George Andriadze: Gürcistan’da hem iktidar hem muhalefet değişmeli

Elif GÖRGÜ
İstanbul

Gürcistan, parlamento seçimleri vesilesiyle, Batı-Rusya kutuplaşmasının çatıştığı alanlardan birine dönüştü. Ülke için yeni bir durum değil, ancak seçim sonuçlarının tanınmamasına AB, ABD ve NATO’dan gelen destek, süreci sertleştirdi.

Kısaca hatırlamak gerekirse; 26 Ekim’de yapılan parlamento seçimlerini iktidardaki Gürcü Rüyası Partisinin yüzde 53.93 ile birinci tamamladığı açıklandı. Yüzde 8-11 bandında oy oranları açıklanan muhalefet partileri ise “Rusya destekli” iktidarın seçimlere hile karıştırdığı iddiasıyla eylemlerini sürdürüyor ve yeniden seçim istiyor. İddianın liderliğini Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili yürütüyor. İddialar üzerine belli sandıklarda yapılan yeniden sayım sonuçları değiştirmedi. Seçim Komisyonuna göre 150 koltuklu parlamentoda Gürcü Rüyası Partisinin 89, muhalefet partileri ise toplamda 61 milletvekiline sahip olması bekleniyor. Parlamentonun bu ay toplanması gerekiyor.

Ancak sular durulmadı. Tiflis’te protestolar muhalefet partileri liderliğinde devam ediyor. Protestoları “Değişim İçin Koalisyon” (yüzde 11.03) ile “Gürcistan’ı Kurtarmak İçin Birlik” (yüzde 10.6) ve “Güçlü Gürcistan” (yüzde 8.81) isimli seçim blokları yönetiyor. Gürcü Rüyası Partisi Lideri ve Başbakan İrakli Kobakhidze seçimleri tanımayanların “Ülkede istikrarsızlık yaratmak çabasında” olduğunu ileri sürüyor.

Bu arada iktidar partisi ABD, AB ve NATO’ya da ilişkileri yenileme çağrısı yaptı ancak olumlu bir yanıt alamadı. AB, Gürcistan’da ifade özgürlüğü ve LGBTİ haklarına karşı çıkarılan bazı gerici yasaları gerekçe göstererek ülkenin Birliğe üyelik sürecini askıya almıştı. AB’nin Gürcistan siyasetine müdahalesi son olarak Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve Polonya Başbakanı Donald Tusk’ın ortak açıklamasıyla sürdü. Açıklamada, “Seçimlerde usulsüzlükler yapıldığı ve seçmenlere yönelik tehditler yaşandığı” iddia edildi.

Tüm bu gelişmeleri 2018 seçimlerinde cumhurbaşkanı adayı da olan Dinler Tarihi Profesörü George Andriadze ile konuştuk.

EMEKÇİLERİN ÇIKARLARINI TEMSİL EDEN NEREDEYSE HİÇBİR SİYASİ GÜÇ YOK

Genel seçimlerden önce Gürcistan’daki siyasi ve ekonomik-sosyal durum nasıldı? Seçimler hangi koşullar altında yapıldı?

Gürcistan’daki siyasi durum yıllardır sistematik olarak çok gergin. Protestolar ve Tiflis’teki merkezi caddelerin kapatılması sık sık yaşanıyor ve toplum keskin bir şekilde kutuplaşıyor. Sosyoekonomik durum da halk için zor olmakla birlikte, ülke ve yönetici elit (şirketlerin yanı sıra) için yüksek büyüme oranı görünüyor. Gürcistan uluslararası ekonomik kalkınmada üst sıralarda yer alsa da bu durum sıradan vatandaşların ekonomik durumunu olumlu yönde etkilemiyor.

1991 askeri darbesinden sonra Sovyetler Birliğinin Eski Dışişleri Bakanı Eduard Şevardnadze Gürcistan’da iktidara geldi. Zaten Avro-Amerikan bir siyasi yönelime sahipti. Şevardnadze hükümeti devlet mallarını kendilerini destekleyen mafya gruplarının eline geçirdi. Sonuç olarak halk yoksullaşırken, küçük gruplar çok zenginleşti. Rejim tarafından yaratılan mülkler yabancı çıkar gruplarına satılarak, sonunda siyasi partiler kuran bu küçük gruplar daha da zenginleştirildi. İşsizlik arttı, sendikalar fiilen ortadan kaldırıldı ve büyük bir sosyal kriz ortaya çıktı. Sosyalist eğilimli siyasi partilere zulmedildi ve sadece hükümetin çıkarlarına uygun partilerin varlığına izin verildi.

