Şişecam patronu refah payını gasbetti

Andaç Aydın ARIDURU
İstanbul

2024 yılının ilk 9 ayını 6.5 milyar TL’lik net kârla kapatan Şişecam patronu, işlerin iyi gitmediği gerekçesiyle Kristal-İş’ten toplu iş sözleşmesiyle (TİS) bağıtlanan refah payından vazgeçilmesini istedi. Kristal-İş yönetimi bu dayatmayı kabul etti. İşçiler ise tepkili: “Kazanımlarımızdan vazgeçeceksek neden TİS imzalıyoruz?​”

Şişecam patronuyla, işçilerinin örgütlü olduğu Kristal-İş yönetimi arasında yürütülen TİS görüşmeleri 2024 yılının nisan ayında imzalanmıştı. 2024-2026 yılları arasında geçerli olan 2 yıllık sözleşme kapsamında ücretlere ilk 6 ay yüzde 112.7’lik zamma, ikinci 6 ay; 2024 yılının ikinci 6 aylık enflasyonu artı enflasyonun yüzde 20’si kadar refah payına imza atılmıştı. Aralık ayının son bulmasıyla birlikte TÜİK’in verilerine göre 2024 yılında son 6 aylık enflasyon yüzde 15.75 oldu. Böylece enflasyon oranının yüzde 20’si olan refah payı zammı da yüzde 3.15 olmalıydı.

İşçiler bu oranlar üzerinden ücretlerinin ne kadar olacağını hesaplarken Şişecam yönetimi Kristal-İş Genel Merkez yöneticilerini görüşmeye çağırdı. Şişecam patronu bu görüşmede, 2024 yılında işlerin iyi gitmediğini ve ücretlere yapılacak zamlarla birlikte ‘Hat durdurmalar ve kapatmalar’ yaşanabileceğini öne sürdü. Şişecam yönetimi toplu sözleşme ile bağıtlanan refah payından vazgeçilmesini talep etti. Kristal-İş Genel Merkez yöneticileri bu talebi kabul ederken, Şişecam’ın Lüleburgaz, Eskişehir ve Bursa’daki fabrikalarında çalışan işçiler TİS’le güvence altına alınan zamdan mücadele dahi etmeden vazgeçilmesine tepkili.

"VAZGEÇECEKSEK NEDEN TİS İMZALIYORUZ?"

Lüleburgaz’dan bir işçi, “Sözleşmeden taviz vermek sendikayı boşa çıkarır. Bu kayıp, çalışma hayatımız boyunca bize eksi yazacak ve katlanarak büyüyecek” dedi. Gelecek sözleşmelerde bu kaybın telafi edileceğinden kuşku duyduğunu söyleyen işçi, “Şişecam’a milyarlar kazandırıyoruz, işçilerin bu kârdan aldığı pay ise yüzde 5’i geçmiyor” ifadelerini kullandı. Cam işçisi, “Sendikacılarımız bu kazanımı masada bırakmak yerine gelip üyelerine sorması, mücadele etmesi gerekirdi. Sendika taviz vermez mücadele eder” dedi.

Bursa’dan bir Şişecam işçisi de şunları söyledi: “Bize aktarılana göre Şişecam sendikaya ‘Bu sözleşmede ilk 6 ay için böyle yapalım, bir dahaki sözleşmede telafi ederiz’ diyor ve sendika da kabul ediyor. Şunu sormak lazım: Sözleşme bizim için anayasa gibi bir şey. Kazanılmış olan nasıl geri verilir? Yarın çıkıp ramazan erzağını vermiyoruz deseler, o zaman ne diyeceksin?​”

“Sen dünya devisin. Koca İş Bankası, koca Şişecam, üç kuruşun hesabını mı yapıyorsun” diyen işçi şöyle devam etti: “Tüm işçilerin maaşı 3 günde çıkıyor zaten. Böyle küçük hesaplar insanın midesini bulandırıyor. Şişecam fabrika kapatacağız lafını önceden de yapıyordu. Birkaç yıl önce Mersin’deki fabrikayı kapatacağız demişlerdi işçileri baskılamak için. Bunu dedikten 6 ay sonra yeni fırın açtılar oraya.”

İşçi, Şişecam yönetiminin sendikayı işten çıkarmalarla korkutmaya çalıştığını ve bunun karşısında mücadeleyi tercih etmek gerektiğini ifade ediyor.

ÇETİNTAŞ: DURUŞLAR YERİNE FERAGATİ SEÇTİK

Konuyla ilgili görüştüğümüz Kristal-İş Genel Başkanı Bilal Çetintaş ise Şişecam yönetiminin 2024 yılı beklentilerini gerçekleştiremediği ve bu nedenle refah payını ödememe talebiyle görüşme talep ettiğini belirtti. Çetintaş, “Geçmiş dönemde iyiyken protokoller imzalamıştık. Şimdi de şirketin hedefleri tutmadı. Bize ‘Bazı bölümlerin kapanabileceği gündeme gelebilir’ denilince refah payından feragat etmeyi tercih ettik. Enflasyon zammıyla birlikte ücretler iyi seviyeye çıkacak” dedi.

KÂRLILIĞINI KORUDU, 18,6 MİLYAR TL’LİK YATIRIM YAPTI

2024 yılı Şişecam’ın net kâr marjının azaldığı bir yıl olsa da şirketin 2024’ün ilk 9 ayındaki net kârı 6.5 milyar TL oldu. Şirketin faaliyet raporlarında, bakım çalışmaları hariç üretimde düşüş olmadığı yer alıyor. Ayrıca 2023 yılında 20 milyar TL’lik yatırım gerçekleştiren şirket 2024 yılının ilk 9 ayında da 18.6 milyar TL’lik yatırım yaptı. Şirket kârlılığı düşen iş alanlarında ise yeni yatırımlarla verimi ve kârlılığı yeniden arttırma adımları atıldığını belirtiyor.

Şişecam’ın Türkiye’deki işletmelerinde 7 bine yakın işçi çalışıyor. Şişecam’ın yılın ilk 9 ayında işçi başına ettiği net kâr ise 930 bin TL. İşçilerin ortalama net ücretleri 62 bin 900 TL seviyesinde. İşçiler şubat ayı ücretlerini TİS ile belirlenmiş yüzde 15.75 ve yüzde 3.15’lik refah payı oranında zamlı alacak olsalardı net ücretler 74 bin 800 TL seviyesine çıkacaktı. Ancak Kristal-İş yönetiminin refah payından feragat etmesiyle ortalama ücretler 72 bin 800 TL düzeyinde olacak. Yani Şişecam işçilere ödemeyi taahhüt ettiği 2 bin TL’yi vermeyerek her ay 14 milyon TL’yi kasasında tutacak.