çıkıştan çıkarıldı. Patron kasımda fazla mesailere kalıp devamsızlık yapmayana da 1000 lira “ödül” vereceğini kaydetti. Sürekli çalışmaktan ve düşük ücret almaktan bıktıklarını söyleyen işçiler, kendilerine verilen bu müjdeye ise “Sanki çocuk kandırıyorlar” diye tepki gösterdi.

MARATON KOŞUSU DEĞİL FABRİKA KOŞUSU

Direnişteki işçilerden Burcu Demir, 48 yaşında 11 aydır TKIS Blind’da çalışıyordu. Evinin kirası 15 bin lira olan Demir, “Yabancı sermayeye kölelik yapıyoruz” dedi. Fabrikada devamsızlık primi adı altında sürekli çalışma şart koşuluyor. Yarım gün dahi gitmediğinde bir günlük prim kesiliyor. Fazla mesai baskısı var. “Dokuza kadar çalışıp 10’da eve vardığımızda yatağa girip uyuyup 05.30’da iş için yeniden kalkıyoruz” diyen Demir şunları söyledi: “Yemek saati yarım saat. Koşa koşa gidiyoruz. Yemekhane, şirketin dışında ve kuyruk oluyor. Beş dakikada yedin yedin. Koştur koştur işe. Asansörü bile yasakladılar. Koşa koşa gelip 4 kat çıkıyoruz.”

Kadın işçilerin yoğun olduğu fabrikada soyunma odası yok, işçiler tuvalette giyiniyor. Bazen yöneticilerin tuvalete gelip “Hadi hadi, nasıl giyiniyorsunuz bakacağım, tuvalette ne yapıyorsunuz” dediğini aktarıyor. Kadınlar regl dönemlerinde artan tuvalet ihtiyacı karşısında da baskıya maruz kaldıklarını belirtiyor.

İşten atılan bir diğer İşçi Nazar giriyor söze, “Bazen ağrıdan duramıyoruz. Revire gitmek istiyoruz mesela, ama bakıyoruz ki revir kilitlenmiş” diyor. Burcu, fabrikada 40 derece ateşinin çıktığını revire gitmek istediğinde revirin yine kapalı olduğunu, yöneticilerin revir kapılarını kilitleyip toplantılara gittiğini, o halde bütün gün bekletildiğini söylüyor. 

İşçiler iş tanımlarının dışında da sürekli her işe koşturulduklarını, bu koşturmada ütü gibi bölümlerde sık sık iş kazaları gerçekleştiğini söylerken, Burcu iğneden delik deşik olmuş ellerini gösteriyor. İşten atılan bir diğer işçi Batuhan ise makasçı olduğunu, makas tutmaktan iki işaret parmağının deforme olduğunu söylüyor. Parmaklarının biri sağa biri sola bakıyor…

İŞÇİLER BİRLEŞTİKÇE ÜCRET MÜCADELESİNİN BİR SONUCA VARACAĞINA İNANIYOR

“Primimiz yanmasın diye hasta hasta gelmekten, koşturmaktan, bize hakaret etmelerinden, dalga geçer gibi üç kuruşla hayatta kalmamızı beklemelerinden bıktık usandık” diyen işçiler ücret mücadelesi, sendika mücadelesi veriyor.

Asgari ücretin görüşülmeye başlandığı şu süreçte, yüzde 25 zam tahminleri dile getirilirken, direnişteki TKIS Blind işçileri buna da tepki gösteriyor. TKIS Blind işçilerinden Burcu, “Yüzde 25 zam demek bizim şu an aldığımız gibi bir ücret almak demek. Ama ben mayıs ayından beri cebimde kalan yüz lira ile bir ayı geçirmeye çalışıyorum” dedi. Naciye isimli işçi devam etti: “Televizyonlarda görüyoruz, en ufak şeyde başka ülkeler ayağa kalkıyor. Genel grev yapıyor. İşçiler birlik olacak yani” şeklinde konuştu.

Batuhan da insanca yaşanacak bir ücret için önce sistemin değişmesi gerektiğini düşünüyor. “Ne kadar zam yapılırsa yapılsın şu anki şartlara göre hiçbir şey ifade etmiyor. Her şeye zam geliyor çünkü. O yüzde kökten bir değişim şart. Birlik olursak her şeyin üstesinden geliriz. Bizde de korku vardı, herkes ‘Biz yapamayız, herkes korkar’ dese de biz birlik olduk, sendikal çoğunluğu elde ettik. Her şeyin başı birlikten geçiyor” ifadelerini kullandı.

