Umut Kitabevi davası üç yıldır AYM’de
Şemdinli’de Umut Kitabevi'ne yönelik bombalı saldırının üzerinden 19 yıl geçti. Suçüstü yakalananların beraat ettiği dava ise üç yıldır Anayasa Mahkemesi’nde.
Fotoğraf: MA
Hakkari’nin Şemdinli ilçesinde bulunan Umut Kitabevi’ne dönük 9 Kasım 2005 tarihinde gerçekleştirilen bombalı saldırının üzerinden 19 yıl geçti. Halkın faillerini suçüstü yakaladığı olaya dair açılan dava cezasızlıkla sonuçlandı. Sanık astsubaylar Ali Kaya ve Özcan İldeniz ile itirafçı Veysel Ateş, 20 Aralık 2021 tarihinde görülen duruşmada beraat etti. Üç isim hakkında verilen beraat kararı 28 Şubat 2023 yılında onandı.
Sanıklar beraat ederken, kitabevi sahibi Seferi Yılmaz tutuklandı ve hakkında birçok dava açıldı. Yılmaz, kitabevinin bombalanması ile ilgili davadan 1 yıl, belediye başkanlığı döneminde hakkında açılan davadan 22 ay cezaevinde kaldı. Hakkında açılan “örgüt üyeliği” davasından 7.5 yıl, “örgüt propagandası yapmak” suçlamasından ise 1 yıl 8 ay hapis cezası aldı.
Faillerin ilk suçüstü edildikleri dönemde kamuoyu baskısıyla 40 yıla yakın hapis cezası aldıklarına dikkat çeken Yılmaz, “Mevcut AKP hükümeti Ergenekon ile uzlaşması sonucunda JİTEM elemanları ve itirafçı Veysel Ateş, 8 yıl gibi tutukluluk süresi ardından beraat ettirildiler” dedi.
DAVA, 3 YILDIR AYM’DE YERİNDE SAYIYOR
Musa Anter, Dargeçit ve “Yüksekova Çetesi” olmak üzere kamuoyuna yansıyan ve “Jitem” tarafından gerçekleştirilen tüm olayların ya yıllara uzatılan yargılamalarla kamuoyundan uzaklaştırıldığını ya da zaman aşımıyla beraat ettirildiğini belirten Yılmaz, “Bunlara ek olarak somut örnek Şemdinli davasıdır. Şemdinli halkının gözü önünde gelişen bir bombalama olayında her şeye rağmen failler ‘yeterli delil bulunmadı’ gerekçesiyle beraat ettirilerek aklandı. 3 yıldır dava Anayasa Mahkemesi’nde (AYM) olmasına rağmen bu konuda herhangi bir gelişme yok” dedi.
AYM’nin Şemdinli davasında bir karar verse de mevcut hükümetin AYM’yi dinlemediğini belirten Yılmaz, “Hukukun uygulanması için demokratik mücadelenin yükseltilmesi gerekiyor” diye konuştu.
“FAİLLER ER YA DA GEÇ YARGILANACAK”
Yılmaz, kitabevinin bombalanmasından bu yana gelişen tüm olaylarda hukuksuzluğun devam ettiğini söyledi. Mevcut hukuksuzluk karşısında mücadelelerini sürdüreceklerini belirten Yılmaz, “Bizim talebimiz ve mücadelemiz demokratik bir hak arama mücadelesidir. Failler er ya da geç yargılanacaklar” dedi.
DAVA HAKKINDA
9 Kasım 2005 tarihinde Hakkari’nin Şemdirli ilçesinde Umut Kitabevi’ne bombalı saldırı düzenlendi. Saldırıda 1 kişi hayatını kaybetti, 1 kişi de yaralandı. Saldırıyı gerçekleştiren astsubaylar Ali Kaya, Özcan İldeniz ile itirafçı Veysel Ateş kaçarken çevredeki halk tarafından yakalandı ve üzerlerinde askeri kimlik çıktı. Faillere ait otomobilde, belgeler arasında 105 kişinin adının yazılı olduğu 3 liste ile içinde krokiler, haritalar, kimlik kartları ve izin kâğıtları olan 300 sayfalık 4 klasör bulundu. Kapatılan Demokratik Toplum Partisi'nin (DTP) 18 delege aday adayının fotoğraflarının bulunduğu bir başka belge de ortaya çıktı.
Van'da saldırıya dair 22 Kasım 2005'te soruşturma başlatıldı. Ali Kaya, Özcan İldeniz ve itirafçı Veysel Ateş, 28 Kasım'da tutuklandı. Astsubaylar Kaya ile İldeniz, askeri cezaevine konuldu. Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi, 19 Haziran 2006'da Kaya ve İldeniz hakkında "insan öldürmek, çete kurmak ve insan öldürmeye teşebbüs etmek" suçundan 39 yıl 10 ay 27'şer gün hapis cezası verdi.
Yargıtay 9'uncu Ceza Dairesi, sanık avukatlarının itirazı üzerine 16 Mayıs 2007'de kararı usul ve görev yönünden bozdu. Yeniden görülmeye başlanan davanın 14 Eylül 2007'de görülen duruşmasında mahkeme, “görevsizlik” kararı verdi ve dosya Van Askeri Mahkemesi'ne gönderdi. 14 Aralık 2007 tarihindeki ilk duruşmada sanıkların tahliyesine karar verildi. Askeri mahkeme, 22 Ocak 2010 tarihinde dava dosyasını Hakkari Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderme kararı aldı.
SANIKLAR 2011’DE YENİDEN TUTUKLANDI
Müdahil avukatlarının itirazı üzerine dosyanın gönderildiği Uyuşmazlık Mahkemesi, Anayasa’nın bazı maddelerinde yapılan değişikliği göz önünde bulundurarak, 2 Mayıs 2011’de yeniden Van 3'üncü Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderdi. Sanıklar, 9 Haziran 2011'de yeniden tutuklandı. 10 Ocak 2012'de görülen duruşmada, sanık astsubaylar Ali Kaya ve Özcan İldeniz ile itirafçı Veysel Ateş'e “insan öldürmek”, “örgüt kurmak” ve “insan öldürmeye teşebbüs etmek” suçlarından 39 yıl 5 ay 10'ar gün hapis cezası verildi.
TAHLİYE EDİLDİ
Sanıkların avukatları, darbe girişimi sonrası dönemin Van Cumhuriyet Savcısı Ferhat Sarıkaya'nın davaya dönük itiraflarının ardından yargılamanın yenilenmesi amacıyla Van 1. Ağır Ceza Mahkemesi’ne başvurdu. 11 Ekim 2017’de yeniden yargılama talebini kabul eden mahkeme, sanıkların tahliyesine karar verdi.
Van 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen son duruşmada, "örgüt kurmak" suçundan 3 sanığa da beraat kararı verildi. Ayrıca "insan öldürmek ve yaralamak" suçundan yargılamanın devam etmesine karar vererek 3 sanığı tahliye etti. Devam eden yargılamada söz konusu maddeden de sanıklar hakkında beraat kararı verildi. Yargıtay, suçüstü yakalanmalarına rağmen sanıkların beraat kararını onadı. Karara, "kesin, somut ve inandırıcı delil bulunmadığı" iddiası gerekçe yapıldı.
Dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Yaşar Büyükanıt'ın "tanıyorum, iyi çocuklardır" dediği astsubaylar Ali Kaya ve Özcan İldeniz'in ceza alması için ayrıca AYM’ye bireysel başvuru yapıldı. Yılmaz'ın avukatlarının yaptığı başvuruya dair henüz bir gelişme yaşanmadı. (Hakkari/MA)
