Yönetmelik koruyucu sağlığı zayıflatacak

Eylem NAZLIER
İstanbul

Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklere karşı aile sağlığı merkezi (ASM) çalışanlarının eylemleri sürüyor. Halk sağlığına ve sağlık emekçilerinin haklarına zararlı yönetmeliğe karşı kasım ve aralık aylarında iş bırakarak Sağlık Bakanlığına ‘Eziyet yönetmeliğini geri çekin’ çağrısı yapan ASM çalışanı aile hekimi, ebe ve hemşireler, Bakanlığın geri adım atmaması üzerine yeni yılın ilk ayında da iş bırakacaklarını duyurdu. Sağlık emekçilerinin toplu istifaları da önümüzdeki günlerde İstanbul’da 300’e yakın ASM çalışanı ebe ve hemşirenin istifa edeceği belirtiliyor. Sağlık emek ve meslek örgütleri, Bakanlığın çözüm yerine sorun ürettiğini işaret ederek uyardı: “Kriz çözülmezse sağlık hizmetleri aksayacak, bedelini halk ödeyecek.”

‘ÜCRETLENDİRME SİSTEMİ ADALETSİZ’

Tüm Aile Sağlığı, Sağlık Memuru, Acil Tıp Teknisyeni, Hemşire ve Ebe Derneği (İSAHED) Genel Başkanı Vildan Aydın, eziyet yönetmeliğine karşı 6-10 Ocak tarihleri arasında yeniden iş bırakacaklarını söyledi. Ebe ve hemşirelerin en çok mağdur olan kesim olduğunun altını çizen Aydın “Yönetmelikteki ücretlendirme sistemi ve katsayılarla bizim zaten düşük olan ücretlerimiz daha da düşecek, ciddi bir gelir kaybı yaşayacağız. Taban ücret sınırlaması da ebe ve hemşireler açısından adaletsiz. Ebe ve hemşireler bu yüzden tüm koşulları da yerine getirse de 15 bin TL’ye kadar gelir kaybı yaşayacak” ifadelerini kullanarak, ücretlendirme sisteminin görev tanımlarını aşan işlerin yapılmasını da dayattığını ve bunları yapmadıklarında gelir kaybının kaçınılmaz olduğunu söyledi.

‘TOPLU İSTİFALAR GÜNDEMDE’

Kasım ayında iş bıraktıkları için 3 günlük ücretlerinin hukuksuz bir şekilde kesildiği bilgisini veren Aydın “Önümüzdeki ay da yönetimin 5 günlük kesinti uygulanacağını bekliyoruz. Zaten maaşlarımız açlık sınırının altında, dayanacak gücümüz kalmadı. İstanbul’da ASM’lerde çalışan yaklaşık 4 bin 100 civarı ebe-hemşire var. İstanbul’da bunların 300’e yakını toplu istifaya hazırlanıyor” dedi. Ebe ve hemşireler olmadan sağlık sisteminin yürüyemeyeceği hatırlatmasını yapan Aydın “ASM’lerde köle gibi çalışmak istemediğimiz için iş bırakma eylemlerimizi sürdüreceğiz. Biz sadece kendimiz için değil, halkın sağlık hakkı için de mücadele ediyoruz” dedi.

‘BEDELİNİ YOKSULLAR ÖDEYECEK’

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu (AHEK) Başkanı Dr. Emrah Kırımlı, Sağlık Bakanlığının kendilerini taşeron işçi gibi gördüğü için iş bıraktıkları günlerin ücretini maaşlarından kesmesine tepki göstererek “Bu hukuksuz uygulamayı mahkemelere taşıyoruz” dedi. Bakanlığın performans ödemelerinde hukuksuz bir yöntem izlediğini, ebe ve hemşirelerin bu ödemelerden mahrum bırakıldığını dile getiren “Ebe ve hemşireler zaten açlık sınırına yakın maaşlar alıyorlar ve toplu istifa hazırlığındalar. İstifa ettiklerinde yerlerinin doldurulması çok zor” uyarısında bulunarak, ne yazık ki sağlık alanındaki krizlerin bedelini yoksul çocukların ödediğini söyledi.

‘İŞ BIRAKMA TALEBİ SAHADAN GELDİ’

Birlik ve Dayanışma Sendikası Genel Başkanı Derya Mengücek, iş bırakma talebinin sahadan geldiğini belirterek “Bu yönetmelikle aile hekimliği sürdürülemez. Taleplerimiz çok net. İnsanca ve güvenli çalışma, bilimsel ilkelere uygun, özlük ve mali haklarımız korunarak emekliliğe yansıyan tek kalem ödeme ile halka nitelikli ve ücretsiz bir sağlık hizmeti vermek istiyoruz” dedi. Sağlık Bakan Yardımcısı Şuayip Birinci’nin eylemlerine ilişkin ‘Vatandaş eksikliklerini hissetmedi’ açıklamasına tepki gösteren Mengücek “Bu sağlık emekçilerinin emeğini küçümsemek, hastaların da sağlık ihtiyacını göz ardı etmektir. Sağlık alanında çözüm bekleyen bunca sorun varken Bakanlık çözüm yerine sorun üreterek iş bırakmamıza neden oluyor” ifadelerini kullanarak sadece bu yönetmeliğin iptal edilmesinin yeterli olmayacağını, sağlık sisteminin yeniden yapılandırılması gerektiğini söyledi.

