UCM’nin Netanyahu’yu tutuklama emri yankı uyandırdı: Soykırım destekçileri sıkıştı

Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar nedeniyle İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ve Eski Savunma Bakanı Yoav Galant hakkında tutuklama emri verdi.

Karar işgal ettiği Gazze’de 44 binden fazla Filistinliyi katleden ve Lübnan’a da saldıran İsrail’e destek veren müttefiklerini zor durumda bıraktı. Mahkemeyi tanıyan bazı Avrupa ülkeleri kararı “Uygulamak zorunda” olduklarını açıklarken bazıları sessiz kaldı. UCM’yi tanımayan ABD ise ateş püskürdü. Türkiye’den hükümet yetkilileri ise kararı alkışladı ancak Türkiye UCM’yi tanımayan ülkeler arasında. 

ABD’NİN CANI SIKKIN 

ABD Başkanı Joe Biden, UCM’nin Netanyahu hakkındaki tutuklama emrinin “rezalet” olduğunu savundu. Yazılı açıklama yapan Biden, İsrail’in güvenliğine yönelik tehditlere karşı her zaman Tel Aviv’in yanında yer alacaklarını yineledi. 

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Sözcü Yardımcısı Sabrina Singh de “Savcıların tutuklama emri çıkarmak için acele etmesinden endişe duymaya devam ediyoruz” diye konuştu. Pentagon’un UCM’nin kararına temel teşkil eden Gazze’deki olaylar konusunda hukuki bir değerlendirme yapıp yapmadığının sorulması üzerine Singh, “Bu binadan gelen herhangi yasal bir incelemeden haberdar değilim” dedi. Singh, “Eğer yasal bir değerlendirmeniz yoksa en yüksek yasal organ olan UCM tarafından sunulanları nasıl reddediyorsunuz?​” sorusuna karşılık “Size söylediklerimin dışında sunabileceğim daha fazla bir şey yok. Mahkemenin kararını reddediyoruz” ifadesini kullandı. 

ABD’li Senatör Bernie Sanders ise, UCM’nin tutuklama emrine destek verdi. Sanders, sosyal medya platformu X hesabından yazılı açıklama yaptı. UCM’nin suçlamalarının sağlam temellere dayandığını kaydeden Sanders, İsrail’in Filistin halkına yönelik saldırılarını hatırlattı. Sanders, “Dünya uluslararası hukuka uymazsa, daha fazla barbarlığa sürükleneceğiz” ifadesini kullandı. 

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yapılan açıklamada “BM Genel Sekreteri, UCM’nin görevine ve bağımsızlığına saygı duyuyor” açıklamasında bulundu. BM Sözcüsü Stephane Dujarric, Netanyahu’nun Eylül 2025’te BM Genel Kuruluna katılması halinde tutuklanma ihtimali bulunup bulunmadığına ilişkin bir soruya ise “Buradaki güvenliğimiz, bizi ve binayı korumakla yükümlü. Birilerini tutuklamakla değil” yanıtını verdi. 

AVRUPALI MÜTTEFİKLER ZOR DURUMDA 

UCM kararıyla ilgili Avrupa Birliği’nden ilk açıklama AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’den geldi. Borrell, UCM’nin emrine saygı duyulması ve bunun uygulanması gerektiğini söyledi. Ancak her üye devlet kararı aynı netlikte karşılayamadı. İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto, kararın emri çıkartmasının “yanlış” olduğuna inandığını, ancak her ikisinin de İtalya’ya gelmeleri durumunda uluslararası hukuk gereği onları tutuklamak zorunda kalacaklarını söyledi. Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani ise “Mahkemenin siyasi değil, hukuki bir rol oynaması gerektiğini her zaman hatırlayarak UCM’yi destekliyoruz. Müttefiklerimizle birlikte ne olacağını ve ne yapacağımızı, nasıl davranmamız gerektiğini değerlendireceğiz” dedi. 

İsviçre Dışişleri Bakanlığı Medya Başkan Yardımcısı Clivaz AA’nın konuyla ilgili sorusuna İsviçre’nin, UCM’nin 21 Kasım 2024 tarihli kararlarını dikkate aldığını bildirerek, “İsviçre, UCM’nin bağımsızlığına saygı göstermekte birlikte bu kararlar hakkında yorum yapmamaktadır” yanıtını verdi. 

