“Cengiz Holdingin projesi usulsüzlük dolu”

Özer AKDEMİR

Kaz Dağında Cengiz Holdinge ait Truva Bakır A.Ş. tarafından işletilmek istenen bakır-altın madeni için ağaç kesimleri tüm hızı ile sürerken madene karşı açılan davada istenen yürütmeyi durdurma kararı hâlâ Danıştay’da bekliyor. En azından Danıştay’ın yürütmeyi durdurma talebinin beklenmesi gerektiğini dile getiren yereldeki belediyeler ve çevre-ekoloji örgütleri geri dönüşümü olanaksız zararlar veren ağaç kesimlerinin durdurulması için sürekli çağrıda bulunuyorlar.

İŞLETME İZNİ ÇED ALANINDAN BÜYÜK

Madene verilen işletme ruhsatına karşı dava açma hazırlıkları sürecinde maden projesinde birçok usulsüzlük, tutarsız, hata ve eksikliklerin olduğu ortaya çıktı. Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği yaptığı açıklama ile bu usulsüzlüklere dikkat çekerek Çanakkale Valiliği ile Kültür ve Turizm Bakanını göreve çağırdı. Dernek olarak Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne (MAPEG) 27.09.2024 tarihinde CİMER üzerinden bilgi edinme başvurusu ile 15.05.2024 tarihinde Revize Proje hazırlandığını, 11.06.2024 tarihinde Kamu Yararı Kararı verildiği ve 24.07.2024 tarihinde Bakır İşletme İzni verildiğinin öğrenildiği aktarıldı. Dernek açıklamasında, verilen “işletme izni” haritası ile revize Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporu’ndaki haritaların karşılaştırılması sonrası; İşletme izni sınırlarının ÇED İzni sınırlarından daha büyük olduğu ve ÇED alanı dışındaki alanların da dahil edildiği ayrıca Bayramiç İlçesi, Hacıbekirler ve Muratlar Köylerinde yer alan 1. derece sit alanının İşletme izni haritası içinde yer aldığının görüldüğüne dikkat çekildi.

ŞİRKETİN YENİDEN ÇED ALMASI GEREKİR

Şirketin 15.05.2024 tarihinde yeni bir revize İşletme Projesi hazırladığının da öğrenildiğine vurgu yapılan dernek açıklamasında; “İşletme projesinin 24.07.2024 tarihli işletme izni ile uyumlu olması halinde, daha küçük bir alana sahip olan son ÇED Raporu ile uyumsuz olacağı açıktır. Şirketin bu durumda yeniden ÇED Raporu hazırlayıp ÇED izni alması gerekirdi. ÇED raporuna aykırı bir işletme izni verilemez. Bu durumda şirketin elindeki işletme izni usulsüzdür bir şekilde düzenlenmiştir” ifadelerine yer verildi.

DAVALAR SONUÇLANMADAN YAPILAN HER İŞLEM USULSÜZDÜR

Şirkete 11.06.2024 tarihinde verilen Kamu Yararı ve Kamulaştırma Kararı ile ÇED alanı

içerisinde kalan tarım alanları için kamulaştırma davaları açıldığının aktarıldığı açıklamada; bu davalar sonuçlanmadan, mülkiyet izinleri tamamlanmadan, işletme izni verilmesinin de usulsüz olacağı uyarısında bulunuldu. Açıklamada şöyle denildi, “Usulsüz olan işletme izni kapsamında yürütülen faaliyetlerin acilen durdurulması, işletme izninin iptal edilmesi gerekmektedir. Bu konuda hukuki süreç başlatılacak ve ayrıca bu konuda ihmali olan

kurumlarla ve şirketle ilgili suç duyurusu yapılacaktır.”

ÜÇ BAKANLIĞA UYARI!

Kültür ve Turizm Bakanlığı’na “Künk Tepe’deki 1.derece sit alanının maden alanı içinde bırakılmasına nasıl göz yumuyorsunuz?​” sorusunun yöneltildiği açıklamada, “Arkeolojik varlıklarımızın göz göre göre yok edilmesine nasıl izin veriyorsunuz? Cengiz Holding’in

kazancı binlerce yıllık değerlerimizden daha mı önemli?​” denildi. Açıklamada

Çevre Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlıkları’na da şu uyarılarda bulunuldu; “Maden işletme izin alanını, Bakanlığınızın onayladığı son ÇED raporuna göre kıyaslayın ve yeni duruma uygun olmayan, ÇED raporu bulunmayan madenin faaliyetini durdurun. ÇED Raporlarına uygun olmayan işletme izinlerini acilen iptal edin ve madeni durdurun”.