‘İSTANBUL’DA İŞ BIRAKMA YÜZDE 70’İ AŞTI’

Aile Hekimliği Çalışanları Sendikası (AHESEN) Yöneticisi Ahmet Erdal Uğurlu, iş bırakma eylemleri nedeniyle yönetmelikteki bazı olumsuz maddelerin uygulamaya konulamadığını hatırlatarak “Eylemlerimiz etkili oldu. İstanbul’da iş bırakma yüzde 70’e yaklaştı. Örneğin maaş kesintisine neden olan ‘ilaç ortalaması’ maddesini uygulamadılar. Ancak ekim ayında yapılan üç günlük iş bırakma eylemi nedeniyle maaşlardan kesinti yapıldı” dedi. Sadece kendi hakları için değil, birinci basamak sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi için de iş bıraktıklarını anlatan Uğurlu “Biz sağlık bütçesinin özel hastaneler yerine halk sağlığına ve koruyucu hekimliğe ayrılmasını talep ediyoruz. Bu yoksul halkın ödediği vergiler halka yansımalı. Halkın sağlık hakkı saldırı altındadır. Bu nedenle halkın da bu mücadeleye destek vermesi gerekiyor” çağrısını yaparak geri adım atılmazsa 8 Ocak’ta tüm sağlık kuruluşlarında da iş bırakacaklarını söyledi.

‘AMAÇ ÖZELLERİ BÜYÜTMEK’

Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Merkez Yürütme Kurulu (MYK) Üyesi Eylem Kaya Eroğlu, yönetmeliğin halk sağlığını bilerek zayıflattığına dikkat çekerek “İlaç yazma ve sevklerin zorlaştırılması özel sağlık kurumlarının pazar payını artırmayı hedefliyor. Bu tesadüf değil, amaç çok açık” dedi. Eylemler sonucunda Bakanlığın bazı geri adımlar attığını ancak temel taleplerin karşılanmadığını dile getiren Eroğlu “Performans ve ödeme yönetmeliği ile getirilen HYP oranı düşürüldü, ASM’ye başvurmayanlar nedeniyle yapılan kesintiler geçici olarak ertelendi. Ancak bu adımlar yeterli değil çünkü yönetmelik hâlâ yürürlükte. Amacımız bu yönetmeliğin tamamen geri çekilmesi. Sesimizin net bir şekilde duyulduğunu biliyoruz, sonuç alıncaya kadar eylemlerimiz devam edecek” ifadelerini kullanarak, sağlık hakkımıza sahip çıkmazsak özel sağlık sistemine mahkum bırakılacağımıza işaret etti.

‘YENİ ÇETELER ORTAYA ÇIKARIR’

İstanbul Odası Başkanı Dr. Osman Küçükosmanoğlu, sağlığı hasta başvuru sayılarına göre değerlendiren bir sistem olmasını eleştirerek “Örneğin 6 ay boyunca ASM’ye gitmeyen bir hasta varsa hekimlerin ücretleri kesilecek. Bu sağlık hizmetlerini sayıya bağlayan bir sistem. Ayrıca yönetmelikte yer alan GETAT (geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları) düzenlemeleri de bilimsel anlamda ciddi riskler barındırıyor. Öte yandan GETAT uygulamaları ve raporların paralı hale getirilmesi kamusal sağlık hizmetine aykırı. Bu önümüzdeki yıllarda yenidoğan çetesi gibi bir GETAT ya da rapor çetesi ortaya çıkabilir” uyarısını yaparak yönetmeliğin koruyucu sağlık hizmetlerini zayıflatacağını söyledi.  

KORUYUCU SAĞLIK PARASIZ OLMALI

Aile sağlığı merkezi (ASM) çalışanlarının temel talepleri ise şunlar:

-ASM binaları kamuya ait olmalı, kamu tarafından desteklenmeli,

-Yeterli personel kadrolu ve güvenceli istihdam edilmeli,

-Tek kalemde ve insanca yaşayacak maaş verilmeli,

-Hekimin reçeteleme ve hasta sevkine müdahale edilmemeli, 

-Halk sağlığı için faydasız performans kriterleri olmamalı, 

-Koruyucu sağlık hizmetleri herkes için parasız ve ulaşılabilir olmalı.