Halkı su tasarrufuna çağıran belediye suyun yarısını israf etmiş!

Yusuf YAVUZ

Halka su tasarrufu çağrısı yapan Isparta Belediyesi'nin, 2023 yılında sisteme giren yıllık su miktarının yarıya yakınını israf ettiği ortaya çıktı. Sayıştay Başkanlığı'nın Isparta Belediyesi'nde yaptığı denetimde tespit edilen bulgular, geçtiğimiz hafta yayımlanan raporda yer aldı. Sayıştay denetçileri, 2023 yılında Isparta Belediyesi'nin sistemine toplam 24.728.867 metreküp suyun yüzde 52,85'lik kısmının faturalandırıldığını, yüzde 47,15'lik kısmı olan 11.660.739 metreküplük kısmının ise gelir getirmeyen su olarak kaydedildiğini tespit etti.

Belediye tarafından faturalandırılmayan suyun 6.910.739 metreküpünün su kayıplarından kaynaklandığı, 4.750.000 metreküpünün ise faturalandırılmamış izinli su tüketimi olduğu belirtildi. Isparta Belediyesi'nin su yönetimi konusundaki ihmal ve yetersizliğini gözler önüne seren raporda ayrıca 2023 yılında kentteki 123.684 aboneden 59.126.293,00 TL su bedeli tahakkuk ettirildiği, ancak aynı dönemde Belediye Su Kanalizasyon Müdürlüğünün sadece elektrik giderlerinin 73.591.412,80 TL olduğunun altı çizilerek, "2023 yılında tüm abonelere tahakkuk ettirilen su bedelinin su hizmeti için ödenen elektrik giderini bile karşılamaktan uzak olduğu tespit edilmiştir" ifadelerine yer verildi.

BAŞKAN BAŞDEĞİRMEN: 'HER DAMLAYI KORUYALIM'

Isparta Belediye Başkanı Şükrü Başdeğirmen, geçtiğimiz hafta sosyal medyadan bir duyuru yayımlayarak kamuoyunun su tasarrufu yapmaya davet etti. Başdeğirmen'in 4 Kasım'da yaptığı su tasarrufu çağrısında şu ifadelere yer verildi: "Kıymetli hemşehrilerim, iklim değişikliği ve küresel ısınmanın etkisiyle her geçen yıl daha az yağmur ve kar alıyoruz. Bu durum Eğirdir Gölü ve Darıderesi Barajı gibi önemli su kaynaklarımızı kritik seviyelere çekiyor. Bu zorlu süreçte yaşam alanlarımız ve geleceğimiz için her damlanın değerini bilmek zorundayız. Gelecek nesillere temiz su bırakabilmemiz için sizlerin desteği hayati önem taşıyor. Siz duyarlı hemşehrilerimizin su tasarrufuna özen göstermesi, suyu dikkatli kullanması, yaşam alanlarımızı ve kaynaklarımızı korumada daha hassas olması, hepimiz için çok değerli. Birlikte, sürdürülebilir bir gelecek için her damlayı koruyalım. Duyarlılığınız için teşekkür ediyorum."

SAYIŞTAY: 2023'TE FATURALANDIRILMAYAN SU MİKTARI YÜZDE 47

Isparta Belediye Başkanı AKP'li Şükrü Başdeğirmen'in kent halkına su tasarrufu yapma çağrısında bulunmasına karşın belediyenin geçtiğimiz yıl dağıtım sistemine giren toplam suyun yaklaşık yarısını israf ettiği ortaya çıktı. Sayıştay Başkanlığı'nın Isparta Belediyesi'nin 2023 yılı faaliyetleriyle ilgili yaptığı denetimin sonuçları geçtiğimiz hafta yayımlandı. Kasım 2024 tarihli Sayıştay denetim raporunda, Isparta Belediyesi'nin su kayıplarını azaltmaya yönelik bazı faaliyetleri yerine getirmediği için 2023 yılındaki faturalandırılmayan su miktarının yüzde 47 oranında olduğu bulgusuna yer verildi.