DANIŞTAY’A ACİL YÜRÜTMEYİ DURDURUN ÇAĞRISI

Son olarak yürütmeyi durdurma talebinin beklediği Danıştay’a çağrıda bulunulan açıklamada Danıştay’ın kararı beklenmeden hukuka aykırı şekilde düzenlenen işletme iznine istinaden ağaç kesimlerine başlanıldığı, geri dönüşü mümkün olmayan ekolojik tahribatların engellenmesi için mahkemeden acilen yürütmeyi durdurma kararı verilmesi talep edildi.

Açıklamada mahkemeye; “kamu yararı olmayan ve ekolojik yıkımlara yol açacak olan, yörenin orman ekosistemi, su varlıkları, tarım alanları, yerleşim alanlarını tehdit eden bu projenin ÇED Olumlu kararını iptal edin” çağrısı yapıldı.

“9 KASIM'DA KAZ DAĞI İÇİN MÜCADELEYE”

Şirketin, Danıştay kararını beklemeden ağaçları kesmeye başlamasına karşı hareketlenen mücadelede önümüzdeki cumartesi günü bölgede büyük bir eylem yapılması planlanıyor. Bu nedenle ülkedeki tüm çevre-ekoloji örgütlerinin yanı sıra, siyasi partilere, dernek ve meslek örgütlerine de “9 Kasım’da Kaz Dağı’na gelin” diye çağrılar yapılıyor. Öğrenilen bilgiye göre Cuma günü CHP’nin gölge bakanları ve milletvekillerini de aralarında bulunduğu bir grup maden alanına yakın Hacıbekirler Köyünde nöbet tutacaklar.

PROJEDEKİ DİĞER EKSİKLİK VE USULSÜZLÜKLERDEN BAZILARI

• Maden İşletme Ruhsatı içinde bulunan ve neredeyse tamamı maden projesi ÇED alanı dışında kalan ve ÇED muafiyeti olan gölet şantiyesinin, madencilik faaliyetleri kapsamında da kullanılacağı öğrenildi. Gölet ve ilgili tesislerin madene entegre niteliği nedeniyle, madene ait ÇED projesi kapsamında değerlendirmesi gerektiği bilirkişiler tarafından ortaya konmuştu. Bu üniteler Maden İşleme İznine dahil edilmemiş.
• İşletme İzni verilen Bakır alanından çok daha küçük alan için; İşletme İzni verilen 3 adet kuvars alanından sadece biri için ÇED Kararı alınmış. İşletme İzni verilen feldispat alanı için ÇED Kararı yok.
• Bakır işletme izninin başka rezerv alanlarını da içerecek şekilde oluşturulmuş.
• 1.Derece arkeolojik sit alanını kuvars İşletme İzni alanı ile kesişiyor. ÇED kapsamında değerlendirilmeyen kısımlar var ve bu lanlar Bakır İşletme İzni alanları ile çevrelenmiş.

ALTININ VARLIĞI GİZLENMİŞ

• ÇED’e esas Maden İşletme Projesinde işletme izni talebinde bulunulan altın ve altın+bakır görünür rezervleri için işletme izni verilmediği,
• Entegre projenin maden ocağı, projeye su sağlayacak olan Hacıbekirler 1 ve 2 göletleri ile bu göletlere Kocaçay’dan su taşıyacak boru hattı ÇED raporunda yer almamış.
• Ön fizibilite raporunda altın+bakır kompleks rezerv alanı olarak gösterilen alan, Maden İşletme Projesi ve ÇED Raporunda sadece bakır rezerv alanı olarak tanımlanmış, alandaki altın varlığı gizlenmiş. Projede altının da zenginleştirilmesi planlanırken, ÇED projesindeki zenginleştirme sadece bakır cevherine yönelik tutulmuş.