Üç büyük kentin en pahalı suyu İzmir’de

Ramis SAĞLAM
Bahar EMREOĞLU
İzmir

İzmir’de yurttaşlar, suyu İstanbul ve Ankara’dan çok daha yüksek fiyata satın almaya devam ediyor. İzmir, Ankara ve İstanbul’da yaşayan ve 13 metreküp su kullanan üç farklı ailenin faturası karşılaştırıldığında şu sonuç çıkıyor; İstanbul’da 413 lira ve Ankara’da 360 lira 53 kuruş olan faturanın bedeli İzmir’de 721 lira.

İzmir ve Ankara’da yurttaştan alınan ‘Katı atık toplama bedeli’ faturaların artmasına neden olurken, İstanbul’da 2 bin 500 litre su yurttaşa ‘insani bir hak’ olarak ücretsiz sağlanıyor. 

İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresinin (İZSU) düzenlemiş olduğu 16 Aralık 2024 tarihli, 13 metreküplük konut su faturasında, 366.25 liralık su tüketim bedeli, atık su bedeli eklenince 549.30 liraya yükseliyor.

İkinci bir bedel olan eklenen ‘katı atık bertaraf bedeli’ ve  çevre tüketim vergisi (ÇTV) faturayı 128 lira daha artırıyor. Ayrıca eklenen diğer kalemlerle birlikte 13 metreküplük su  faturası İzmirliye 721 lira olarak yansıtılıyor.

Katı atık toplama bedelleri ilçe belediyeleri tarafından belirlenip tahsil edilen bu bedeller ilgili ilçe belediyesine, katı atık bertaraf bedeli ise İzmir Büyükşehir Belediyesine aktarılıyor. Örnek olarak Buca Belediyesine bakılacak olursa, Buca Belediyesine ait faturada 127.90 liranın Buca Belediyesine, 21.50 liranın da Büyükşehir Belediyesine aktarıldığı görülüyor.

İLÇELER ARASINDAFARKLI FATURA

İlçe belediyelerindeki farklı katı atık bedeli uygulaması da göze çarpıyor. 2010 yılında yayımlanan “Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik” ilçeler arasında tarife farklılığına neden oldu. Katı atıkların toplanması ve bertaraf edilmesinde harcanan giderlerin ‘tam maliyet esası’ ve ‘Kirleten öder’ ilkeleri doğrultusunda, hizmet alanlardan bu hizmetlerin bedelinin tahsil edilmesi hükmü bulunmakla birlikte, uygulamada zorunluluk bulunmaması vatandaşın su faturasına farklı illerde farklı yansımalara neden oluyor.

Örnek olarak İzmir Büyükşehir Belediyesi Foça’daki bir su abonesinden ağustos ayında 16 bin 318 lira olan su bedeline karşı 968 lira katı atık bertaraf bedeli alırken, aynı aboneden Aralık/2024’te 928 lira su bedeline karşı Büyükşehir Belediyesi yine 968 lira katı atık bertaraf bedeli tahsil etmiş.

Su tüketim miktarı düşmüş olmasına rağmen Foça Belediyesi ise payında yüzde 58 artış yaparak, katı atık toplama bedelini 1782 liradan, 3 bin 393 liraya çıkartıp tahsil etmeye başladı. Bu da vatandaşın daha pahalı su tüketmesine neden oldu.

FARKLI UYGULAMAYAVATANDAŞ TEPKİLİ

SOKAKTA konuştuğumuz vatandaşlar faturaların çok pahalı olduğunu söyleyerek tepki gösteriyor.

Bir emekli, “Su faturaları arasında bu kadar büyük fark nasıl oluyor. İnanmak istemiyorum. Bu büyük bir eşitsizlik diye düşünüyorum. Emekli maaşımla geçinmeye çalışıyorum. Su ve elektrik faturalarında değişen kesintiler bizi zor duruma sokuyor. Ödemekte çok zorluk çekiyorum. Bu haksızlığın bir  an önce giderilmesini istiyorum” dedi.

Asgari ücretle çalıştığını belirten bir işçi de “Kullandığımız suyun KDV’si ÖTV’si derken aylık 100 liralık su kullansak bile faturamız 500 liraya yükseliyor. Asgari ücretle çalışan biri olarak bütçemi çok zorluyor. Bir de kota var 11 bin tonu geçtiğimiz zaman fiyat katlanıyor” tepkisini gösterdi.

BU MU HALKÇI BELEDİYECİLİK

İZMİR’in Buca ilçesinde oto yıkamacılığı yapan adının açıklanmasını istemeyen bir vatandaş, “Kendi kuyumuz olduğu halde çok yüksek su parası ödüyoruz. Sadece su değil her şey pahalıyken bu fatura ağır geliyor. CHP sözde halkçı ama İzmir’de bu durum hiç böyle değil. Biz de CHP’ye oy verdik ama AKP’de sistem nasılsa CHP’de de sistem o şekilde yürüyor” dedi.

YENİ YILDA ARTACAK

Ankara’da ASKİ yeni yılda yüzde 30.2 zam yapmaya hazırlanırken, İzmir’de İZSU yeni yıl artışını yüzde 26 olarak açıkladı.

İSKİ ise 2025 yılında su ve atık su birim fiyatları TÜİK tarafından aylık açıklanan ‘tüketici fiyat endeksi (TÜFE)+yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) / 2’ oranında her ay güncelleyeceğini açıkladı.