Koreli Türkolog Oh Eunkyung'un yeni çalışması: İnsani bilimler ansiklopedisi

Gülsüm CENGİZ

Seul'deki Dongduk Kadın Üniversitesinde öğretim üyesi olan Türkolog, Yazar, Çevirmen Prof. Oh Eunkyung, yaptığı çeviri ve çalışmalarla iki kültür arasında güçlü bağlar kuruyor. Dongduk Kadın Üniversitesinin içindeki Avrasya Türk Araştırmaları Enstitüsünün ve sivil bir kuruluş olan Türk-Kore Bilimsel ve Kültürel Alışveriş Vakfının kurucusu ve başkanı olan Prof. Oh Eunkyung ile ilk kez KİBATEK’in 2012'de İstanbul'da düzenlediği anı edebiyatı başlıklı uluslararası edebiyat etkinliğinde tanıştık. Hayat Televizyonu’ndaki Yaşamda Adım Adım adlı programıma davetimi kabul etti ve Kore’de eğitim, çocuk edebiyatı ve kadınların durumu konusundaki birikimini bizlerle paylaştı. O günden sonra sık sık yazıştık, Türkiye’ye gelişlerinde buluşup konuştuk. Onunla yaptığım röportaj Evrensel Kültür dergisinin haziran 2016 sayısında yayımlandı. Hayat Televizyonu’ndaki Ekmek ve Gül programına birlikte katılıp kadın sorunları, kadın yaşamlarının edebiyat yapıtlarına yansıması vb. konulardaki bilgi ve düşüncelerimizi izleyicilerle paylaştık.

Editörlerinden biri olduğu 3 aylık ASIA dergisinde hazırladığı İstanbul ve Türk Edebiyatı özel sayılarında yayımlanan yapıtlarımızı çevirerek Koreli okurlarla buluşturdu.

YAŞAR KEMAL’İN ESERİNİ ÇEVİRDİ

Oh Eunkyung, bir bilim insanı olmasının yanı sıra Türkiye ve Kore edebiyatı arasında köprü kuran bir çevirmendir. Kendi araştırma kitaplarının yanı sıra çok sayıda kitabı Türkçeden Koreceye, Koreceden Türkçeye çevirdi. Yaşar Kemal'in Yılanı Öldürseler, Ağrı Dağı Efsanesi, Binboğa Efsanesi, İnce Memed; Murat Tuncel'in İnanna adlı romanlarını Türkçeden Koreceye; On Bin Can, Koun’un Seçmeli Şiirleri Koreceden Türkçeye çevirdiği kitaplardır.

Geçtiğimiz aylarda Güney Kore'de yayımlanan Türk Araştırmaları ve İnsani Bilimler Ansiklopedisi Oh Eunkyung'un Türkoloji doğrultusundaki en yeni çalışmasıdır. Alanında bir ilk olma özelliğini taşıyan ansiklopedi Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, Uzbekistan, Kırgızistan, Başkurdistan, Altay, Kafkasya, Tuva ve Sakha cumhuriyetlerinin yanı sıra Rusya Federasyonu'ndaki Tataristan, Çin'deki Uygur Otonom bölgesini kapsıyor.

METİN TURAN 100 MADDE YAZDI

Türk Araştırmaları ve Beşeri Bilimler Ansiklopedisi'nin yazım çalışmaları, ansiklopedinin ana yazarı Türkolog, Yazar, Çevirmen ve Seul Dongduk Kadın Üniversitesinde öğretim üyesi olan Prof. Oh Eunkyung'un başkanlığında 21 yazarın katılımıyla gerçekleştirildi. Türkiye'den şair, yazar, yayıncı ve folklor araştırmacısı Metin Turan 100 maddenin yazımını gerçekleştirerek ansiklopediye katkıda bulundu. Metin Turan edebiyat, edebiyat tarihi ve halk edebiyatına ilişkin madde yazımını üstlenerek tekke edebiyatı, bozkır uygarlığı, halk hikayeciliği, aşıklar ve nefesler gibi kavramların işlendiği maddeleri yazdı. Köroğlu, Mehmet Akif, Ahmet Haşim, Şinasi, Sabahattin Ali, Pertev Naili Boratav, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Orhan Kemal, Oğuz Atay ve daha pek çok yazarın yaşam ve çalışmalarına ilişkin bilgiler verdi.

8 CİLTLİK BİR ANSİKLOPEDİ

4 bin 500 sayfalık Türk Araştırmaları ve Beşeri Bilimler Ansiklopedisi 8 ciltten oluşuyor. 2 bin başlık altında işlenen dil, edebiyat, tarih, sanat, coğrafya, folklor, inanç gibi insanı ilgilendiren hemen her alanı kapsayan araştırma sonuçlarını kapsıyor.

Oh Eunkyung'la yaptığım söyleşide anlattıklarını anımsayınca, uzun soluklu ve oldukça kapsamlı bu dev çalışmanın ardındaki büyük emeği, çalışma disiplinini ve iradeyi bir kez daha duyumsadım: “Son beş yıldan beri Türk kültürüyle Kore kültürünü karşılaştırma çalışmasıyla uğraşıyorum. Özellikle somut olmayan kültürel mirasları karşılaştırıyorum. Bu sene yeni başladığım bir proje var. Türk dünyasındaki aşık, meddah, akın, bahshi, manasçı, kayçı, olonghoşut gibi anlatıcı geleneğiyle Kore’nin anlatıcı ve epik geleneğini karşılaştırarak çalışmamı sürdüreceğim. Bu proje için Türkiye, Özbekistan, Kırgızistan, Almanya, Kore’den bu sahada en sayılı uzman bilim insanlarıyla bir ekip oluşturdum. Kore devletinden maddi destek almak için hazırlık yapıyorum. Bu projenin, ortaya somut bir sonuç çıkaracağını ümit ediyorum.”