Öte yandan İsrail yönetimi, UCM kararına uyacaklarını açıklayan Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp’ın bu ay İsrail’e yapacağı ziyareti iptal etti. Veldkamp, yaptığı açıklamada Netanyahu’nun Hollanda’ya gelmesi halinde tutuklanacağını belirtmişti. 

ALMANYA HÜKÜMETİ AÇIKLAMA YAPAMADI 

Bugüne kadar İsrail’e şartsız destek veren ve ülke içindeki İsrail karşıtı sesleri bastıran Almanya Hükümeti de karar karşısında ne yapacağını bilemedi. Hükümet Sözcüsü Steffen Hebestreit, yaptığı yazılı açıklamada, Alman hükümetinin UCM'nin Netanyahu ve Gallant ile ilgili tutuklama kararını not ettiğini belirtti. Hebestreit, "Ülke içinde atılacak adımlar titizlikle incelenecek” ifadesini kullandı. 

Sol Parti Federal Milletvekili Nicole Gohlke, X sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Netanyahu ve Gallant’a yönelik tutuklama emirleri, İsrail’in savaş suçlarının da sonuçları olduğuna dair önemli işaretler. Federal hükümetin, İsrail hükümetinin işlediği savaş suçları gidişatına verdiği öldürücü desteği nihayet durduracağını umuyorum” paylaşımında bulundu. İktidarın büyük ortağı Sosyal Demokrat Parti (SPD) Federal Milletvekili Isabel Cademartori de “Federal hükümet, uluslararası tutuklama emri kapsamında aranan savaş suçlusu olduğundan şüphelenilen Netanyahu’ya silah sevkiyatını derhal durdurmalı” dedi. 

İNGİLTERE’NİN VE FRANSA’NIN NE DEDİĞİ BELLİ DEĞİL 

İsrail’in en büyük destekçilerinden İngiltere’de de karar yankı uyandırdı. İçişleri Bakanı Yvette Cooper, Sky News kanalına yaptığı açıklamada, Netanyahu’nun İngiltere’ye gelmesi halinde tutuklanıp tutuklanmayacağına yönelik soruları yanıtsız bıraktı. Cooper, “Bu, İçişleri Bakanı olarak benim konum değil. UCM bağımsız bir mahkemedir ve biz de onun bağımsızlığına ve üstlendiği göreve saygı duyuyoruz” dedi.

 UCM kararları ardından izlenmesi gereken bazı süreçler olduğunu belirten Cooper, “UCM soruşturmalarının büyük bir çoğunluğu İngiliz hukuku, güvenlik kurumları ve hükümetinin meselesi haline gelmiyor. Herhangi bir davada ne karar verilirse verilsin izlenmesi gereken bazı süreçler vardır. Benim de bu konularda yorum yapmam doğru olmaz” ifadelerini kullandı. 

Fransa Dışişleri Bakanlığı da UCM tutuklama emrine verilecek tepkinin Mahkemenin kurucu sözleşmesinin gerekleriyle uyumlu olacağını belirtti. Bakanlık Sözcüsü Christophe Lemoine, Netanyahu’nun Fransa'ya geldiğinde tutuklanıp tutuklanmayacağı şeklindeki soruyu, “Bu, hukuki açıdan karmaşık bir nokta ve bugün bu konuda bir yorum yapmayacağım” diye yanıtladı. 

MACARİSTAN’DAN SAVAŞ SUÇLUSUNA AÇIK DESTEK

 Macaristan’ın aşırı sağcı Başbakanı Viktor Orban ise tutuklama emrine rağmen, Netanyahu’yu ülkesine davet edeceğini söyledi. Orban, Macaristan devlet radyosuna yaptığı açıklamada. Mahkemenin kararını “Ateşe benzin dökmek” olarak yorumlayarak, “Bu nedenle, İsrail Başbakanı Netanyahu’yu bugün Macaristan’a davet edeceğim. Gelmesi durumunda, UCM’nin kararının burada hiçbir etkisinin olmayacağı ve içerdiği şartlara da uymayacağımızın garantisini kendisine vereceğim” dedi. 

Arjantin’in aşırı sağcı hükümeti de İsrail’e tam destek verenler arasındaydı. Arjantin Devlet Başkanlığı Basın Biriminden yapılan açıklamada, “UCM’nin, İsrail Başbakanı ve eski Savunma Bakanı hakkında tutuklama emri çıkarmasına kesinlikle katılmıyoruz. Bu karar, Hamas ve Hizbullah gibi terör örgütlerinin sürekli saldırıları karşısında İsrail’in meşru savunma hakkını göz ardı ediyor” ifadesi kullanıldı. 

