Türk Telekom işçisi 3 yıllık yoksulluğa mahkum edildi

Hilmi MIYNAT
Denizli

Türk Telekom ile Türk-İş’e bağlı Haber-İş arasında yürütülen toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşmaya varıldı. 3 yıllık imzalanan sözleşme ile işçilerin ücretlerine yüzde 36.5 zam yapıldı. Yoksulluk sınırının 65 bin lirayı geçtiği dönemde işçilerin zamlı ortalama ücretleri net 33 bin lira oldu. Kapsam dışı çalışan işçilerin yoksulluk sınırında ücret aldığını belirten işçiler tepkili.

Türk Telekom işçileri, Haber-İş’in ölen ve emekliye ayrılan işçileri de üye olarak göstermesi üzerine, şirketin ve Öz İletişim-İş’in açtığı dava sonucu uzun süre toplu sözleşmesiz çalıştı. Şirketin ve Öz İletişim-İş’in davalarını geri çekmesi üzerine haziran ayında yetki belgesini alan Haber-İş ilk görüşmesini temmuz ayında yaptı. Kasım ayında sonuçlanan görüşmeler sonucunda 1 Mart 2023 ila 28 Şubat 2026 dönemini kapsayan 3 yıllık sözleşme imzalandı. Sözleşmeye göre işçilerin 1 Eylül 2024’teki ücretlerine yüzde 36.50 zam yapıldı. Ayrıca yüzde 5’le sınırlı kalmak kaydıyla bu zam oranına her 3 hizmet yılı için yüzde 1 ilave zam verildi.

Yeni başlayan işçinin brüt ücreti eylül 2024 itibarıyla 40 bin lira (net 29 bin TL) oldu. Son 6 ay için ise enflasyon artı enflasyonun yüzde 15’i refah payı kadar zam alınabildi. Yoksulluk sınırı 65 bin lirayı geçmesine rağmen Telekom’da ortalama işçi ücretleri brüt 49 bin lira (net 33 bin) oldu. Taslakta yer alan birçok madde imzalanan sözleşmede yer almadı.

SENDİKACILAR BAŞKA ŞİRKET BAŞKA AÇIKLADI

Akıllı kart uygulaması üzerinden günlük net 230 TL olarak ödenen yemek bedeli, 1 Eylül 2024 tarihinden itibaren net 300 TL’ye, 1 Mart 2025 tarihinden itibaren net 400 TL’ye çıkarıldı. Haber-İş açıklamasında 70 liralık yemek zammını şu ifadelerle duyurdu: “2024 yılı için ikinci defa bir ücret artışı ile yemek ücretlerinde sektörümüzün ortalamasının üzerinde başarılı bir kazanıma imza atılmıştır.”

İşçilerin akıllı kart uygulamasına tek sefere mahsus yatacak olan 5 bin lirayı şirket başka sendika başka şekilde duyurdu. Haber-İş Merkezi bu 5 bin liranın sadece sendika üyelerine verileceğini duyururken şirket tüm çalışanlara verileceğini duyurdu. İşçiler bunu sendikacıların üye kazanabilmek için son hamlesi olarak yorumladı.

İmzalanan sözleşmeye ilişkin konuştuğumuz bir Telekom işçisi, “Bu sendikadan daha fazlasını beklemiyorduk aslında. Temmuzdan beri bu zam oranı bilinen bir şeydi. Ocak ayından sonra bu zam eriyip gidecek. Dolmuş, otobüs fiyatları artıyor, kiralar artıyor. Benim brüt ücretim 49 bin olacak. Yüzde 27 vergi dilimi, yüzde 15 sigorta kesintisi derken yüzde 42’ye yakın kesinti olacak” diye konuştu. Kira vermeyecek işçi için bile bu ücretin yetersiz olduğunu belirten işçi, “Hiç borcun olmasa, kredi ödemen olmasa, harcaman olmasa o zaman tatmin eder. Bugüne kadar düşük maaş aldığımız için hep kredi çektik, borçlandık” dedi. Akıllı karta yatacak 5 bin liraya ilişkin sendika merkezinin açıklamasını değerlendiren işçi, “Sendikacılar yetkiyi kaybettiklerini bildikleri için son hamle olarak böyle bir yalan yaydı. 5 bin lira için 50-100 işçi daha gelir mi diye düşündüler. Peşinden şirketten mail geldi, mailde belli oldu tüm çalışanlara verildiği” ifadelerini kullandı.

"YOKSULLUK SINIRININ ÜZERİNDE ÜCRET HAKKIMIZ"

Süreç içinde tek bir eylem dahi örgütlenmemesine tepki gösteren işçi “Bu sendika şirket ve iktidar yanlısı olduğu için hiçbir eylem yapamaz. Onları kızdıracak bir açıklama dahi yapamaz. Temmuzdan beri bu zam oranı belliydi. Sosyal medyadan bile açıklama yapılmadı, işçi oyalandı” diye konuştu.

