Cengiz’e arkeolojik alanlar da feda edilmiş!

Özer AKDEMİR

Cengiz Holding’in Truva Bakır Maden İşletmeleri A.Ş. adıyla Kaz Dağı’nda Bayramiç yakınlarında işletmek istediği bakır altın madenine verilen işletme izninin bölgede bulunan 1. derece arkeolojik sit alanını da içine alacak şekilde genişletildiği ortaya çıktı. Ayrıca şirkete verilen işletme izninin ÇED alanından daha büyük olduğu da belirlendi.

ARKEOLOJİK ALANLAR MADENİN İŞLETME İZNİNİN İÇİNDE

Cengiz Holding’in Halilaga Bakır-Altın işletmesi mahkeme süreçleri devam etmesine rağmen tesislerini hızla tamamlayarak geçtiğimiz hafta içerisinde ağaç kesimlerine başlamıştı. Bölgede tamamı ormanlık alanda yapılmak istenen madencilik faaliyeti sırasında 1 milyon ağacın kesileceği ileri sürülüyor. Öte yandan şirkete geçtiğimiz temmuz ayında verilen işletme iznine ait koordinatların sisteme girilmesi sonrası birçok usulsüzlük ortaya çıkarıldı. İşletme izninin, bölgede 2018 yılında Bayramiç İlçesi Hacıbekirler-Muratlar Köyleri ve Çan İlçesi Söğütalan Köyü civarında yapılan yüzey araştırması sonucunda tespit edilen ve aynı yıl

Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünce taşınmaz kültür varlığı olarak tescili yapılan Kayaya Oygu Mezarlar ve Çamtaşı Kaya Tepesi Antik Yerleşim’ni de içine alacak şekilde verildiği orta çıktı.

3 KUVARS ALANINDAN SADECE BİRİNİN ÇED İZNİ VAR!

Madene verilen işletme iznine karşı dava hazırlığına yönelik dosya üzerinde incelemelerde bulunan Kaz Dağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Yönetim Kurulu üyesi, Maden Yüksek Mühendisi Esenay Hacıosmanoğlu, İşletme Ruhsatı ile ilgili MAPEG’e yapılan bilgi edinme başvurusu ile; Revize Proje hazırlandığı, Kamu Yararı Kararı alındığı, ve Bakır, Kuvars ve Feldispat İşletme İzinleri verildiğinin öğrenildiğini aktardı. Hacıosmanoğlu; “Bakır İşletme izni, çevresel etki değerlendirme (ÇED) Kararı bulunmayan alanlara da verilmiş ve 1. derece sit alanını sarıyor” dedi. Dosya üzerinde yaptıkları araştırmada işletme izni verilen 3 adet kuvars alanından sadece biri için ÇED Kararı bulunduğunu ifade eden Hacıosmanoğlu, ayrıca işletme izni verilen feldspat alanı için de ÇED Kararı bulunmadığını dile getirdi.

10 KM ÇAPI İÇERİSİNDE 10 MADEN 1 RES!

Öte yandan işletmenin ÇED’inde kümülatif değerlendirmeye alınan 10 km yarıçaptaki işletmeler, bölgenin maden ve enerji şirketleri tarafından nasıl parsellendiğini de gözler önüne serdi. Cengiz Holding’in bakır-altın madeni ruhsat alanının 10 km çapındaki alanda 10 adet maden ve 1 tane de Çan termik Santrali’nin iştiraki olan RES elektrik üretim tesisi var!

BİLİRKİŞİ RAPORUNDA NE DENİYORDU?

Madene verilen ÇED Olumlu Kararının iptali için, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Çan Çevre Derneği, Ayvalık Tabiat Derneği, Ege ve Marmara Çevreci Belediyeler Birliği ve 95 yurttaş adına yargı sürecini üstlenen Altıparmak Hukuk Bürosu adına Cem Altıparmak tarafından sürece dair bir bilgi notu açıklandı.

