14 Kasım 2024 04:48
/
Güncelleme: 4 Aralık 2024 11:36

Eğitim bütçesinde yetersiz bakiye

İktidarın "aslan payını verdik" diye övündüğü 2025 eğitim bütçesinden çocuklara yetersiz bakiye düştü. Pis ve birleştirilmiş okullara mahkum edilen öğrencilere 1 öğün yemek yine çok görüldü.

Eğitim bütçesinde yetersiz bakiye

Fotoğraf: Evrensel

Vural NASUHBEYOĞLU
İstanbul

Mecliste 2025 yılı bütçesi mesaisi ve tartışmaları sürerken bugün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bütçesi görüşülecek. Velilerin sırtına yüklenen ihtiyaçlar, yetersiz temizlik- güvenlik personeli, öğrencilere 1 öğün yemek verilmemesi, yoksulluk sınırının altında ücrete mahkum öğretmenler ve birleştirilmiş okullarla ders başı yapan okulların ve eğitimin sorunları büyük. İktidarın her yıl olduğu gibi "aslan payını eğitime verdik" dediği MEB’in 2025 bütçesi ise 1 trilyon 452 milyar TL. Bu sayı yüksek gibi sunulsa da nüfusun 4’te 1’ini kapsayan eğitim alanının büyüklüğü ve sorunları karşısında devede kulak kalacak.

ARTIŞ ENFLASYONUN ALTINDA

2024’te 1 trilyon 90 milyar TL olan MEB’in bütçesi 2025’te yüzde 33’lük artışla enflasyonun da altında kaldı. Din eğitimi hizmetlerine ayrılan bütçe ise bir önceki yıla göre yüzde 60 artırıldı. Bütçedeki artış enflasyon oranının altında kaldığı gibi bütçenin yüzde 80’i yani 1 trilyon 30 milyar TL’si de personel ücretlerine gidecek. Yani eğitim bütçesinin asıl "aslan payı" zorunlu ödemelere akacak. AKP iktidarları döneminde eğitim bütçesinden eğitim harcamalarına ayrılan pay her yıl düzenli olarak düştü. 23 yıl önce eğitim bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan pay yüzde 17.38 iken bu gün bu oran neredeyse yarısına yüzde 9.7’ye düşmüş durumda.

ÖĞRETMENLER YOKSUL VE GÜVENCESİZ

MEB’in bütçesinin yüzde 80’i personel ücretlerine ayrılsa da öğretmenler yoksulluk sınırının altında ücrete mahkum. Kadrolu öğretmenler ortalama 50 bin TL ücret alırken bu, yoksulluk ücretinin bile altında. Öte yandan adaletsiz vergi sistemi nedeniyle öğretmenlerin eline geçecek ücretten bu ay 4 bin TL daha kesilecek. Sayıları 100 bine dayanan ücretli öğretmenlerin aldığı ücret ise asgari ücreti bile bulmuyor. Tatillerde sigorta ve ücretleri de kesilen bu öğretmenler adeta güvencesiz koşullarda MEB’in ücretli köleleri gibi çalıştırılıyor. İçinde bulunduğumuz bir haftalık ara tatilde de ücretli öğretmenlerin sigortası yatmayacak ve bu ay alacağı ücretten bu bir haftalık tatil süresi çıkarılacak. 

MARTTAN SONRA TEMİZLİKÇİ YOK

Fotoğraf: Eğitim Sen'in gönderdiği videodan alınmıştır

Bu yıl kamuya ait 60 bin 487 okulun en önemli sorunu kuşkusuz temizlikti. Okullardaki kadrolu temizlik görevlisi yetersiz kalırken toplum yararına programlar (TYP) kapsamında asgari ücrete 6 ay çalıştırılacak işçiler yerine işgücü uyum programı (İUP) kapsamında haftanın üç günü ayda 8 bin TL’ye çalışacak işçi çalıştırmak isteyen MEB boşa düştü. Bu koşullarda çalışacak personel bulunamayınca okullardaki hijyen sorunu büyüdü. MEB tekrar TYP kapsamında temizlik görevlisi almak zorunda kalırken bu personelin çalışması süresi de martta sona erecek. Böylece okullar nisan, mayıs ve haziran aylarında daha büyük bir temizlik sorunuyla karşı karşıya kalacak.

DİNİ EĞİTİME MİLYARLAR, ÇOCUKLARA BİR KAP YEMEK YOK!

