Kalıcı yaz saati uygulaması halk sağlığını tehdit ediyor

Dilan TEMİZ

Türkiye’de 2016 yılından bu yana uygulanan kalıcı yaz saati düzenlemesi, insan sağlığını da olumsuz etkiliyor. Uzmanlar, bu uygulamanın biyolojik saatle uyumlu olmadığını ve halk sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olduğunu belirtiyor. Bilim ve Aydınlanma Platformunun raporunda, insanların mevsimsel değişiklikler ve aydınlık-karanlık döngüsüne göre çalışan bir biyolojik saate sahip oldukları, bu mekanizmanın pek çok organın sağlıklı işleyişinde önemli rol oynadığı ifade ediliyor.

2017’de Nobel Tıp Ödülü alan çalışmaya göre, sirkadiyen ritim de denilen biyolojik saat DNA hasar ve tamirinde de etkili. Kanser oluşma ve iyileşme mekanizmalarında rol alıyor. Raporda, “Yaz saati uygulamalarının insan sirkadiyen ritimle uyumlu olmadığı bulgular arasındadır. Bu uygulamayı tüm yıla yaymanın halk sağlığını daha da olumsuz etkileyeceğini söylemenin oldukça güçlü bilimsel temelleri vardır” ifadeleri yer almıştı.

"BİYOLOJİK RİTİMDE BOZULMA, VÜCUDU OLUMSUZ ETKİLER"

Kalıcı yaz saati uygulamasının olumsuz etkilerini değerlendiren Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi Üyesi Halk Sağlığı Uzmanı Dr. Murat Erkan, biyolojik ritmin sağlıklı bir yaşam için kritik öneme sahip olduğunu ve bu uygulamanın biyolojik ritmi bozduğunu söyledi. Dr. Murat Erkan, kalıcı yaz saati uygulamasının özellikle gelişim çağındaki çocuklar üzerinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceğini ve bu durumun uzun vadede halk sağlığı üzerinde ciddi etkiler yaratabileceğini vurguladı.

Erkan, “Günün belirli saatlerinde uyur, belli saatlerinde uyanık kalırız ve bunu sürekli tekrar ederiz. Buna uyku döngüsü, daha genel tabirle biyolojik ritim deriz. Bu döngü sürecinde organizmada süren hormonal değişiklikler yaşamsal vücut fonksiyonlarımızı etkiler. Bu süreçte ruhsal ve fizyolojik olarak vücut kendini bakıma alır. Dolayısıyla sağlıklı bir yaşam için sağlıklı uyku için idealdir” dedi.

"ÇOCUKLARI DAHA FAZLA ETKİLİYOR"

Bu etkinin özellikle eğitim gören fiziksel ve ruhsal gelişim sürecinde olan öğrenciler üzerinde daha belirgin şekilde ortaya çıktığını belirten Erkan, “Uzun vadede ise bunun halk sağlığı üzerinde ciddi etkiler yaratabileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda, kalıcı yaz saati uygulaması biyolojik ritmi bozmak suretiyle çocuklar başta olmak üzere insanlarda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir” şeklinde konuştu.

Erkan, sabahları güneş doğmadan karanlıkta okullarına gitmek zorunda kalan çocukların gelişme çağında en çok gereksinim duydukları D vitamininden yoksun kaldıklarını belirtti. Bu yoksunluğun sonuçlarına dair ise şöyle konuştu: “Gelişme çağındaki çocuklarda kas iskelet sistemi üzerine olumsuz etki ile büyüme geriliği, bacaklarda eğrilik başta olmak üzere, genel anlamda ise kemik yapısında kalıcı bozukluğa neden olabilmektedir.”

PSİKOLOJİK ETKİLERE DE NEDEN OLUYOR

Erkan bu durumun yarattığı ruh sağlığı etkilerine dair ise şöyle konuştu: “Diğer taraftan huzursuzluk, sinirlilikten depresyona varan psikolojik rahatsızlıklara, dikkat dağınıklığı, unutkanlık, uyku bozukluklarına kadar giden sorunlara, bağışıklık sisteminin zayıflamasına, DNA hasarına ve buna bağlı kanser dahil olmak üzere pek çok hastalığa neden olabilmektedir.”

Bu uygulamanın gündelik pratikle örtüşmediğinin altını çizen Erkan, “Tüm değerlendirmeler dikkate alındığında pek çok alan için söz konusu olduğu gibi halk sağlığı, eğitim gören öğrencilerin sağlığı açısından da kalıcı yaz saati uygulaması biyolojik saatle uyumlu değil” dedi.