ÇED davasının görüldüğü Çanakkale 1.İdare Mahkemesi tarafından proje sahasında keşif yapılmış ve bilirkişi heyet raporunun mahkemeye sunulduğunu aktaran Altıparmak, “Bu raporda; Çevre, Jeoloji ve Hidrojeoloji Mühendisi ile Orman Mühendisi bilirkişi tarafından yapılan ayrıntılı değerlendirmeler sonucunda; proje sahasındaki orman varlığının ciddi bir şekilde zarar göreceği, bu durumun Türkiye’nin iklim değişikliği ile mücadele yükümlülüklerine aykırı olduğu; projenin bir uzantısı olan ve maden ocağına proses suyu sağlaması amaçlanan Hacıbekirler göleti ve Kocaçay su iletim hatları projeleri gibi entegre projelerin ÇED sürecinde dikkate alınmadığı; ocak faaliyetleri sonucunda dağ, yamaç vb. yok edilerek çukurlar açılacağı, oluşturulan atık döküm sahası, stok ve malzeme depolama sahalarıyla yüzey topografyasının değiştirileceği, tüm bu etkinliklerin yüzey ve yeraltı sularını olumsuz etkileme potansiyeli bulunması nedenleri ile söz konusu projede kamu yararı bulunmadığı, tespitleri yer almıştır” diyerek rapora ilişkin bilgi verdi.  

DANIŞTAY KARARI BEKLENMEDEN AĞAÇ KESİMLERİ BAŞLADI

Rapordaki bu bilimsel tespitlere rağmen mahkemenin sadece Arkeolog bilirkişinin maden faaliyetinin civardaki arkeolojik alanlara bir zararı olmayacağı yönündeki hatalı tespitini gerekçe göstererek, bir üyenin muhalefetine karşın 2 üyenin oy çokluğu ile davayı reddettiğine dikkat çeken Altıparmak, bu karara karşı Danıştay 4. Dairesi’ne temyiz başvurusunda bulunulduğunu belirtti. Danıştay’ın yürütmeyi durdurma talebiyle ilgili karar cemre aşamasında bölgedeki ağaçların kesilmeye başladığına dikkat çeken Altıparmak, kesilen ağaçların görüntülerinin Danıştay 4.Dairesi’ne ek bir dilekçe ile gönderdiklerini söyledi. Altıparmak, “telafisi mümkün olmayan zararların önüne geçilmesi için, dosyanın acilen incelemeye alınıp, yürütmenin durdurulması hakkında bir karar verilmesi bir kez daha talep edilmiştir. Gelinen bu aşamadan sonra, bu kadar açık bir hukuksuzluğun yaşandığı davada, Kirazlı’da olanların bir benzerini bir kere daha yaşayıp yaşamayacağımız, adalete erişimin ve yargıya olan güvenin yeniden tesis edilip edilmeyeceği ve yargı mekanizmasının vatandaşların hak arama mücadelesinde meşru ve etkili bir başvuru yolu olup olmadığı, Danıştay’ın vereceği karar ile belli olacaktır” dedi.

“9 KASIM’DA HACIBEKİRLER KÖYÜNE GELİN” ÇAĞRISI

Mahkeme kararına kadar bölgedeki ağaç kesimlerinin engellenmesi için tüm ülke genelindeki doğaseverler 9 Kasım 2024 tarihinde Çanakkale Hacıbekirler köyünde buluşmaya çağrıldı. Bölgede geniş katılımlı bir basın açıklamasının yapılması planlanıyor. Ekoloji Birliği de daha önce 9-10 Kasım tarihlerinde Muğla’da gerçekleştirileceğini duyurduğu Meclis Toplantısını Kaz Dağı’nda yapma kararı aldı. Ekoloji Birliği Yürütme Kurulu tüm bilişenlerine 9 Kasım’da Hacıbekirler köyünde ki eyleme ve 10 Kasım’da da Meclis Toplantısına katılım çağrısı yaptı.