Duruşma öncesi açıklama

Fotoğraf: Damla Kırmızıtaş/Evrensel

Türkiye’de milyonlarca çocuk şiddetli yoksullukla karşı karşıya. 5 çocuktan biri yeterli gıdaya erişemiyor, her 3 çocuktan 1’i de okula aç gidiyor. Tüm bu verilere rağmen MEB bütçesinden okullarda çocuklara 1 öğün ücretsiz yemek ve temiz su verilmesi için tek bir kuruş ayrılmadı. Hatta kamuda tasarruf gerekçesiyle taşımalı eğitimde verilen okul yemeği sınırlandırıldı, deprem bölgesinde okul öncesi eğitimde verilen ücretsiz yemeğe son verildi.  Yüzlerce ülkede uygulanan okul yemeği programı Türkiye’de tüm okul kademelerinde uygulansa yıllık maliyeti sadece 190 milyar TL.  Çocuklara bir kap yemeği, bir şişe suyu çok gören AKP iktidarı, 2025 merkezi bütçesinden Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Din Hizmetleri ve Yaygın Din Eğitimi Hizmetleri’nin bütçesini bir önceki yıla göre yüzde 60 artırarak 2025’te 127 milyar 269 milyon TL’ye çıkardı. Böylece ülke genelinde dini eğitim veren okulların ve 4-6 yaş grubu çocukları kapsayan sübyan mekteplerinin sayısı artırılacak.

BİRLEŞTİRİLEN OKULLAR, KALABALIK SINIFLAR

Fotoğraf: Bahar Emreoğlu/Evrensel

Riskli olduğu için yıkılan veya boşaltılan okulların yerine yenisi yapılmadığı için ülke genelinde on binlerce öğrenci birleştirilmiş okullarda ikili eğitime mahkum. Bütçeden eğitim yatırımları için yeterli bütçe ayrılmadığı gerçeği MEB’in kendi verilerinde de görülüyor. 2024’te ortaöğretimde tekli eğitimdeki öğrenci oranı yüzde 94. Yani öğrencilerin yüzde 6’sı ikili öğretime mahkum edilmiş. Üstelik MEB’e göre bu oran 2025’te yüzde 7’ye çıkacak.  Öte yandan din öğretiminde tekli eğitimdeki oran ise yüzde 99 yani dini eğitim alanlar iyi koşullarda eğitim alıyorlar. MEB’in 2024 yıl sonu tahminine göre ilkokulda öğrenci sayısı 30’dan fazla olan şube oranı yüzde 24, tüm sınıfların en az 4’te 1’i. İzmir’de 2020’de yaşanan depremde boşatılan 128 okuldan 4 yılda sadece 35’i yapılabildi. Bu yüzden kentte birçok okul aynı binada, öğrenciler de 50-60 kişilik sınıflarda eğitime devam etmek zorunda. Bu durum ülke genelindeki birçok il için de geçerli.

EĞİTİMDE HARCAMAYI AİLELER YAPIYOR

kırtasiyede alışveriş

Fotoğraf: Evrensel

OECD’nin her yıl yayımladığı ‘bir bakışta eğitim 2024’ raporuna göre: “Türkiye, OECD ülkeleri arasında öğrenci başına en düşük harcama yapan ülkelerinden biri. Türkiye'de ilköğretimden yükseköğretime kadar öğrenci başına yapılan yıllık harcama ortalama 5 bin 425 dolar, OECD ortalaması 14 bin 209 dolardır. Türkiye, ilkokul kademesinde kamu harcamalarının payının en düşük, özel harcamaların payının en yüksek olduğu OECD ülkesi. Türkiye’de ilkokulda hane halkının yaptığı eğitim harcamalarının payı OECD ortalamasının yaklaşık dört katı. Türkiye’nin okul öncesi ve yükseköğretimde de eğitime yaptığı harcama OECD ortalamasının çok altında.”

NÜFUSUN 4’TE 1’İ EĞİTİMDE

  • 20 milyon- Yaklaşık öğrenci sayısı
  • 1 milyon 200 bin- Öğretmen sayısı 
  • 60 bin 487- Kamuya ait okul sayısı
  • 164 bin- Okul binası sayısı
  • 49 bin – MEB’e bağlı kadrolu temizlik personel sayısı
  • 6.5 milyon- Çocuk şiddetli yoksulluk içinde

EVRENSEL'İNMANŞETİ

Bütün toplum heybede

Bütün toplum heybede

Emekçileri bastırmak için grevler yasaklandı. “İç cepheyi tahkim” denilerek her kesimden siyasetçi, gazeteci ve aydına yönelik sabah operasyonları, tutuklamalar ve akılalmaz gerekçelerle açılan davalar sürüyor.

BİRİNCİSAYFA
SEFERSELVİ
Adalet bakanı, "Kimileri ‘Bize soruşturma açın’ dercesine ortalıkta dolaşıyor" demişti. BİRTEK-SEN genel başkanının tutuklanmasından sonra siyasetçiler, gazeteciler ve sanatçılar şafak operasyonu ile gözaltına alındı

Evrensel'i Takip Et