Yetersiz beslenme çocukları bodur bırakıyor

Kübra KIRIMLI
Ankara

Araştırmalar yeterli gıdaya erişemeyen çocuklarda hem fiziksel hem de zihinsel gelişim geriliği olduğunu gösteriyor. Yetersiz beslenen çocuklar gelecekte boy kısalığı, bodurluk, öğrenme güçlüğü, bilişsel gelişimde gerilik ve davranışsal sorunlar gibi çok sayıda sorunla karşı karşıya kalıyor. Türkiye’de de artan yoksulluk ve katlanan gıda fiyatları nedeniyle özellikle çocuklarda yetersiz beslenme sorunu ciddi bir halk sağlığı sorunu oldu.  

Çocuklarda yetersiz beslenmenin etkileri üzerine konuştuğumuz Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Zencir, 2025 asgari ücret tartışmalarına da atıf yaparak “Yetersiz beslenme bodurluk, zayıflık, aşırı kilo, enfeksiyon hastalıklarında artış, tedaviye direnç ve psikolojik sorunlar gibi geniş yelpazede sorunlara yol açıyor. Ama bunun çözümü tıbbi değil, sosyal gerçeklikle ve yurttaşların geliriyle yakından ilişkili. Bu nedenle bugün tartıştığımız asgari ücretin düşüklüğü en önemli halk sağlığı sorunları arasında yer almakta” dedi.

"ÖĞÜN ATLAMA SIK GÖRÜLÜYOR"

TTB’nin deprem bölgesindeki Hatay ve Adıyaman’da 5-6 yaş altı çocukların beslenme durumlarına ilişkin yaptığı çalışmada özellikle erkek çocuklarda yaygın bodurluk ve obezite ile karşılaştıkları bilgisini veren Prof. Dr. Mehmet Zencir “Ancak artan yoksullukla bu durum ülke geneline yayılmış durumda. Şu anda toplumun geneli beslenmeyi ‘tokluk hissi’ olarak ele alıyor. Tokluğu sağlayan ucuz ve en kolay ulaşılan gıdalarla besleniyor. Bu durum kısa dönemde akut, uzun dönemde kronik sorunları yaratır. Enfeksiyonların iyileşmesi uzar, normalde yapılan işler yapılamaz hale gelir. Uzun dönemde ise var olan hastalıklar derinleşir, önlenebilir tedavi edilebilir hastalıklardan insanları kaybetme sürecine geçebiliriz. Yani önlenebilir erken ölümleri görürüz” uyarısını yaparak kriz, savaş ve anormal durumlarda insanların ayakta kalmak için öğün atlamasının artık daha sık yaşandığını söyledi. 

"İLK SİNYALİ ÇOCUKLAR VERİYOR"

Yetersiz beslenmede çocukların gelişimine dair ısrarlarının nedenini de açıklayan Zencir “Çünkü bu tabloda ilk sinyali çocuklar verir. Burada gelişim geriliğinin yanı sıra obeziteyi de görürüz. Obezite zaten yoksul hastalığıdır. Eskiden zenginler şişman, yoksullar zayıftı ancak bu tablo tersine evrildi. Obezitenin bugün ana gerekçesi, besin ihtiyaçlarını karşılarken nitelikten uzak beslenmek. Ve obezite artık tüm hastalıkların ana kaynağı. Çocukluktan başlayan süreç erişkinliğe kadar uzuyor. Kadınlarda daha sık görüyoruz çünkü tüm aileyi korurken kadınlar beslenmede kendilerini ihmal ve feda ediyor” dedi.  

"GELİR İYİLEŞMEDEN TOPLUM SAĞLIĞI İYİ OLMAZ"

Gelir düzeyi ve gelir dağılımının sağlıklı olma hali ile yakından ilişkisi bulunduğuna dikkat çeken Zencir “Toplum sağlığını gösteren temel istatistiklerle (beklenen yaşam süresi, bebek ve 5 yaş altı ölüm hızı gibi) gelir düzeyi arasında anlamlı bağlar var. Gelir düzeyi sağlıklı olma hali için kritik önemde” dedi. Ülkemizdeki insanların önemli bir kısmının ücretlerinin asgari ücret düzeyinde olduğuna işaret eden Zencir “Asgari ücret yaşamı sürdürmek için baz alınan asgari miktardır. Ama bu miktar da tamamen sınıf mücadelesinin düzeyine göre belirleniyor” diye konuştu. Zencir, hekimlerin, halk sağlığı uzmanlarının toplum sağlığı için asgari ücreti gündemlerine alarak yoksulluğu ve yetersiz beslenmenin yarattığı sorunları asgari ücret ve gelir düzeyini tartışmadan ele almamaları gerektiğini söyledi.

