Cihatçıların Halep'e saldırısı | Suriyeli gazeteci Kassarjian: Soçi mutabakatı delindi

Şerif KARATAŞ
İstanbul

Suriye’de Heyet Tahrir’uş Şam (HTŞ) liderliğindeki cihatçı gruplar, Halep’te Suriye ordusuna karşı geniş çaplı bir saldırı başlattı. Suriyeli gazeteci Sarkis Kassarjian, Türkiye ile Rusya arasında İdlib için yapılan Soçi mutabakatına dikkat çekerek, saldırılarla birlikte mutabakatın delindiği ifade etti.

Suriye’nin kuzeyi yine hareketlendi. İdlib merkezli silahlı gruplar çarşamba günü Halep’te Suriye ordusu ve müttefiklerine karşı saldırı başlattı. İdlib’i kontrol eden el Kaide bağlantılı Heyet Tahrir’uş Şam (HTŞ) liderliğindeki cihatçıların bazı köy ve bölgeleri ele geçirdiği bilgisi geliyor. Son gelişmeleri konuştuğumuz Suriyeli Gazeteci Sarkis Kassarjian, silahlı grupların Halep şehrinin batı kırsalında ilerleme kaydettiği bilgisini verdi. Kassarjian, güneydoğu kırsalında stratejik bir tepenin kontrolünün ele geçirilmesiyle Şam ile Halep arasındaki ana yolun kesildiğini söyledi. Çatışmaların sürdüğünü belirten Kassarjian, “Suriye ordusu Halep şehrinin savunma çemberini destekledikten sonra karşı saldırıya başladı. Bu askeri hamle şimdilik Halep’in batı kırsalındaki bazı yerleri kapsıyor ve daha geniş bir askeri harekat başlatılmadı” dedi.

Saldırı yapanların HTŞ öncülüğünde hareket ettiğine dikkat çeken Kassarjian, “Eski adıyla Nusra Cephesi, El Kaide’nin Suriye kolu ve onunla birlikte bölgedeki radikal gruplar var. İçlerinde Türkistan İslami Cephesi Özbek savaşçıları, Nureddin Zenki silahlı grubu ve Türkiye’nin kurduğu Suriye Milli Ordusu çatısı altında işleyen ve doğrudan Türkiye’ye bağlı olmayan bazı gruplar” dedi. Saldırıların HTŞ’nin kontrolündeki İdlip’te başladığı bilgisini de veren Kassarjian, “Şimdiye kadar kuzeydoğuda büyük bir hareketlilik görünmüyor. Ama gelecek süreçte Suriye’ye bağlı grupların da harekete geçmesi söz konusu olabilir” diyor.

"İÇ SAVAŞ BİTMEDİ"

Suriye’de iç savaşın bitmediğini hatırlatan Kassarjian, “Bu nedenle ‘Savaş yeniden başlıyor’ diyemeyiz. Orada Astana ve Soçi mutabakatları sonucunda bir ateşkes ve cepheleri soğutma durumu vardı. Bu anlaşmalar gereği Türkiye, silahlı grupların garantörü olacaktı, onların hem ittifaka sadık kalmaları hem de cephelerden 5 kilometre uzaklıkta kalmalarını sağlayacaktı. Ayrıca terör gruplarıyla silahlı grupları birbirlerinden ayıracaktı. Bugünkü süreçte bu ittifakın delindiğine şahit oluyoruz” ifadelerini kullandı.

Halep’in kuzeyindeki saldırılarla ilgili Rusya, Suriye devleti ve ABD’nin pozisyonuna dair de Kassarjian şunları söyledi: “Şimdilik siyasi pozisyonlarından bahsetmek biraz zor. Çünkü zaten ABD’nin pozisyonu Trump’ın gelmesinden sonra belli olacak. Rusya’dan daha bir açıklama yok. Suriye’den çıkan resmi açıklama ise yalnızca Astana ve Soçi mutabakatlarının delindiği yönünde.” Kassarjan, Suriye devletinin pozisyonunun ilerleyen süreçte daha net ortaya çıkacağını da belirtti.

HTŞ NEDEN SALDIRIYA GEÇTİ?

HTŞ’nin Halep’e yönelik saldırıya başlamasını nedenine ilişkin ise Kassarjian, “Kesin bir tespit yapmak zor gibi görünüyor. Ama birkaç veri üzerinden bir spekülasyon yapabiliriz. Birincisi Lübnan’daki ateşkes ve Netanyahu’nun Esad’a tehdidi ve 'Esad ateşle oynuyor' söylemi. İkincisi, Rusya ile Türkiye arasındaki gerilim ve Rusya’nın ilk kez Suriye’de Türkiye’yi 'işgalci' olarak tanımlaması, üçüncüsü de Türkiye’nin resmi söyleminde ‘Esad’ın barışa hazır olmadığını’ dile getirmesi” yorumunda bulundu.

İsrail’in Lübnan’a saldırısının başlamasıyla İdlib’deki cihatçıların harekete geçtiğini hatırlatan Kassarjian, “O zaman Türkiye’nin bir gizli toplantı yaparak onları durdurduğu konuşuldu medyada. Eğer bu bilgi doğruysa niye o zaman durduruldu da şimdi niye durdurulmadı sorusu da önemli bir soru” ifadelerini kullandı.

SOÇİ MUTABAKATI NEYDİ?

Beşar Esad Hükümeti, Rusya ordusunun desteğiyle 2018’de HTŞ’nin kontrolündeki İdlip’e askeri operasyon yapmak istedi. Türkiye’nin devreye girmesi ve yapılan görüşmeler sonrasında Rusya’nın Soçi kentinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 17 Eylül 2018’de bir araya gelerek İdlib’e silahlardan arındırılmış bir bölge kurulması üzerinde anlaşmaya vardı. Soçi mutabakatıyla 15-20 kilometre derinliğinde ve 250 kilometre uzunluğundaki silahsızlandırma şeridinin silahlı örgütlerin kontrol ettiği bölgeden geçmesi planlanıyordu.

HTŞ ve SMO cihatçılarının saldırısı 3'ncü gününde: Halep merkezine girmeye başladı