Yerelden evrensele bir sesleniş: İbrahim Sarıibrahimoğlu

Halil İMREK
Adana 

Adana Büyükşehir Belediyesi Adanalı yazar İbrahim Sarıibrahimoğlu’nun hiç yayımlanmamış dört romanını okuyucularla buluşturdu. Böylece İbrahim Sarıibrahimoğlu’nun en son yazdığı romanı 40 yıl sonra okura kavuşabildi. Adana Büyükşehir Belediyesi ve Altın Koza işbirliği ile basılan dört roman ile yazarın yapıtları gün ışığına çıktı. Yazar bilinmezliğe terk edilmemiş oldu. İbrahim Sarıibrahimoğlu, Adanalı bir yazar. Asıl mesleği noterlik ama ömrünü edebiyata adamış. Hukuk öğrenimi görmüş, yurdun birçok yerinde çalışmış, sonunda memleketi Adana’ya dönmüş. Kendi çevresine koza örercesine romanını oluşturmuş. Yaşamı boyunca yedi roman yazmış: “Aboov”, “Atmaca”, “Bok”, “Ocak Taşı”, “Ve Günaydın Dedi Ölüm”, “Ya İşte Böyle”, “Yaşamak İçin”.

Yazdığı romanlardan sadece ikisi basılmış üçüncüsü ise Adana’da yerel gazetede dizi olarak yayımlanmış. Ararat Yayınları’ndan çıkan “Ocak Taşı” romanı yayımlanmış ilk romanı olma özelliğini taşıyor. Ararat Yayınları’nı kuran Yaşar Kemal, Sarıibrahimoğlu’nun Kadirli’den arkadaşıydı. “Ocak Taşı” yazar Sarıibrahimoğlu’nun en şanslı eseri. Yazdığı romanlardan sadece “Ocak Taşı” o dönem tüm ülkeye dağıtılma imkânı yakalamış. 

YÖRE DİLİNİ ULUSAL DÜZEYDE İŞLEYEN BİR YAZAR

“Atmaca” yazarın kendi kurduğu “Yörem Y” yayınevince yayımlanmış ve eşe dosta ulaşmış. “Atmaca” romanını şair, yazar Mustafa Emre gün ışığına çıkardı. Dosyanın Evrensel Basım Yayın tarafından yayımlanıp ülke genelinde dağıtılmasına vesile oldu. 

Şair, yazar Mustafa Emre, Evrensel Basım Yayın’ın çıkardığı “Atmaca” adlı roman ile ilgili Evrensel kitap ekinde şunları yazmıştı: “O, yöre dilini ulusal düzeyde işleyen bir ustaydı. Konular yereldi, ancak evrensel düzeyde bir insan değerlendirmesi vardı. Yani yerelden ulusal ve evrensel bir düzeye ulaşmıştı. O yıllarda bir bölge gazetesinde romanı yayımlanmaya başladı: Aboov. Yine yerel bir sesleniş. Olgun, yalın bir yaklaşım, usta işi roman örgüsü ve insanlığın bitmeyen sorunları. Sarıibrahimoğlu, romanlarının gün ışığına çıkması için çaba göstermedi. Kimseyi aracı kılmadı, hiçbir kapıyı çalmadı. Onun için ışığı gölgede kaldı. Nitelikli yapıtlar gömü gibidir. Gün gelir, ışığa çıkar. Evrensel Basım Yayın, Atmaca adlı romanı yayımlayarak önemli bir görevi yerine getirirken değerbilirlik örneği de vermiştir. Elbette gölgede kalan öteki ışıklar da topluma sunulur, değeri bilinir.”

