2024 bölgede Kürtçe kitap, konser, tiyatro ve halay yasaklarıyla geçti

Kürt dili alanında çalışama yapan derneklerden Kürtçe yayın yapan kitapevlerine kadar iktidarın Kürtçeye dönük baskı ve saldırıları 2024 yılında da yine gündemdeydi. Kürtçe yayın yapan gazete ve televizyonlar bir bir kapatılırken, Kürtçe ders veren dernekler de her dönem hedef oldu.

Sene başında tiyatro yasaklarıyla başlayan furya, konser ve halay tutuklamalarıyla devam etti. Söz konusu Kürtçe yasakları sene ortası kayyımlardan geri alınan belediyelerde Kürtçe çalışmalar ve hizmetler yapılmasıyla Kürtçe trafik uyarı yazılarının silinmesiyle devam ederken, kayyımların tekrar atanmasıyla ilk hedef yine Kürtçe oldu. Seneyi ise Diyarbakır Kitap Fuarında Kürtçe kitaplara hukuk dışı yollarla el koyulması ve yasakla noktaladık.

KÜRTÇEYE YÜZLERCE ENGEL, ÇOK SAYIDA TUTUKLAMA

Kürtçeye dönük yasak ve engellemeler şöyle:

• Kürtçe tiyatro oyunu "Qral û Travis", Ağrı Patnos ve Antep’te kaymakamlık tarafından yasaklandı. Aynı oyun, 16 Şubat'ta sahneleneceği saatten birkaç saat önce Şişli Kaymakamlığı tarafından yasaklandı.
• JINNEWS'in Kürtçe “@JinnewsKurmanci" hesabına erişim engeli getirildi.
• DEM Parti’li milletvekilleri, Mecliste 21 Şubat Ana Dili Günü dolayısıyla Kürtçe konuşmak istedi ancak vekillerin mikrofonu kapatıldı.
• Sasa Serap'ın Van, Malatya ve Kayseri'nin ardından Mardin konseri de iptal edildi.
• Diyarbakır’ın Yenişehir ilçesi Sanat Sokağı'nda faaliyet gösteren Pîne Kafe, Kürtçe hizmet verdiği gerekçesiyle polisler tarafından basıldı.
• Osmaniye'de bir düğünde Kürtçe müzik eşliğinde halay çektikleri gerekçesiyle gözaltına alınan 5 kişiden Hivda Kahraman tutuklandı.
• Van Büyükşehir Belediyesinin yaya trafiğinin yoğun olduğu caddelere yazdığı “Pêşî Peya /Önce Yaya" Kürtçe uyarı yazıları silindi. Üzerine “Türkiye Türk’tür Türk kalacak” yazılaması yapıldı. Aynı uygulama Mardin, Batman, Diyarbakır, Şırnak gibi kentlerde ve Elâzığ’ın Karakoçan ilçesinde de devreye sokuldu.
• Siirt’te bir düğünde halay çeken 6 kadın sosyal medyada paylaşılan görüntülerin ardından “örgüt propagandası” gerekçesiyle gözaltına alındı. İstanbul’da farklı zamanlardaki düğünlerde Kürtçe şarkılarla halay çektikleri gerekçesiyle 18 kişi gözaltına alındı. Bunlardan 11'i tutuklandı.
• MED-DER, Payîz Pirtûk ile Anka Dil ve Sanat Eğitim Kooperatifine eş zamanlı baskın düzenlendi.
• Diyarbakır Büyükşehir Belediyesinin Dağ Kapı Meydanı’nda düzenlediği etkinlikte sahne alan Koma Hevra üyeleri Kürtçe şarkı söyledikleri gerekçesiyle gözaltına alındı.
• Kürtçe müzik yapan Seyidxan Sevinç’in konser düzenleyeceği salon Siirt Valiliği tarafından konsere iki gün kala uygun olmadığı gerekçesiyle iptal edildi.
• Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında 24 Eylül’de Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği (MED-DER), Payîz Pirtûk ile Anka Dil ve Sanat Eğitim Kooperatifine eş baskın yapıldı. Polisler, kitap, dergi, gazete ve dijital materyallere el koydu. Gözaltına alınan 30 kişinin 29’u serbest bırakılırken, MED-DER Eski Eş Başkanı Rıfat Ronî “Örgüt üyesi olmak” iddiasıyla tutuklandı, 17 Aralık’ta tahliye edildi. Soruşturma kapsamında baskınlarda, haklarında "toplatma" kararı bulunmayan 47 kitap, 12 dergi ve 6 gazete sayısı hakkında toplatma kararı verildi.
• Batman Valisi Ekrem Canalp’ın, kayyım olarak atandığı Batman Belediyesindeki ilk icraatı 2 dilli olan belediyenin sitesini tek dile düşürmek oldu.
• Diyarbakır 8. Kitap Fuarında polisler, Aram Yayınevinin 5 kitabına el koydu.

(HABER MERKEZİ)