İşe, “Kore kültürüyle Türk kültürünün asıl bağlantısı nasıl kurulabilir?​” sorusuyla başlayan Oh Eunkyung, halk edebiyatıyla, daha doğrusu sözlü edebiyatla başlamanın doğru olduğunu düşünmüş. Öncelikle Türkler arasındaki kültürel alışveriş ve boyların millet olarak şekillenmesi, bu tarihsel değişiklik içinde oluşan farklıkları ve Türk boylarının kalıcı ortak noktalarını belirlemek için yalnız Türkiye Türkçesini değil, Orta Asya Türk dillerini de öğrenmek için kolları sıvamış. Araştırması için Özbekçeyi, Rusçayı ve Altay Türkçesini öğrenmiş.

Çalışmalarına 2016'da başlanan ansiklopedi, 2023'te tamamlanarak Kore devletinin Ulusal Araştırma Fonunun desteğiyle Seul Dongduk Kadın Üniversitesi içindeki “Avrasya Türk Araştırma Merkezi” tarafından Korece olarak yayımlandı.

‘KORE’DE TÜRK EDEBİYATINA İLGİ ARTTI’

Günümüzde Koreli okurların Türk edebiyatına ilgisi oldukça büyüktür. Oh Eunkyung söyleşimiz sırasında, Türkiye’de doktorayı bitirip Kore’ye döndüğünde bu kadar ilginin olmadığını ve hatta Yaşar Kemal’i bile tanımadıklarını belirtip şunları söylemişti: “Onun kitabının yayımlanması, Kore’de bir kültürel dernek olan Desong Kültür Derneğinin düzenlediği çeviri yarışmasını kazanmamla gerçekleşti. Koreli yazarlar, benim çevirimi çok beğenmişlerdi. Hatta 'Kore edebiyatını İngilizceye bu derecede güzel çeviren biri olsaydı, Koreli yazarlardan Nobel kazananlar çoktan olurdu’ diyen uzmanlar da vardı. 'Yılanı Öldürseler' ve 'Ağrı Dağı Efsanesi' yayımlandıktan sonra Türk edebiyatına ilgi arttı. Bu arada Orhan Pamuk’un Nobel ödülünü alması da duyulan ilginin artmasına büyük katkı sağladı.”

Biliyoruz ki halkların birbirini tanıma ve yakınlaşma yolları; kültürel ilişki ve kültürel alışverişten geçer. Halklar, birbirini kültür sanat yapıtları aracılığıyla daha yakından, daha derinlikli bir biçimde tanıyıp anlayabilir ve böylece yakınlaşabilirler. O yüzden yazınsal alanda yapılan çevirilerin, bu tür bilimsel çalışmaların çok büyük önemi vardır. Türkolog, Yazar, Çevirmen Prof. Oh Eunkyung'u bu çalışması için kutluyor, emeğini saygıyla selamlıyorum.

PROF. OH EUNKYUNG KİMDİR?

Güney Kore Seul’de doğan Oh Eunkyung, Hankuk Yabancı Bilimler ve Araştırmalar Üniversitesinin Türkoloji Bölümünü bitirdi. 1992-1999 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti’nin burslu öğrencisi olarak Ankara Hacette Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde Yüksek lisans ve doktora yaptı. 1995-1999 yılları arasında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kore Dili ve Edebiyatı Bölümünde öğretim üyesi olarak çalıştı ve aynı zamanda Kore MBC televizyonu ve radyosunda Türkiye muhabiri olarak görev yaptı. 2000-2001 yılları arasında Kore Akademisinde post-doktora yaptı. 2010-2012 yılları arasında Özbekistan Nizami Pedagoji Üniversitesinde konuk öğretim üyesi olarak çalıştı. Bunun yanı sıra Özbekistan Alisher Navoi (Ali Şir Nevai) Fanlar Akademisi Folklor Bölümünde fan doktorası (Doctor of Science) yaptı. 2000 yılından beri Kore Dongduk Kadınlar Üniversitesinde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Türk Edebiyatında Kore Savaşı (Türkçe), Feminist Eleştiri: XX. Yüzyıl Türk ve Kore Romanında Kadın (Türkçe), Örtülmüş Kadın ve İslam (Korece), İslam’da Kadın Olarak Yaşamak: Psikoanalizm Bakış Açısıyla Kadın, Savaş, Terör ve İslam (Korece) bilimsel çalışmalarından bazılarıdır. Yaşar Kemal'in Yılanı Öldürseler, Ağrı Dağı Efsanesi, Binboğa Efsanesi, İnce Memed; Murat Tuncel'in İnanna; Az Türkçeden Koreceye; On Bin Can, Koun’un Seçmeli Şiirleri Koreceden Türkçeye çevirdiği kitaplardır. Bunun dışında 100’den fazla makalesi bulunmaktadır.