Daha sonra Şevardnadze, ‘Gül Devrimi’ olarak bilinen siyasi gösteriyi düzenledi ve iktidarı çırağı Mikheil Saakaşvili’ye devretti. Bu faşist lider yaygın bir baskı başlattı ve halkın elinde kalan malları da elinden aldı. En az 200 bin kişi tutuklandı ve mahkumlar aşırı zulüm ve işkenceye maruz kaldı. Saakaşvili sokaklarda bile insanları öldürdü. Daha sonra seçimlerde ezici bir yenilgiye uğradı ve Ivanişvili’nin partisi iktidara geldi. Ancak bu yeni parti Saakaşvili rejiminden hesap sormak yerine onlarla iş birliği yapmaya başladı. Böylece Gürcistan’da bugüne kadar devam eden iki partili bir sistem ortaya çıktı. Şu anda bile iktidar partisinin yaklaşık yüzde 30’u Saakaşvili’nin eski partisinden gelen üyelerden oluşuyor. Her iki parti de büyük ölçüde yurt dışından kontrol ediliyor ve sıradan (emekçi) insanların çıkarlarını temsil eden neredeyse hiçbir siyasi güç yok.

SEÇİM SAHTEKARLIĞINDAN ÇOK RÜŞVET GEÇERLİ, İKİ TARAF DA VERİYOR

Seçim sonuçlarını nasıl değerlendiriyorsunuz? Muhalefet partileri sonuçları kabul etmiyor, Cumhurbaşkanı halkı protestolara çağırıyor… Bütün bunlar neden oluyor?

Finansman ve kitle iletişim araçları seçimler ve genel olarak siyasi süreçler için çok önemlidir. Bu iki faktör insanların ruh hallerini ve siyasi vizyonlarını belirliyor. Bu bağlamda, hükümet ve parlamento muhalefeti kendilerini benzer durumlarda buluyor. Her ikisi de önemli mali kaynaklara ve kendi medya kuruluşlarına (televizyon kanalları) sahip. Gürcistan’da bağımsız ve tarafsız bir televizyon yok. Sadece kamuoyunu şekillendiren partilere bağlı kanallar var. Yani insanları maniple ediyorlar.

Seçimde sahtecilik -tam olarak nasıl adlandırılırsa adlandırılsın- muhtemelen gerçekleşmedi (Ya da gerçekleştiyse bile çok azdı). Ancak rüşvet her zaman olmuştur. İnsanlara rüşvet vermek ve çeşitli yollarla oylarını almak. Bu süreç hem hükümet hem de muhalefet tarafından yürütüldü. Çeşitli yöntemlerle insanların oylarını satın alıyor ve etkiliyorlardı.

Gürcistan’da her iki tarafı da organize eden yapay olarak yaratılmış iki partili bir sistem var. Birbirlerini besliyorlar. İnsanların ezici çoğunluğu, öncelikle korku ve Saakaşvili’nin faşist partisinin geri dönüşünden kaçınma arzusuyla hükümete oy veriyor. Saakaşvili’nin partisi etrafında şekillenen muhalefet ise hükümetin ekonomi politikalarından rahatsız olan insanlar tarafından oylanıyor. Dolayısıyla hem iktidar hem de muhalefet partilerinin çok az sayıda gerçek ideolojik siyasi destekçisi vardır ve bunların toplam sayısı muhtemelen yüzde 20’yi geçmez.

HEM İKTİDAR HEM MUHALEFET YURT DIŞINDAN FİNANSE EDİLİYOR

Uluslararası basına baktığımızda iktidar partisi “Rus  yanlısı” ve “Batı karşıtı” olarak adlandırılırken muhalefet “Batı yanlısı” ve “demokrasi yanlısı” olarak adlandırılıyor. Gerçekten durum böyle mi? Gürcistan’daki siyasi yelpazede kim, neyi temsil ediyor?

Bu siyasi güçler (hem hükümet hem de muhalefet) dışarıdan finanse edilmekte ve yaratılmaktadır. Sonuç olarak, gerçek özgür iradeden yoksun olarak kendilerine söyleneni yaparlar. Gürcü ulusunun çıkarlarını ifade etmez ve korumazlar.