KARARA TAM DESTEK VERENLER 

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, gazetecilere yaptığı açıklamada, UCM’nin Netanyahu ve Gallant hakkında tutuklama emri çıkarmasına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Trudeau, herkesi uluslararası hukuka uymaya çağırdı. Kanada’nın, UCM’nin “kurucu üyelerinden” biri olduğunu söyleyen Trudeau, “Uluslararası hukuku savunuyoruz ve uluslararası mahkemelerin tüm düzenlemelerine ve kararlarına uyacağız” dedi. 

İspanya Başbakan Yardımcısı ve Çalışma ve Sosyal Ekonomi Bakanı Yolanda Diaz, UCM emrine destek verdi. İspanya’da azınlık sol koalisyon hükümetinin küçük ortağı Sumar’ın eski lideri olan Bakan Diaz, X hesabından yaptığı paylaşımda, “Daima adaletin ve uluslararası hukukun yanındayız. Filistin halkına yönelik soykırım cezasız kalamaz” ifadesini kullandı. Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro da karar için “Yapılması gereken mantıklı şey budur. Netanyahu bir soykırımcı” dedi.

Aynı şekilde İrlanda Başbakanı Simon Harris de “İrlanda UCM’nin üstlendiği role saygı duymaktadır. Mahkemenin hayati çalışmalarını yürütmesine destek verecek pozisyonda olan herkes de acilen böyle yapmalı” açıklamasını yaptı. İrlanda Başbakanlığından yapılan yazılı açıklamada Harris, UCM’nin tutuklama emirlerinin önemli adımlar olduğunu belirtti. 

İRAN VE ÇİN MEMNUN

İran, UCM’nin tutuklama emirlerini memnuniyetle karşıladı İran Devrim Muhafızları Kolordusu Başkanı General Hüseyin Salami, kararı için “Siyonist rejimin sonu ve siyasi ölümü olduğunu, bugün dünyada mutlak siyasi izolasyon içinde yaşayan ve yetkililerinin artık başka ülkelere seyahat edemeyeceğini” söyledi. İran'ın ilk resmi tepkisinde Salami, tutuklama emrini “memnuniyet verici bir hamle” ve “Filistin ve Lübnan direniş hareketleri için büyük bir zafer” olarak nitelendirdi.

Çin'den de UCM'nin kararına destek geldi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, uluslararası insancıl hukuk dahil hukuku ihlal eden, sivillere yönelen tüm eylemleri kınadıklarını söyledi. Filistin sorununda daima adaletten ve uluslararası hukuktan yana olduklarını söyleyen Lin, "Çin, uluslararası toplumun, Filistin sorununda adaleti sağlamaya ve uluslararası hukukun otoritesini savunmaya katkı sağlayacak tüm girişimlerini destekliyor" dedi. Lin, "Umarız Uluslararası Ceza Mahkemesi objektif ve adil bir tutum benimser, görevini hukuka uygun olarak yaparak Roma Statüsü'nü ve uluslararası hukuku, aslına sadık ve aynı standartta bir eş biçimlilikle uygular" ifadesini kullandı.

Lin, Washington yönetiminin, UCM'nin geçen yıl Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında Ukrayna'daki savaş suçlarını gerekçe göstererek çıkardığı yakalama kararını desteklerken, mahkemenin Netanyahu ve Gallant hakkındaki kararına karşı çıkmasına ilişkin soruya ise ABD'nin adını anmadan, "Çin, 'belirli bir ülkenin' uluslararası hukuktaki seçici çifte standartlarına daima karşı çıkmaktadır" diye yanıt verdi.

UCM NEDİR? 

Kuruluş belgesi “Roma Statüsü” olan, savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakan uluslararası bir mahkeme. Mahkeme 11 Mart 2003'te çalışmalarına başladı. Binası Hollanda'nın Lahey kentinde bulunan mahkemeye halihazırda 124 ülke taraf durumda. 

ABD 2000 yılında imzaladığı Roma Statüsünden 2002 yılında çekildiğini açıkladı. UCM’yi tanımayan ülkeler arasında İsrail, ABD, Rusya ve Çin'in yanı sıra Türkiye de bulunuyor. (DIŞ HABERLER)

Uluslararası Ceza Mahkemesi Netanyahu hakkında tutuklama emri çıkardı

UCM'nin Netanyahu hakkında verdiği karara dünyadan tepkiler