"Kürtçe konser bile veremeyecek hâle geliyoruz"

Dilan TEMİZ

Son dönemde Kürt sanatçıların konserleri çeşitli gerekçeler öne sürülerek iptal ediliyor. Rojda, Xecê, Azad Bedran ve Diljen Ronî’nin konserleri art arda iptal edildi. İstanbul’da Şişli Cemil Candaş Kent Kültür Merkezinde 6 Aralık’ta vereceği konseri, ‘tadilat’ gerekçesiyle iptal edilen Kürt Sanatçı Diljen Ronî, Evrensel’e konuştu. Kürt meselesinin çözümü tartışmalarında öne sürülen “Kürt sorunu yok”, “Kürtler hangi alanda eşitliğe sahip değil?​” söylemlerini hatırlatan Ronî, “Kürt’ün ne sorunu yok ki! En basitinden bir konser bile veremeyecek hâle getiriliyoruz maalesef” dedi.

KONSER YASAKLARI ‘YUMUŞAMIYOR’

Yeni bir albüm hazırlığında olduğunu belirten Ronî, bu hazırlığını İstanbul’da bir konserle birleştirmek istediğini ancak iptal sebebiyle bu planın gerçekleşmediğini belirtti. Ronî, Şişli Belediyesi tarafından konserinin “tadilat” gerekçesiyle iptal edilmesinin ardından yaşanan ayrıntıları şöyle anlattı: “Ağustos ayında tarih almak için yaptığımız başvurunun ardından 6 Aralık’a anlaştık. Resmi sözleşmeyi yaptık, bilet satışları da gerçekleşti. Sonrasında provalara başladığımız süreçte tadilat gerekçesiyle iptal haberi geldi. Ancak bir sonraki tarihin ne zaman verileceği de belirtilmedi. Resmi açıklama yapmaktan da çekindiler.”

Devlet Bahçeli’nin Meclis açılışında DEM Parti grubuyla tokalaşmasıyla başlayan sürece değinen Ronî, bu sürecin oldukça dalgalı ilerlediğini ve kimin ne yaptığının belli olmadığını söyledi. Kürt sanatçıların konser yasaklarına alışkın olduğunu vurgulayan Ronî, bunun CHP’li bir belediye tarafından yapılmasının ‘kent uzlaşısı’na aykırı olduğu değerlendirmesinde bulundu.

"KONSER İPTALLERİ GÜVEN KAYBINA NEDEN OLUYOR"

Esenyurt Belediyesine kayyım atanması sürecinde Rojda’nın ilçede verdiği konser de gündem edilmişti. Bununla bir korku iklimi yayıldığına dikkat çeken Ronî, “Kürt sorununun çözümüne talibim” diyen CHP’nin yönettiği belediyelerin “Kendilerini riske atmamak için” naif bir Kürtçe konseri iptal etmesinin büyük bir çelişki olduğunu ve güven kaybına sebep olduğunu belirtti.

Siyasette “normalleşme” tartışmalarını da anımsatan Ronî, “AKP ile yumuşama adı altında bayağı bir taviz verildi. Demek ki bizde yumuşama dönemi olmuyormuş. Demek ki siyasiler sadece kendi aralarında yumuşuyormuş, halka yönelik, Kürtlerin taleplerine yönelik bir yumuşama pratikte yokmuş, olmuyormuş” dedi.

"DİLİMİZİ YAŞATMAK İÇİN MÜZİK ÖNEMLİ"

Kürt sanatçıların Kürt kültürünü ve dilini yaşatma misyonunu üstlendiğini söyleyen Diljen Ronî, “Bunun için albümler hazırlıyoruz, stüdyolara giriyoruz, şarkılar besteliyoruz. Eserlerini dinleyiciyle canlı bir şekilde buluşturmak, sanatçının en doğal hakkıdır. Bir insan hakkıdır. Müzik bir dilin, bir kültürün yayılmasında, hele ki Kürt kültürünün yayılmasında en etkili faktörlerden bir tanesidir. Zamanında dengbejlik geleneğiyle bugüne kadar taşınmış olması bile bunu gösteriyor. Bu yüzyılda, her şeyin bu kadar rahat ulaşılabilir olduğu bir yerde Kürtçe konsere engel koymak çağ dışı bir yaklaşımdır” diye konuştu.

"KONSER YASAĞI HAK İHLALİDİR"

Konser yasaklarının insan hakları ihlali olduğunu söyleyen Ronî, “Bu hem dinleyicilerin hakkını ihlal etme girişimidir hem de sanatın, sanatçıların hakkının ihlal edilmesidir” ifadelerini kullandı. Kürtçeyi yaşatma mücadelelerinin süreceğini vurgulayan Ronî, şöyle dedi: “Hani derler ya ‘Kürt’ün ne sorunu var’ diye. Kürt’ün ne sorunu yok ki! En basitinden bir konser bile veremeyecek hale getiriyorlar maalesef. Bu yasaklara çok alışkın bir toplumuz. Bunlar bize engel teşkil etmeyecek. Yeni üretimler, yeni sahneler yapacağız. Bize yer verecek sahneler, daha özgür platformlar vardır. Bunun için çalışacağız. Bütün sanatçıların bu duruma tepki göstermesi lazım.”

DİLJEN RONİ KİMDİR?

Diljen Ronî, 1981 Cizre doğumlu olup sanatını bölgenin en karışık olduğu döneme denk gelen çocukluğundan beslemektedir. İlk olarak ‘Çend Gotinên Evînê’ albümü gelir. Ardından ikinci albümü olan ‘Du Demsal’ yayımlanır. Sanat anlayışı Batı’ya dönük olsa da Diljen Ronî, modern müziği Klasik Kürt müziği ve sanatıyla besler. İkinci albümden sonra hemen yeni bir albüm yapmaz ama hemen her günü müzikle iç içe geçer. Yeni enstrümanlar çalabilmek için kurslara gider, söz yazıp besteler yapar. Ve nihayet ikinci albümden yaklaşık 5 yıl sonra dijital platformlarda yayımlanan yeni albümü ‘ÇILE – Klasîkên Kurdî’ ile sevenleriyle buluştu.

Diljen Ronî, modern formatlı Xewna Derew (Yalan Rüya) adlı albümünü 2018 yılında KOM müzik etiketiyle çıkardı.