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ VE MEVZUAT HATIRLATILDI

"İçme-kullanma suyunun etkin kullanılması ve israfının önlenmesi, su temin ve dağıtım sistemlerindeki su kayıplarının kontrol edilmesi amacıyla yayımlanan mevzuat gerekliliklerinin tam olarak yerine getirilmediği görülmüştür" denilen Sayıştay denetim raporunda konuyla ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve ilgili yönetmeliklere atıfta bulunularak şu ifadelere yer verildi:

BEDELSİZ SU KULLANANLAR ABONE YAPILMAMIŞ

"İdarenin söz konusu Tebliğ'de yer alan gereklilikleri yerine getirip getirmediği konusunda yapılan incelemede; Mevcut alt yapı tesisleri ile üst yapıların sürdürülebilir bir şekilde işletilmesi ve korunması maksadıyla kurulan Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) veri tabanının abone veri tabanı ile uyumlu olmadığı, Şebekenin hidrolik modellemesinin ve kalibrasyonunun çalışmalarına başlanıldığı ancak henüz tam olarak sonuçlanmadığı, İçme-kullanma suyu temin ve dağıtım sistemini kontrol edebilmek için alt bölgelere ayrıldığı ancak imalatı yapılan alt bölgelerde sıfır basınç testinin uygulanmadığı, İdarelerin sistemi yönetebilmek gayesiyle kullandığı CBS veri tabanı, hidrolik modelleme, veri kontrol ve izleme sistemi (SCADA) ile tahakkuk-tahsilat (abone), halkla ilişkiler gibi yazılımların ve verilerinin henüz birbiriyle entegre olarak çalışmadığı, Bedelsiz su kullanan ibadethaneler, halk çeşmeleri ve kamu kurumları tarafından kullanılan suları ölçen su sayaçlarının bulunmadığı, bu nedenle bedelsiz tüketilen su miktarının takip edilemediği, Bedelsiz su kullanıp abone olmayanlar için abonelik tesis edilmediği, hususları tespit edilmiştir."

SUYUN YÜZDE 47'Sİ FATURALANDIRILMAMIŞ, YÜZDE 27'Sİ KAYIP

Belediyenin, İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği gereğince her yıla ilişkin su kayıpları yıllık raporları ve envanter formlarını, Şubat ayı sonuna kadar Bakanlığa gönderdiğinin görüldüğü bilgisine yer verilen Sayıştay raporunda, "Belediye gönderdiği raporda 2023 yılında sisteme giren su miktarının 24.728.867 m3 (100%), faturalandırılmış su tüketiminin 13.068.128 metreküp (52,85%) ve gelir getirmeyen su miktarının ise 11.660.739 m3 (47,15%) olduğunu belirterek gelir getirmeyen su miktarı yani 11.660.739 m3 (47,15%) suyun, 6.910.739 m3'ünün su kayıpları (27,94%) olduğu, 4.750.000 metreküpünün ise faturalandırılmamış izinli su tüketimi (19,21%) olduğu bilgisini vermiştir. Bu şekilde Belediye su kayıplarının %30 altında (27,95%) oranında olduğunu raporda bildirmiştir. Ancak yukarıda belirtildiği üzere bedelsiz su kullanan ibadethaneler, halk çeşmeleri ve kamu kurumları tarafından kullanılan suların sayaçlarının bulunmadığından faturalandırılmamış izinli su tüketiminin 4.750.000 metreküp (19,21%) olması sadece tahmini bir bilgi mahiyetindedir" tespitlerine yer verildi.

İSRAFIN ÖNLENMESİ TEBLİĞ VE YÖNETMELİĞE UYULMASIYLA MÜMKÜN

Yönetmeliğin gereği yapılarak bedelsiz su kullananların aboneliklerinin yapılması ve su sayaçlarının takılıp ölçüm yapılması durumunda faturalandırılmamış izinli su tüketimin belirlenmesi gerektiğinin altı çizilen Sayıştay raporunda, bu şekilde su kayıplarına ilişkin doğru oranlara ulaşılması mümkün olacağı vurgulanarak, "Belirtilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde, içme-kullanma suyunun etkin kullanılması, israfının önlenmesi, su temin ve dağıtım sistemlerindeki su kayıplarının kontrol edilmesini sağlamak amacıyla Yönetmelik ve Tebliğ hükümlerine uygun çalışmaların tamamlanması gerekmektedir" denildi.

