6 soruda Gazze için ateşkes görüşmeleri

Son birkaç gündür İsrail ve Hamaslı yetkililer Gazze’de bir ateşkes ve rehinelerin karşılıklı serbest bırakılmasına dair görüşmelerinde ilerleme kaydedildiğini söylüyor.

Geçtiğimiz temmuzdan bu yana ABD’nin öncülüğünde ve çoğunlukla Kahire ile Doha’da sürdürülen görüşmeler Gazze’den çekilmek istemeyen İsrail’in ayak diremesi nedeniyle sonuçsuz kalmıştı. Son olarak yine Katar’ın başkenti Doha’da yapılan görüşmelerde ise ilerleme kaydedildiği, Biden yönetiminin Trump önümüzdeki hafta ABD başkanlığına resmen başlamadan önce ateşkesin uygulamaya konması için zamanla yarıştığı yorumları yapılıyor.

1- GÖRÜŞMELERDE SON DURUM NE?

Hafta sonu İsrailli Yedioth Ahronoth gazetesi, siyasi kaynaklara dayandırdığı haberinde, İsrail ile Hamas arasındaki esir takası anlaşmasının ayrıntılarının yüzde 90’ı üzerinde anlaşmaya varıldığını yazdı.

İsrail’den yapılan açıklamada ise İsrail adına Doha’ya Dış İstihbarat Teşkilatı Mossad Direktörü David Barnea ve İç İstihbarat Teşkilatı Şin-Bet (Şabak) Direktörü Ronen Bar liderliğindeki bir heyetin gittiği doğrulandı.

Filistin Kurtuluş Örgütüne bağlı Esirler ve Serbest Bırakılanlar Heyeti Başkanı Kaddura Faris de dün müzakereleri takip etmek için Katar'a gideceğini duyurdu.

ABD, Katar ve Mısırlı arabulucular, pazartesi yaptıkları son açıklamada ateşkes konusunda pazar gecesi boyunca önemli ilerleme kaydettiklerini ancak henüz bir anlaşmaya varılmadığını söylediler. Tasarlanan ateşkes ve rehine bırakma anlaşmasının “nihai” taslağının İsrailli ve Hamaslı yetkililere verildiği belirtildi.

Amerikan haber ajansı AP’ye konuşan üç yetkili önümüzdeki günlerin 15 aydan fazla süren çatışmaları sona erdirmek için kritik olacağını belirtti. Yetkililere göre hâlâ aşılamayan engeller var.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar da görüşmelerde ilerleme kaydedildiğini söyledi. Saar, “(Anlaşmanın) daha öncekinden çok daha iyi göründüğünü söyledim. Ancak bundan fazlasını söylemek istemiyorum. Umarım kısa süre içinde bir şeyler olduğunu göreceğiz” ifadelerini kullandı.

Biden’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan CNN’e verdiği demeçte “Çok ama çok yakınız. Yine de çok yakın olmak hâlâ uzak olduğumuz anlamına da geliyor çünkü bitiş çizgisini gerçekten geçene kadar orada değiliz” ifadelerini kullandı. Sullivan, Biden yönetiminin görevdeki her son gününü bir anlaşmaya varmak için kullanacağını söyledi.

Hamas sözcüsü Cihad Taha da basına yaptığı açıklamada, örgütün taslağı kabul ettiğini ve İsrail’in yanıtını beklediklerini söyledi.

2- ATEŞKESİN İÇERİĞİ HAKKINDA NELER BİLİNİYOR?

Ateşkesin içeriği konusunda resmi bir açıklama yapılmasa da geçtiğimiz hafta boyunca bazı iddialar basına yansıdı.

Buna göre aralarında ABD-İsrail çifte vatandaşı iki kişinin de bulunduğu Gazze’deki 34 İsrailli rehinenin serbest bırakılması planlanıyor. 34 kişilik rehine listesinde beş kadın asker, beş sivil kadın, iki bebek ve aralarında ABD-İsrail çifte vatandaşları Sagui Dekel-Chen ve Keith Siegel'in de bulunduğu 22 erkek yer alıyor. Ancak 34 kişiden bazılarının hayatta olmayabileceği söyleniyor.

Bu sayı toplam rehinelerin üçte birini oluşturuyor. Aralarında ABD-İsrail çifte vatandaşı Eden Alexander'ın da bulunduğu genç erkek askerler Gazze'de kalmaya devam edecek. Hamas ilk ateşkeste 105 rehineyi serbest bırakmıştı. 37 rehine ise çoğu İsrail saldırılarında olmak üzere hayatını kaybetmişti.