İktidar partisi Gürcistan’ı Avro Bölgesi’ne sokmuş ve Avrupa’nın talep ettiği çeşitli yasaları kabul ederek Avro-Atlantik yönelimini anayasaya koymuş olabilir, ancak bunlar dış direktiflere yanıt olarak yapıldı. Görünen o ki durum değişti ve Gürcistan hükümeti ile Avro-Amerikan siyasetçiler arasında açık bir çatışma başladı.

Gürcistan’da hem hükümetin hem de muhalefetin dışarıdan yaratılan ve yönetilen güçler olarak kabul edilemeyeceği gerçek muhalif siyasi gruplar var. Ben de böyle bağımsız bir siyasi gruba liderlik ediyorum ve son cumhurbaşkanlığı seçimlerine katıldım. Amacımız her iki yerleşik gücü de iktidardan uzaklaştırmak ve Gürcü halkının çıkarlarını savunan partileri ön plana çıkarmak, Gürcü halkının gerçek arzusunu yansıtmak. Yukarıda da belirttiğim gibi, siyasi teknolojiler, medya etkisi ve büyük mali kaynaklarla ülke dışından yaratılan hükümet-muhalefet kohabitasyon rejimi yapay olarak iki kutuplu bir siyasi sistemi sürdürmekte ve bağımsız partilerin siyasi süreçlere katılmasına izin vermemektedir.

HANGİ SENARYONUN TASARLANDIĞI BELİRSİZ ANCAK HEDEF HÜKÜMET DEĞİŞİKLİĞİ

Gürcistan’daki protestoların büyümesini ve Batı’nın da desteğiyle hükümetin devrilmesi gibi bir senaryo bekliyor musunuz? Mevcut durum yakın gelecek hakkında ne söylüyor?

Herkes hem Gürcistan’da hem de yurt dışında siyasi gerilimi ve durumun tırmanışını açıkça tartışıyor. Muhalefet şu anda parlamentoya giremiyor ve bu da faaliyetlerde bulunmasını engelliyor. Benzer bir durum Avrupalı siyasetçilerin muhalefet partilerini parlamentoya soktuğu bir önceki parlamento seçimleri sırasında da yaşanmıştı. Bu da beni bu süreçlerin tamamen dışarıdan yönetildiğine inandırıyor. Görünüşe göre şimdi de aynı durum söz konusu, ancak bu kez Gürcistan için dışarıda hangi kararların alınacağı ya da nasıl bir senaryonun tasarlandığı belirsiz. Şimdiye kadar, nihai hedefi hükümet değişikliği olan ciddi bir çatışma ve tırmanma arzusu var gibi görünüyor.

SAAKAŞVİLİ’NİN DÖNÜŞÜNDEN KORKU OLMASA PROTESTOLAR DAHA BÜYÜK OLURDU

Gürcistan’da siyasi partilerin yanı sıra kimler sokağa çıkıyor, bu süreçte işçilerin ve geniş halk kesimlerinin talepleri ve acil ihtiyaçları nelerdir?

Şevardnadze rejiminden bu yana halk çok fakirleşirken, sadece küçük bir grup patron ve politikacı zenginleştiği için toplum ekonomik açıdan zor bir durumda. Ancak Gürcistan gerçekliğinin özelliği, insanların sosyal ve ekonomik taleplerle sokağa çıkmaması.

Örneğin, hükümet karşıtı mitinglerde konuşanların çoğu içinde bulundukları zor durumdan endişe duyan bireyler ve bu mitingler faşist olarak gördükleri Saakaşvili rejiminin partileri tarafından yönetilmeseydi çok daha fazlası katılırdı. Nüfusun büyük çoğunluğu sosyal olarak dezavantajlı durumda olmasına rağmen Saakaşvili rejiminin geri dönmesinden korktukları için protestolara katılmaktan kaçınıyorlar.

Benzer şekilde, hükümet yanlısı mitinglere katılanlar da bunu hükümetin gerçek destekçileri oldukları ya da performansından memnun oldukları için değil, öncelikle muhalefeti iktidardan uzak tutmak için yapıyorlar.

Gürcistan halkı hem hükümetin hem de muhalefetin değiştiğini görmek istiyor; ancak bu iki gücün birbirini destekleme biçimi buna engel oluyor. Vatandaşlar, ortak bir politik-teknolojik şemayı yansıtacak şekilde bir tarafı ya da diğerini desteklemek zorunda hissediyor.

Bağımsız siyasi güçlerimizle, öncelikle sosyal medya aracılığıyla aktifiz ve ofislerde parti toplantıları düzenliyoruz.