BİLİNMEZLİĞE TERK EDİLMEYECEK BİR YAZAR

Çukurova topraklarında doğup, büyüyen ve yine bu topraklar üzerinde yaşarken üreten, varlığından çok fazla haberdar olmadığımız yazar Sarıibrahimoğlu, eserlerinde kırsal alandaki sosyal yapı ve sınıf ilişkilerinin çeşitliliği, çevre ilişkileri; sosyal yaşam, insanın hem doğayla hem de ülkedeki gelişmeler ile ilişkileri çok sade bir dille anlatır. Doğa tasviri ve sosyal ilişkiler, Çukurova’nın doğal ve insan çeşitliliği, köyde, yaylada yaşayan Yörükler, tahtacılar, ağalık sistemi bir bütün olarak romanlarında resmedilir. Yaşar Kemal, bir söyleşide “İbrahim Sarıibrahimoğlu, Türkçeyi en iyi kullanan yazarlardan birisidir” der. Kısacası, Sarıibrahimoğlu bilinmezliğe terk edilmeyecek kadar iyi bir yazar.

‘İKİ BUÇUK ROMANI YAYIMLANMIŞ’

İlk kez yayımlanan dört romana sunuş yazan gazeteci Yazar Çetin Yiğenoğlu, şunları söylüyor: “Sarıibrahimoğlu şiirle başlamış yazın serüvenine. Daha on sekiz yaşında bir delikanlıyken Uşak’ta yazdığı ‘Bahtiyar” isimli şiirini de çocukluk arkadaşına armağan etmiş: ‘Göğceli’ye sevgilerimle’ Yaşamı boyunca 7 roman yazmış. Bu romanlardan ‘2 buçuk’u yayımlanmış. ‘Ocak Taşı’ (Ararat Yayınları) Yaşar Kemal’in İnce Memed romanından bir yıl sonra basılmış. ‘Atmaca’ önce Yörem Y. sonra Evrensel Basım Yayınları; ‘Aboov’ romanı ise Yerel Ekspres gazetesinde dizi yapıldı ama kitap olarak basılmadı. Bu nedenle bunu “buçuk” olarak niteledik. Geride hiç yayınlanmamış 4 roman bıraktı.” 

Yiğenoğlu, kitabın sunusunda eserin tozlu raflardan indirilip okurla buluşmasında emeği geçen isimleri de sıralamış; Ahmet Karataş, Nevzat Hız, Haşmet Biçer ve Can Göcük. 

KARALAR: SARIİBRAHİMOĞLU’YU SUNMAKTAN GURUR DUYARIZ

Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar kitapların arka bölümüne şunu yazdı: “Adana erken dönem cumhuriyetimizin ekonomik gelişimine değerli katkılar sunmakla kalmaz, aynı zamanda kültür, sanat ve edebiyatın inşasında da önemli görevler üstlenir. Yaşar Kemal yerelden evrensele derin izler bıraktı örneğin. O, kurdun kuşun, dağın taşın; tüm zamanların dilini sadece Türk edebiyatının değil, çağdaş dünya edebiyatının da evrensel diline dönüştürür. Orhan Kemal ise Cumhuriyet ve onun yarattığı planlı ekonominin çarkları içinde hayata tutunmaya çalışan insanların varoluş serüvenini gerçekçi bir dille yüceltir. Adana kuşkusuz bunlarla sınırlı değildir. Daha nice önemli isimlere sahiptir. Bunlardan birisi de İbrahim Sarıibrahimoğlu’dur. Yaşar Kemal’in Adana’yla ilgili konularda ‘Ben bilmem İbrahim bilir’ dediği usta romancı İbrahim Sarıibrahimoğlu’yu sunmaktan gurur duyarız.”

‘ADANALI YAZARLARIMIZA SAHİP ÇIKACAĞIZ’

Adana Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanı Mahmut Göğebakan, Adanalı yazarlara sahip çıktıklarını söyledi. Adana’nın bir edebiyat merkezi olduğunu ve önemli edebiyatçıların burada yetiştiğini aktaran Göğebakan, “Yerel ile evrenseli birleştiren değerli yazarlarımızın eserlerini basarak halkla buluşturmaya çalışıyoruz. Kültür ve sanat alanını desteklemeye devam edeceğiz. İnsanlığın ilerici ve demokratik birikimine dayanan, sanat ve edebiyat eserlerini gün ışığına çıkarmaya çalışıyoruz” dedi.