İngiltere’den Zonguldak’a, madencilerin mücadelesi beyaz perdede

Şeyma AKCAN

Zonguldak Sergi Odasının düzenlediği Fotoğraf/Film Haftası sona yaklaşırken yeni program açıklandı. 10 Aralık’ta İngiltere'de kömür işçilerinin 84/85 uzun grevinin şenlikli dayanışmasını perdeye taşıyan 'Onur' seyircilerle buluştu.

12 Aralık’ta '70'li yıllarda Yılmaz Güney'in 'Umut'u, 14 Aralık’ta Karadeniz sahil yolu yapım sürecini konu alan 'Son Kumsal' ve iki yıl önce yitirilen Foto Muhabiri, Gazeteci Ergin Konuksever'i anlatan 'Son Süvari', 17 Aralık’ta 'Amarcord' (Fellini) filmleri gösterilecek.

Ahmet Tokyay, Alaaddin Kara ve İbrahim Akyürek'in 60 fotoğrafından oluşan 'Zonguldak Kömür Havzası Maden İşçileri' fotoğraf sergisi etkinliklere eşlik etmeye devam edecek. 

12 Kasım’da başlayan etkinlikler, İngiltere kömür işçilerinin 84/85 uzun grevinin 40'ıncı, Zonguldak Kömür Havzası maden işçilerinin 90/91 uzun grevinin 34. yılı nedeniyle hazırlandı.

İRFAN YALÇIN VE NEDİM GÜNSÜR ANISINA…

İki aya yayılan Fotoğraf/Film Haftası kömür işçilerinin Yazarı İrfan Yalçın ve maden işçilerinin dostu olarak anılan Ressam Nedim Günsür'un anısına adandı.

Etkinlikler hakkında konuştuğumuz İbrahim Akyürek programın kapsamını anlattı:

“30 Kasım 1990 Büyük Madenci Grevi’nin başlangıç tarihi. Yani aradan 34 yıl geçmiş. Aynı zamanda Britanya (İngiltere) kömür işçilerinin 84/85 uzun grevinin de 40'ıncı yılı. Bu nedenle İngiltere'de bir maden müzesinde yıl boyunca sergiler açıldı, şiir dinletileri gerçekleşti. İki ayrı mücadele dönemini birlikte anımsamanın, iki ayrı ülkedeki özelleştirmeleri yürüten, ocakları kapatan siyasi kafayı tanımak açısından da faydalı olacaktı.”

Programı düzenleyen “Sergi Odası” hakkında Akyürek, “Zonguldak kültür ortamında 25 yaşını tamamlıyor. Programını ve ortamını kültür çevreleriyle birlikte paylaşıyor. Türkiye ve Britanya kömür işçilerinin grevlerini film ve fotoğraflarla anımsamak için Fotoğraf/Film Haftası başlığı altında kasım ve aralık aylarına yayılan etkinlikler hazırladık” dedi.

‘İŞÇİ SİNEMALARI VARDI’

Katılımcıların; emekliler, öğretmenler, sanat çevresinden insanlar olduğunu belirten Akyürek, “En önemlisi kendi ilgi alanında üretimleri de olan sayısı az ama aktif insanlar. Geçen ayın bir etkinliği Zonguldak Ssinemaları üzerine Alaaddin Kara'nın anlatımı idi. Kentimizde her kömür üretim bölgesinin işçi sinemaları vardı. Ayrıca çok sayıda özel kapalı ve açık hava sinemalarını sayabiliriz. Söyleşiye beklediğimizin çok üstünde katılım oldu. Makinistler, dönemin seyircileri anılarını paylaştılar. Alaaddin, hem emekli maden teknikeri, hem de çalıştığı yer altını fotoğraf sergisine dönüştüren bir emektar. Bir Avuç Kömür isimli kitabı da olan bir araştırmacı aynı zamanda” ifadelerini kullandı.

‘SİYASİ YÜRÜTÜCÜ BİZDE ÖZAL, ONLARDA THATCHER OLDU’

Zonguldak’ın göç veren bir şehir olduğunu hatırlatan Akyürek, İngiltere ve Türkiye’deki emek mücadelesinin birlikte anılması hakkında, “Uzun yıllara dayanan üretim bilgisiyle geçimini sağlamak için Bursa, İzmit, Çorum ve Soma'ya gidenler var. Emekli olarak başka şehirlere yerleşenler var. Grev ve yürüyüşün mücadele-dayanışma anılarının canlı tutulması, aktarılması bu nedenle önemli. Özelleştirme, kapatma uygulamalarının sadece bize ait olmadığını Britanya’da yaşananlardan biliyoruz. Bizde siyasi yürütücü Turgut Özal, onlar da Margaret Thatcher oldu. Karşılıklı dayanışma içinde olan her iki emek düşmanının birlikte anılması gerekiyordu. Programı oluştururken, bir zamanlar dillerden düşmeyen ‘Emek en yüce değerdir’ sözünü kapsamak istedik. Böylece; Mükellef, Beş Kuruşluk Canlar, Santral’da Sosyal Yaşam, Bir Avuç Cesur İnsan belgeseli; Billy Elliot Müzikali, Milano Mucizesi, 1927 yapımı Metropolis ve Yılmaz Güney’un Umut filmi aynı perdede buluştu” dedi.

Akyürek, “Altı yıl ara ile Britanya ve Türkiye kömür madeni işçileri benzer mücadele ve dayanışmayı yaşadılar. Yaşadıklarının sanata yansıyan örnekleri de her ülkede aynı anda paylaşılabilirdi” diyerek gerçekleşmeyen hayallerinden bahsetti.