"YOKSULLUK HALK SAĞLIĞI SORUNUDUR"

Ankara Tabip Odası (ATO) Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Togay Yılmaz, yoksullukla gelişen beslenme bozukluklarının yeterince fark edilmeyen bir halk sağlığı krizi olduğuna işaret etti. Dünyada yaklaşık 149 milyon çocuğun yetersiz beslenme sonucunda büyüme ve gelişme geriliği yaşadığını belirten Yılmaz “Ülkemizde de yoksulluğun etkisi altındaki çocukların çokluğu dikkat çekici boyutlarda” dedi. Artan yoksullukla birlikte çocuklarda yetersiz beslenmeye bağlı bodurluk ve önemli kilo kayıplarıyla sık sık karşılaştıkları bilgisini veren Yılmaz “Giderek yaygınlaşan eksik beslenmeye artık gebelerde dahi rastlıyoruz. Oysa sağlıklı bir bebeğin dünyaya gelmesi için beslenme anne karnında başlıyor ve ilk 3 yaş, çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimi için kritik dönemdir. Gebelik sürecinde annenin yetersiz beslenmesi, bebeğin ilerleyen yıllardaki sağlık durumunu da doğrudan etkiler” diye konuştu. Sıkça başvurulmak zorunda kalınan güvensiz gıda tercihinin arttığına da dikkat çeken Yılmaz “Son yıllarda proteinden fakir, karbonhidrattan zengin beslenme alışkanlıkları da yaygınlaşıyor. Bu tür bir beslenme biçimi yalnızca obeziteye yol açmakla kalmaz; insülin direnci, tip 2 diyabet, hipertansiyon gibi metabolik hastalıklar riskini de artırır” dedi.

‘OKULLARDA BİR ÖĞÜN ÜCRETSİZ YEMEK VERİLMELİ’

Birinci basamak sağlık hizmetlerinin zayıflaması ve koruyucu sağlık hizmetlerine yeterince önem verilmemesi, beslenme bozuklukları ve diğer sağlık sorunlarının erken aşamada saptanmasını zorlaştırdığını anlatan Yılmaz, “Önleyici sağlık hizmetleri ve tarama programları erken yaşta başlayan beslenme bozukluklarının önlenmesini mümkün kılar. Çocukların büyümelerinin düzenli izlemi, eksik besin öğelerinin tespiti ve uygun tedavilerin zamanında uygulanması için en etkili yaklaşımdır. Bunun için okullarda bir öğün ücretsiz yemeğin çocuklara verilmesi oldukça önemli. Okullarda sunulacak düzenli ve dengeli öğünler hem çocukların beslenme durumunu iyileştirir hem de okul devam oranlarını artırır. Tabii yoksulluğun kendisini ortadan kaldırmaya dönük adımlar atılmalı. Aslında yoksulluk bir insan hakkı ihlalidir de” dedi.

6.5 MİLYON ÇOCUK ŞİDDETLİ YOKSULLUK İÇİNDE

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve OECD verileri de Türkiye’de çocuk yoksulluğuna ilişkin vahim tabloyu ortaya koyuyor: 

• 6.5 milyon- Şiddetli yoksulluk içindeki çocuk sayısı
• 5’te 1’i- Çocuklar yeterli gıdaya erişemiyor
• Yüzde 22- Çocuk yoksulluk oranı
• 319 bin- Bodur olan çocuklar
• 431 bin- Çocukta fazla kilo gözleniyor

ATO: Her 5 çocuktan 1'i yeterli beslenmiyor

Hekimlerden Adıyaman Uyarısı: Çocuklarda bodurluk artıyor

Hatay’da her 100 çocuktan 22’si gıdaya ulaşamadı

Hatay'da okulu terk ve bodurluk tehlikesi

{{512761}}