FATURALANDIRILAN SUYUN MALİYETİ GETİRİSİNİN İKİ KATI ÇIKTI

Sayıştay'ın Isparta Belediyesi'nde yaptığı denetimlerde ayrıca su tarifelerinin maliyetlere göre belirlenmediği için faturalardan elde edilen gelirin elektrik parasını bile karşılamadığı tespit edildi.

'SU BEDELİ, MALİYETLER DİKKATE ALINMADAN BELİRLENMİŞ'

"Belediye Meclisinin su tarifelerini suyun maliyetlerini dikkate almadan maliyetinin oldukça altında belirlediği görülmüştür" denilen raporda, şu bulgu ve görüşlere yer veriliyor: "Yapılan incelemede Belediye Meclisinin su gelirleri tarifesini belirlerken suyun üretim ve dağıtım maliyetlerini dikkate almadan fiyatları belirlediği ve 2019 yılından itibaren su fiyatlarının sabit kaldığı tespit edilmiştir. Belediye Meclisinin kabul ettiği tarifelere bakıldığında diğer su abonelerinin su fiyatlarının da 2019 yılından bu yana sabit kaldığı veya çok az arttığı görülmektedir. Su bedelinin maliyetler dikkate alınmadan ve suyun maliyeti karşılanmadan belirlenmesi suretiyle yapılan su hizmetleri Belediyenin bütçesini olumsuz olarak etkilemekte, sürdürülebilir bir hizmetin yerine getirilmesini engellemektedir.

SU FATURALARINDAN 59 MİLYON GELDİ, ELEKTRİĞE 73 MİLYON GİTTİ

Suyun maliyeti karşılanmadan yapılan su hizmetlerinde geri ödeme döngüsünde gelirler maliyetleri karşılayamayacak ve su hizmeti veren Belediyenin görevini yerine getirmesi için gerekli olan mali kaynakları eksik kalmış olacaktır. Nitekim yapılan incelemede, 2023 yılında 123.684 aboneden 59.126.293,00 TL su bedeli tahakkuk ettirildiği, bununla birlikte aynı dönemde Belediye Su Kanalizasyon Müdürlüğünün sadece elektrik giderlerinin 73.591.412,80 TL olduğu, dolayısıyla 2023 yılında tüm abonelere tahakkuk ettirilen su bedelinin su hizmeti için ödenen elektrik giderini bile karşılamaktan uzak olduğu tespit edilmiştir. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine ve yapılan açıklamalara göre Belediyenin su gelirleri tarifesini belirlenirken suyun üretim ve dağıtım maliyetleri dikkate alınarak su bedelinin belirlenmesi gerekmektedir."

EĞİRDİR GÖLÜNDEN GELEN SUYUN YÜZDE 70'İ İSRAF EDİLMİŞ

Kentte musluk suyunun bulanık akması üzerine Isparta Belediyesi 21 Ekim 2024 tarihinde bir açıklama yaparak, suların çamurlu akmasının nedeni olarak göldeki su debisinin düşmesi ve poyraz nedeniyle bulanıklık oluşması gösterilmişti. Açıklamada, kentin yıllık su ihtiyacının 24 milyon metreküp olduğu, bunun 16 milyon metreküpünün Eğirdir Gölünden karşılandığı da belirtilmişti. Sayıştay raporunda yer verilen bilgilere göre 2023 yılında gelir getirmeyen su miktarının 11.660.739 metreküp olması kuruma tehlikesiyle karşı karşıya olan Eğirdir Gölünden alınan suyun yaklaşık yüzde 70'inin israf edildiğini ortaya koyuyor. Bu oranın 6.910.739 metreküplük kısmı ise kayıp kaçak olarak kaydediliyor.