Kürtçe yayınlara yönelik baskı artıyor | "Dilin güçlendirilmesi için dayanışma şart"

Dilan TEMİZ
İstanbul

Yayıncılıkta Kürtçe yayınevleri son yıllarda gitgide artan baskılar ve zorluklarla karşı karşıya. Bu baskılar Kürtçe kitaplar ve dergilere yönelik toplatmalar ve yasaklarla kendini gösterirken, baskılara karşı direnen Kürtçe yayınevleri ve yayıncılar ise Kürtçenin savunulması geliştirilmesi noktasında zorluklara rağmen yayıncılıklarını sürdürmeye devam etmekte kararlı. Kürt Yayıncılar Birliği Başkanı ve Aram Yayınevi sahibi Hakkı Boltan ve Kürt PEN Eş Başkanı Ömer Fidan, Kürtçe yayıncılığa yönelik bu baskıların, dilin korunması ve güçlendirilmesi adına daha büyük çabaların sarf edilmesi için çağrıda bulundu.

Kürt Yayıncılar Birliği Başkanı ve Aram Yayınevi sahibi Hakkı Boltan, iktidarın Kürtlere yönelik politikalarının yaklaşımının her gün boyut atlayarak sürüdğünü belirtti. Bu politikalardan ve baskılardan en fazla payını alanların ise Kürt yayınevleri olduğunu söyleyen Boltan, “Kürt yayınlarına yaklaşım Türkiye'de bir baskı politikasının göstergesidir, biz bunu yasaklardan baskınlardan biliyoruz. Baskınlarda, bizim çalışmalarımıza kitaplarımıza, cihazlarımıza el konmakta” diye konuştu.

Aram Yayınevi olarak Diyarbakır Kitap Fuarından bu yana pek çok kitaplarının toplatıldığını ve yasaklatıldığını belirten Boltan, “Kürt yayıncılığa yönelik polisin çok böyle insanların gözüne soka soka bir baskısı vardı. Her gün aralıksız git gel vardı. Yalnızca kitaplar değil pek çok dergi ve gazeteye de el konuluyor” dedi. Boltan, baskıların temelinin Kürt diline yönelik olduğunu söyleyerek 24 Eylül'de Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği (MED-DER), Payîz Pirtûk ile Anka Dil ve Sanat Eğitim Kooperatifine yapılan baskınları ve orada toplatılan yayınları hatırlattı.

"HUKUK KEŞMEKEŞLİĞİNİN ÖTESİNDE"

Yapılan baskınlarda toplatılan hiçbir kitabın yasaklı olmadığının altını çizerek kitapların daha sonra yasaklandığını belirtti: “Kitaplar toplatıldı ve götürüldü daha sonra yasak kararı çıkarılarak getirilip, karar tebliğ edildi. Bu başlı başına bir hukuksuzluk, hukuk keşmekeşliğinin ötesinde bir şey.”

Her geçen gün artan baskıların yayınevlerini yıldırmaya yönelik olduğunu belirten Boltan, “Bu baskılarla ‘Kürt yayıncılığına, Kürt edebiyatına bir kuşatma, bir ambargo uyguluyoruz. Baskılarla kazanç elde edemeyecek ve yayılamayacaksınız’ mesajını veriyorlar. Bu uygulamalar yayınevlerini çöküşe doğru bir iflas ettirme uygulamasıdır” dedi. Boltan hem Kürt halkının hem de de okuyucuların, emek ve demokrasi güçlerinin buna izin vermeyeceğini dayanışmanın önemli olduğunun altını çizdi.

"İKTİDAR KÜRTÇEYE KENDİ İSTEDİĞİ ŞEKİLDE YÖN VERMEK İSTİYOR"

Kürt PEN (PENa Kurd) Eş Başkanı Ömer Fidan son zamanlarda Kürtçe yayınlara ilişkin artan baskıların ifade özgürlüğünün önünde engel olduğunu söyledi. Fidan Kürt PEN olarak bu baskı ve yasaklara dair yayıncılarla görüştüklerini ve bir çalışmalarının olduğunu belirtti. Fidan kuruluş amaçlarına da dikkat çekerek, “İnsanlar fikirlerini her şekilde her yerde açıkça söyleyebilmeli diyoruz. Temel kuruluş amacımız da bu. Özellikle aydınların, yazarların düşüncelerini kamuyla, daha rahat paylaşabilmelerini sağlamak, kanallar açmak, bu yolları açmak desteklemek” şeklinde konuştu.

Eşit haklar temelinde bir dünya, bir yaşamı savunduklarını belirten Fidan Kürtçeye şu ana kadar uygulanan baskı ve asimilasyon politikalarının yarattığı tahribatın etkilerinden kurtulması için çalışmalar yapılması gerektiğini söyledi. İktidarın kendi isteğine göre bir dil şekillenmesine karşı çıktıklarını söyleyen Fidan, “Madem Kürtçe var, o zaman şöyle bir Kürtçe olsun. Asimilasyon politikaları temelde devam ettiği şekilde Kürtçeye yön vermek istiyor.” diye konuştu.

"KÜRTÇE TERÖRİZE EDİLMEK İSTENİYOR"

Kürtçe yayınlara yönelik baskılara değinen Fidan şöyle konuştu: “Yayınevlerinde daha yayımlanmayan kitaplar yasaklanıyordu. Son olarak ise çok fazla kitap tek seferde yasaklandı. Çünkü Kürtçe, Kürtlük ve Kürdistan’la ilgili olan her şey kriminalize ediliyor, terörize ediliyor. Böylelikle okurlara korku iklimi yaratmaya çalışıyorlar ama okurlar bunun farkında.”

"KÜRTÇENİN KORUNMASI, GÜÇLENDİRİLMESİ İÇİN ÖZEL ÇABA LAZIM"

Yasaklanan kitap, dergi, genel olarak Kürt medyasına yönelik de engellere dair Fidan, Kürtçenin gelişmesi için çağrıda bulundu: “İsmail Beşikçi'nin yıllar önce basılan kitabından tutun, yeni basılan Kürtçe kitaplara kadar çok geniş bir yelpaze yasaklandı. Yüzyıllık politikaların sonucunda baskılanmış bir dile baktığımız zaman Kürtçeye statü verilmesi, Kürtçe ana dilde eğitimin yaygın bir şekilde verilmesi ve Kürt medyasının güçlendirilmesi, yayımcılığının güçlendirilmesi, teşvikler verilmesi ve dilin korunması için özel çaba sarf edilmeli.”