Nazar, “Mücadeleci olmak, bilinçli olmak için zorlamak lazım. Birleşmeliyiz, güçlenmeliyiz bunun için de makinede yanı başımızda duran işçiyi mücadeleye katarak başlamalıyız” diyor.

MKB RONDO: ŞİMŞEK’İN OYUNU ASGARİ ÜCRET ZAMMINDAN ÖNCE CEBİMİZDEKİNİ ALMAK

Avusturyalı Rondo Ganahl Anonim Şirketine ait MKB Rondo’da çalışan 100 işçi oluklu mukavva ambalajı ve oluklu mukavva üretimi yapıyor. Türk-İş’e bağlı Selüloz-İş’in örgütlü olduğu MKB Rondo’da toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde işçilerin yüzde 80 zam talebine karşı patronun yüzde 45 zam teklifinde ısrarcı olmasının ardından başlatılan grev sürüyor.

İşçiler asgari ücretin en az 45 bin ila 65 bin lira arasında olması gerektiğini savunuyor. 21 yıllık işçi 40 yaşındaki Nimetullah, 3 çocuk babası. Şunları söylüyor: “Patron kimmiş, biz işçiler kimmiş onu öğrendik. Burada günde 12 saat çalışıyor, aldığımız yetmediği için fazla mesaiye kalıyoruz. Geçinemiyoruz. Hal böyleyken asgari ücretin, bugün en az 45 bin lira olması gerekir. Devlet sermayeyi düşünüyor. Şimşek’in oyunu bu.  Patron ile konuşarak bizim yaşayacağımız asgari ücreti belirliyorlar. Daha çok birlik olmamız lazım” diyor.

35 yıllık İşçi Erkan da “Kaç yıldır çalışıyoruz, verdikleri asgari ücret. Gelsinler, bizim yaptığımız işi yapsınlar?​” diye seslenirken 43 yaşında Yeter ise “Evde üç kişi çalışsa, asgari ücret de en az 30 olsa bir aile ancak geçinir. Patronlar ekmeğin fiyatını bilmezler. Böyle böyle çığ gibi büyüyeceğiz” diyor.

17 yıllık Akın da çağrı yapıyor: “Açlık sınırı ortada, yoksulluk sınırı ortada. 4 kişilik en temel yaşam ihtiyaçlarını idam ettirebilmesi için en az 65 bin lira civarında ücret alınması gerekiyor. Bu ülkede asgari koşullarda yaşayanlar, bunu belirlemeli. Ama bu düzen bizlere bu hakkı da tanımıyor. Bir şekilde biz de burada bir direniş cephesi açtık. Diğer işçiler de kendi fabrikalarında bir direniş cephesi açtılar. Birbirimizin direnişlerine omuz vererek, sesine ses olarak, çığlığına çığlık olarak bu direnişleri her alanda büyüteceğiz.”

TARKETT İŞÇİLERİ: ASGARİ ÜCRETİ BİZ İŞÇİLER BELİRLEMELİYİZ

Patronun zamsız çalışma dayattığı Tarkett’te de grev 48’inci gününde. İşçilerin mücadelesinin kırılması için fabrika yönetimin çeşitli oyunlar oynadığı fabrikada içerideki işçilere ikramiye verileceği söyleniyor. İşçiler grevin kırılmasına izin vermeyeceklerini dile getirirken, asgari ücrete ilişkin ise, “Gerçek enflasyonu biz biliyoruz. Şimdiden konuştukları zam oranı bile açlık sınırının altında kalıyor. Baktığımız zaman yoksulluk sınırının üzerinde bir ücret almamız gerekiyor. Asgari ücreti işçilerin belirlemesi lazım. Asgari ücretle kimler yaşıyorsa onların belirlemesi lazım. Direnişler bir okuldur. O yüzden burası da bizim okulumuz. Tuzla’da 3 fabrikada direnen işçiler olarak öğrendiklerimizi birbirimize, sonrasında birlikte Tuzla’daki diğer fabrikadaki işçilere anlatmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.