Bu rehinelerin serbest bırakılması karşılığında İsrail henüz belirsiz sayıda Filistinli mahkumu serbest bırakacak ve askerlerini Gazze’nin bazı bölgelerinden kısmen çekecek.

Öte yandan önerilen anlaşmanın ilk aşamasında İsrail askerlerinin Mısır sınırında bulunan Refah sınır kapısı ve Gazze-Mısır sınırı boyunca uzanan “Philadelphi Koridoru”nun bazı bölümleri dahil olmak üzere belirli bölgelerden çekileceği belirtiliyor. Çekilmelerin İsrailli esirlerin ilk hafta içinde serbest bırakılmasının ardından başlaması bekleniyor.

Bir Hamas kaynağı pazar günü Al-Sharq TV’ye yaptığı açıklamada İsrail’in “son dakikada yeni koşullar öne sürmemesi halinde” anlaşmanın hayata geçeceğini söyledi. Kaynak, İsrail güçlerinin Gazze’yi ikiye bölen Netzarim Koridoru’ndaki varlığını sürdürmesini ise kabul ettiklerini belirtti. “Hamas, İsrail tarafını şaşırtan büyük bir esneklik gösterdi” dedi.

3- ÜZERİNDE ANLAŞILAMAYAN KONULAR NELER?

AP’ye konuşan bir Hamas yetkilisi ise İsrail’in savaşı sona erdirme taahhüdü, İsrail askerlerinin geri çekilmesi ve rehine-tutsak takasıyla ilgili ayrıntılar da dahil olmak üzere bir dizi tartışmalı konunun hâlâ çözülmesi gerektiğini söyledi.

Mısırlı bir yetkili de bu konuların halen görüşülmekte olduğunu doğruladı.

4- TRUMP GÖRÜŞMELERİN NERESİNDE?

Haberde, Donald Trump’ın atadığı Ortadoğu Özel Elçisi Steve Witkoff’un İsraillilere ateşkes için baskı yaptığı belirtildi. Witkoff kısa bir süre önce müzakerelere katıldı ve son günlerde bölgede bulunuyordu. Witkoff, Doha öncesi İsrail Başbakanı Netanyahu ile de görüştü.

Trump’ın Başkan Yardımcısı Vance ise Fox News’e yaptığı açıklamada Trump’ın “Gazze’yi cehenneme çevirme” sözünü hatırlatarak ateşkese varılmaması durumunda ve İsrailli rehinelerin bırakılmamasının “İsraillilerin Hamas’ın son kalıntılarını ve liderliğini de ortadan kaldırmasını sağlayacağı” anlamına geldiğini söyledi.

5- BIDEN VE NETANYAHU NE KONUŞTU?

Bu arada ABD Başkanı Joe Biden pazar günü Netanyahu ile görüşmeler hakkında konuştu.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada “İki lider, geçen yıl Başkan tarafından açıklanan ve BM Güvenlik Konseyi tarafından oy birliğiyle onaylanan 27 Mayıs 2024 tarihli düzenlemeye dayalı bir ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşması için Doha’da devam eden müzakereleri görüştü” denildi.

Görüşmede, Lübnan ile ateşkes anlaşması, Suriye ve İran’ın bölgedeki gücünün zayıflaması gibi konuların da ele alındığı da belirtildi.

6- FİLİSTİN YÖNETİMİ ATEŞKES İÇİN NE DEDİ?

Batı Şeria’yı yöneten Mahmud Abbas liderliğindeki Filistin Yönetimi ise ateşkes görüşmelerinin yeniden başlamasına tepki gösterdi İsrail’e saldırıları durdurma çağrısı yaptı.

Dışişleri Bakanlığı adına yapılan açıklamada İsrail’in “zaman kazanma oyununa” devam ettiği belirtildi. AA’ya göre açıklamada, “İsrail, uluslararası toplumu ve onun kararlarını küçümseyerek soykırım, tehcir ve ilhak savaşını tamamlamak ve Batı Şeria’daki mevcut siyasi, hukuki ve tarihi gerçekliği değiştirmek için zaman kazanma oyununa devam ediyor” ifadelerine yer verildi. (DIŞ HABERLER)

6 soruda Gazze için ateşkes görüşmeleri

İsrail'in Gazze'ye düzenlediği hava saldırısında biri sağlık görevlisi, 5 kişi öldü

İsrailli bakan: İşgal kelimesinden korkmayı bırakmalıyız

Gazze’de gerçek ölüm sayısı yüzde 41 daha fazla olabilir