Geriye dönük alacaklara ilişkin konuşan Telekom işçisi, “Geriye dönük alacaklar anamızın ak sütü gibi helaldi. İşçi bu açıklamayla dalga geçiyordu. ‘160 bin lirayla tekne tutalım, tatile gidelim’ diye. Olmayacağını biliyorduk” dedi. “Tekrar yetki alamayacağını bildiği için üç yıllık imzaladı” diyen işçi şöyle devam etti: “Bazı işçilerde ‘DİSK’e üye olalım ama Telekom DİSK’i sokmaz’ gibi düşünce var. DİSK’e karşı sempati var ama iktidar değişmediği sürece yetkili olamaz gibi düşünen var!”

Yoksulluk sınırı üzerinde ücret istediklerini belirten işçi, “Yoksulluk sınırı üzerinde bir ücret hakkımız. Bazı işçilerde kanıksama var. Memur maaşıyla kıyaslayan var. Memur da düşük alıyor biz de düşük alıyoruz. Bu kanıksamanın değişmesi lazım. Öğretilmiş çaresizlik gibi. Hak ettiği ücret değil de alabildiği ücret üzerinden yorumlayan var. Yoksulluk sınırı üzerinde ücreti hepimizin alması lazım” dedi.

İLETİŞİM-İŞ: İŞÇİYE SORULMADAN İMZALANAN SÖZLEŞME BAŞTAN HATALIDIR!

DİSK’e bağlı İletişim-İş, imzalanan sözleşme sonrası yaptığı açıklamada işçiye sorulmadan imzalanan bu sözleşmenin baştan hatalı olduğunu dile getirdi. İşçinin yoksulluk sınırının üzerinde bir ücreti hak ettiği belirtilen açıklamada şu ifadeler kullanıldı: “Telekom işçisi en azından yoksulluk sınırında bir ücreti hak etmiyor mu? Grev adının dahi geçmediği bir toplu sözleşme sürecinden işçi ne elde edebilir? Aylardır çıkacak sonuç aşağı yukarı belliyken yetkili sendika neden bir eylem dahi örgütlemedi? Sendikal bürokrasi neden 3 yıllık sözleşmede ısrar etti? Sendikal bürokrasinin uğursuz rolü işçilerin birliğini bölmek üzerineydi. İşçilerin talepleri görmezden gelindi, iş verenle işçiler değil iş veren ile sendika arasında bir pazarlık yürütüldü. Telekom işçisi için vakit elini taşın altına koyma vakti. Arkadaşlar bugün artık Telekom işçisi için ‘Şu sendika bu sendika, şu görüş bu görüş’ diyerek bölünme zamanı değil! Bugün birleşerek örgütlenme günü! Eğer birleşir ve DİSK İletişim-İş’te örgütlenirsek mart ayında ek sözleşme için birlikte mücadele edebiliriz.”

SÖZLEŞMEDE ALINAN ZAM TÜİK ENFLASYONUNUN ALTINDA

TÜİK verilerine göre 2023 aralık ayı ve 2024 eylül ayları arasında açıklanan mevsim etkisinden arındırılmış TÜFE endeksinde yüzde 38 artış oldu. Sözleşmeyle açıklanan yüzde 36.5 oranında zam son 9 ayda gerçekleşen enflasyonunun altında kaldı. Yılın ilk 9 ayındaki enflasyonun üzerinde ücret alabilen işçiler ise en az 4 yıllık skala farkı nedeniyle enflasyonun yarım puan üzerinde ücret zammı alabilecek.

Yeni sözleşmeye göre skalaya göre ek zam oranları ise şöyle oldu:

• 01.09.2021-31.08.2023 (dahil) tarihleri arasında işe başlayanlara ilave yüzde 1 (Toplamda yüzde 37.50)
• 01.09.2018-31.08.2021 (dahil) tarihleri arasında işe başlayanlara ilave yüzde 2 (Toplamda yüzde 38.50),
• 01.09.2015-31.08.2018 (dahil) tarihleri arasında işe başlayanlara ilave yüzde 3 (Toplamda yüzde 39.50)
• 01.09.2012-31.08.2015 (dahil) tarihleri arasında işe başlayanlara ilave yüzde 4 (Toplamda yüzde 40.50)
• 31.08.2012 (dahil) tarihi öncesinde işe başlayanlara ilave yüzde 5 (Toplamda yüzde 41.50)
• 01.03.2025 tarihine kadar yatırılacak yemek bedelleri 230 TL’den 300 TL’ye çıkarıldı. Bu tarihten sonra ise yemek bedeli 400 TL olarak belirlendi.

Yıllık 3 bin TL olan giyecek bedeli ise 5 bin 500 TL’ye yükseltildi.