Talan “ÇED gerekli değildir” kararları ile artarak sürecek

Hakan KEYSAN
Denizli 

Ülkemiz doğal kaynaklarımız üzerinde kara bulutlar dolaşıyor. Adeta peynir-ekmek gibi dağıtılan ÇED gerekli değildir kararları hemen her ilde son beş yılda hızla arttı.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan başlayıp illerimizin müdürlükleri ve valilikleri ile kol kola ilerleyen derin iş birliği çevremiz hakkındaki kararları, artık sahaya bile inme gereksinimi duymadan masa başında almaya başladı.

Daha önce sembolik de olsa projenin uygulanacağı bölge halkıyla değerlendirilen ÇED kararları zaman zaman projeleri durdurabiliyordu. Artık bu çevresel etkilerin değerlendirilmesindeki halk katılımı bakanlık ve il müdürlükleri kanalıyla devre dışı bırakılıyor.

Masa başında ve internetten yayımlanarak “ÇED gerekli değildir” kararlarına dönüşen süreç, doğa ve yer altı kaynaklarımız için talanın kapısını ardına kadar aralıyor…

***

Maden, mermer, güneş enerjisi, HES projeleri ve diğer tarım-hayvancılık teknolojik yatırımlarına yönelik projelerin doğal ve ekolojik çevreye etkileri, ekonomik kaynaklarının verimli ve halkın yararına değerlendirilmeleri gibi konular seçme-eleme-değerlendirme seçeneklerinden ayrıştırılarak hızla yatırıma yönlendiriliyor.

Başta maden şirketlerinin yükselen ekoloji ve doğa hareketleri duyarlılığına karşı devlet-sermaye iş birliğiyle hayata geçirdiği bu karar, ülkemizin birçok ilinde karşılık buldu. Hemen her başvuruyu ÇED gerekli değildir formatına sokan müdürlük illerde yeni bir talana hız kazandırıyor.

Denizli bölgesi Çivril’den Sarayköy’e, Çameli’den Kale, Tavas, Acıpayam’a kadar, başta Muğla ve Aydın illeri ile birlikte maden talanının en yoğun yaşandığı bölgeler olarak dikkat çekiyor.

Sadece Denizli sınırları içerisinde son 6 yılda toplam 382 adet ÇED gerekli değildir kararı alınmış durumda. Bu orana karşılık ÇED olumlu kararı alınan proje sayısı son 6 yılda sadece 36. E haliyle rantiyeci talancılar için oldukça az bir sayı bu. Süreci hızlandırmak için kendi yasalarını aşıp gerekli değildir mucitliğine soyunmaları bundan…

Aydın’da da son 3 yılda toplam 231 tane “ÇED gerekli değildir” kararı internet sitesi bilgisi olarak veriliyor. Muğla için sitede bu veriler yer almıyor. Anlaşılıyor ki gelinen aşamada bu bilgilerin gizlenmesi gereği de bir ihtiyaç.

***

Görülüyor ki ülkemizin yeraltı-yer üstü kaynakları sermaye kökenli bu uygulamalarla bütün yan etkileri derinlemesine incelenip araştırılmadan firmaların inisiyatifine bırakılıyor. Zaten fazlasıyla sabıkalı olan bu doğa cinayetçileri sadece doğal hayatı değil, insan yaşamına dair bütün birikimleri de hızla yok ediyor.

Haber arşivleri bu firmaların sabıkalarıyla dolu. Bu gerçek ortadayken çevre ve şehirleri bayındır halde tutmak için sorumlu olan bakanlığın bu uygulaması ciddi bir çelişki yaratmaktadır.

ÇED engelini devreden çıkarıp proje bölgesinde yaratılacak çevresel felaketleri değerlendirmeden, yatırıma dönüşecek proje sahiplerinin artık vakit kaybetmeye de hiç tahammülleri kalmamıştır.

Bu durum apaçık gösteriyor ki ellerini ovuşturup yeraltı-yerüstü kaynaklarımıza sorgusuz-sualsiz canlı yaşamı ve çevresel sonuçlarını hiç düşünmeden talan edecek çevrelerin iştahını kabartıyor.

***

Bu ÇED kararlarını devre dışı bırakan uygulamalara karşı verilecek mücadele konusunun neler olabileceğini iyi saptamamız gerekiyor.

Sadece bu yıl için 37 adet ÇED gerekli değildir kararı alan Denizli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü bu 37 alanda gerçekten projelerin yaratabileceği tahribatları ve ekolojik yaşama etkilerini objektif biçimde değerlendirmiş midir sizce?

Elbette sanmıyoruz. Türkiye’nin bütün illerinde bir Demokles kılıcı sallanıyor. Bütün çevre duyarlıları, mahalle sakinleri, kendi mahallenize bir göz atın lütfen.

Gelecek doğa ve çocuklarımız için zaten yeterince karanlıkken, yakında yaşadığımız mahallede de geri dönülmez tahribatların tanığı olmayalım.

Hiç haberiniz dahi olmadan dağlarınıza, ovalarınıza, ırmaklarınıza ÇED gerekli değildir kararlarına yaslanarak bir anda talancıların tabelaları dikilebilir…