G20 Zirvesi: Fail çok, çözüm yok
Dünyanın en büyük 20 ekonomik gücünün devlet başkanları Brezilya'da bir araya geldi. Birçok temel sorunun faili olan çok sayıda devlet kendi yarattığı sorunlara çözüm çağrısı yaptı.
Fotoğraf: Mustafa Kamacı/TCCB
G20’de fail çok, çözüm yok
Dünyanın en büyük 20 ekonomik gücünün devlet başkanları G20 zirvesi için Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde bir araya geldi. Savaşlardan yoksulluğa, gıda kıtlığından, iklim krizine kadar birçok temel sorunun faili olan çok sayıda devlet kendi yarattığı sorunlara çözüm çağrısı yaptı.
Ev sahibi Brezilya’nın Devlet Başkanı Luis Inácio Lula de Silva, zirve kentte iki günlük resmi tatil ilan etti ve şehre güvenlik gerekçesiyle 25 bin asker gönderdi. Savaş gemileri de zirve boyunca Copacabana ve Ipanema plajlarında devriye gezdi. Zirvenin toplandığı Rio Modern Sanat Müzesi’nin etrafı ise zırhlı araçlarla sarıldı.
G20 zirvesi 1999 yılında Güneydoğu Asya mali krizinden sonra kurulmuş ve 2008 krizinden sonra her yıl uluslararası ekonomik iş birliği yoluyla dünya sorunlarını çözme iddiasıyla toplanmaya başlamıştı.
ABD, KANADA VE İTALYA ‘AİLE FOTOĞRAFI’NA KATILMADI
Zirve, katılımcı lider ve ülke temsilcilerinin toplu fotoğraf çekimiyle başladı. ABD Başkanı Joe Biden, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Kanada Başbakanı Justin Trudeau ise fotoğraf karesinde yer almadı. Liderler kabul etmese de, neden olarak ise Rusya Dışişleri Bakanı Sergey LAvrov ile aynı karede olmak istemedikleri iddia edildi.
G20 zirvesindeki son geleneksel aile fotoğrafı 2021 yılında Roma’da çekilmişti. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırılarından bu yana böyle bir fotoğraf çekilmedi.
Büyük zirvelerin çoğuna davet edilen Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin ise G20’ye davet edilmediği öğrenildi.
KENDİ YARATTIKLARI SORUNLARA ÇÖZÜM ÇAĞRISI YAPTILAR
G20 ülkelerinin çoğu tarafından desteklenen İsrail’in Gazze ve Lübnan’daki büyük katliamlarının ortasında ve Donald Trump’ın yeniden ABD başkanı seçilmesinin hemen ardından toplanan zirvede, katılımcı devletler kendilerinin yarattıkları savaşlara, yoksulluğa ve iklim krizine çözüm çağrısı yaptı.
Açlıkla mücadele için küresel bir anlaşma, savaştan zarar gören Gazze’ye daha fazla yardım ve Ortadoğu ve Ukrayna’daki düşmanlıkların sona erdirilmesi çağrısında bulundu. Ancak, bu hedeflere nasıl ulaşılacağına ortak bir bildiri bu hedeflere nasıl ulaşılacağına dair ayrıntıdan yoksundu.
ULTRA ZENGİNLERE VERGİDE NETLİK YOK
Bildiride ayrıca en zenginlere gelecekte küresel bir vergi konulması ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin mevcut beş daimi üyesinin ötesine geçmesini sağlayacak reformlar yapılması çağrısı da yapıldı. Brezilya Lideri Lula zenginlere verginin yüzde 2 oranında olmasını önerse de öneri bildirgeye, “Ultra yüksek net gelire sahip bireylerin etkili bir şekilde vergilendirilmesini sağlamak için iş birliği yapmaya çalışacağız” ifadesiyle geçti.
İSRAİL’İN RÖLÜ GÖRMEZDEN GELİNDİ
Deklarasyonda “Gazze’deki felaket boyutundaki insani duruma ve Lübnan’daki tırmanışa” atıfta bulunularak insani yardımın genişletilmesi ve sivillerin daha iyi korunması gerektiği vurgulandı. Ancak İsrail’in rolü görmezden gelindi. “Filistinlilerin kendi kaderlerini tayin hakkını teyit ederek, İsrail ve Filistin devletinin barış içinde yan yana yaşayacağı iki devletli çözüm vizyonuna olan sarsılmaz bağlılığımızı yineliyoruz” ifadesi kullanıldı.
Yarın resmen sona erecek olan üç günlük toplantıda ABD’nin Yeni Başkanı Trump’ı ziyaretinin ardından G20’ye katılan aşırı sağcı Javier Milei’nin yönettiği Arjantin belgenin tamamını onaylamayan tek ülke oldu. Sağcı Devlet Başkanı Javier Milei, zirve gündemini “sosyalist nitelikte uluslar üstü bir program” olarak nitelendirdi.
Deklarasyonda Ukrayna’ya destek verilirken Rusya’nın adı anılmadan barış çağrısında bulunuldu.
BIDEN, SAVAŞLARINA DAHA FAZLA DESTEK ARADI
Bildiri yayımlanmadan önce G20 liderleriyle bir araya gelen Joe Biden ise “savaş”ın tek sorumlusunun Hamas olduğunu ileri sürdü ve diğer liderlere bir ateşkes anlaşmasını kabul etmeleri için “Hamas üzerindeki baskıyı arttırmaları” çağrısında bulundu.
Biden zirvedeki konuşmasında ise Ukrayna’ya da değinerek, “Amerika Birleşik Devletleri Ukrayna’nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü güçlü bir şekilde desteklemektedir. Bana göre bu masanın etrafındaki herkes de desteklemelidir” dedi.
BM GÜVENLİK KONSEYİ REFORMU
Öte yandan G20 liderleri, BM Güvenlik Konseyinin “21. yüzyılın gerçekleri ve talepleriyle uyumlu hale getirilmesi, daha temsili, kapsayıcı, verimli, etkili, demokratik ve hesap verebilir olması” amacıyla “dönüştürücü reform” için çalışma sözü verdi.
İkinci Dünya Savaşı’nın sonundaki beş baskın güç olan ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa Konseyde veto yetkisine sahipken, farklı bölgelerden 10 ülke iki yıllık dönemler halinde dönüşümlü olarak görev yapıyor.
Bildirgede “Afrika, Asya-Pasifik ve Latin Amerika ve Karayipler gibi yeterince temsil edilmeyen ve temsil edilmeyen bölge ve grupların temsilini geliştiren genişletilmiş bir Güvenlik Konseyi bileşimi çağrısında bulunuyoruz” denildi.
ABD, eylül ayındaki BM zirvesinden kısa bir süre önce Afrika ülkeleri için veto yetkisi olmayan iki yeni daimi koltuk ve gelişmekte olan küçük ada ülkeleri için ilk kez bir daimi olmayan koltuk verilmesini desteklediğini açıklamıştı. Ancak dörtlü grup -Brezilya, Almanya, Hindistan ve Japonya- daimi koltuklar için birbirlerinin tekliflerini destekliyor. Aralarında Pakistan, İtalya, Türkiye ve Meksika’nın da bulunduğu bir düzine ülkeden oluşan grup ise daha uzun süreli ek geçici koltuklar istiyor. (DIŞ HABERLER)
