Üçüncü kayyım dönemi: ‘İnce ayar’lı operasyonlar

Saray iktidarının seçilmiş yerel yöneticilere yönelik kayyım uygulaması üçüncü döneminde. Daha önce 2014 ve 2019 yerel seçimlerinin ardından, neredeyse tamamı Kürt kentlerindeki yerel yönetimlere kayyım atanmıştı. 31 Mart 2024’te yapılan ve AKP’nin kuruluşundan beri ilk kez sandıktan ikinci parti olarak çıktığı yerel seçimlerin üzerinden henüz 10 ay bile geçmemişken, bu seçimlerde belirlenen 9 belediye yönetimine daha kayyım atandı. Ancak bu kez kayyım atamaları, önceki dönemlerin topyekun harekatlarından farklı olarak, adeta belirli bir siyasal ajandanın desenini oluşturuyor. En azından şimdilik; nitekim kayyım operasyonlarının öncekiler gibi bir topyekun harekata dönüşmeyeceğinin garantisi yok.

Son seçimden beri kayyım atanan belediyelerin, muhalefet partilerinin ittifakıyla kazanılmış belediyeler olması ya da içinde bulunulan ‘yeni’ sürecin bazı aktörleriyel doğrudan ilgili olması dikkat çekiyor. Eş başkanların tutuklanmasının ardından kayyım ataması dün resmileşen Akdeniz Belediyesi de tıpkı daha önce başkanı tutuklanarak kayyım atanan Esenyurt gibi, CHP ve DEM arasındaki ‘kent uzlaşısı’ ile kazanılmıştı. Yine bu dönemde kayyım atanan belediyeler arasında yer alan Mardin’in büyükşehir belediye başkanı, DEM Partinin İmralı heyetine katılabileceği de belirtilen ve MHP lideri Bahçeli ile Meclis’te yapılan görüşmelere katılan, Kürt siyasetinin simge ismi Ahmet Türk idi. Sosyalistlerle ittifak yapılarak kazanılan Dersim’e ve Öcalan’ın memleketi Halfeti’ye de kayyım atandı. Seçimlerin hemen ardından yaşanan mazbata krizinde hükümetin geri adım attığı Van’da da Bahçesaray ilçesine kayyım atanırken, Cumhur ittifakına katılan Hüda-Par’ın örgütlenmesinin yaygın olduğu Batman’da belediye başkanını rekor oyla seçen halkın iradesine kayyım atandı. Bu dönem kayyım operasyonlarının başlangıcı ise bizzat sınır ötesi harekat gerekçe gösterilerek Hakkâri olmuştu.

Cumhur İttifakı, 2016 yılından bu yana seçmen iradesini gasbederek, belediyelere kayyım atıyor. Son yerel seçimlerinden ardından deyim yerindeyse üçüncü kayyım dönemine girildi. Bu dönemde DEM Parti’li 7, CHP’li 2 belediyeye kayyım atandı. Ancak bu kez önceki gibi her belediyeye kayyım yerine, bazı kentler özel olarak seçildi.

İLK ADIMLAR: HAKKÂRİ VE ESENYURT

İlk kayyım Irak ile sınır olan Hakkâri Belediyesine 3 Haziran’da atandı. DEM Parti’li Belediye Eş Başkanı Sıddık Akış ise tutuklanarak, hakkında 19 yıl 6 ay hapis cezası verildi.

İktidarın ikinci hedefi ise İstanbul’da kent uzlaşısıyla seçilen CHP’li Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer oldu. Ekim ayında “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla tutuklanarak yerine kayyım atanan Özer’e operasyon, iktidarın muhalefetin tabanda birleşme eğilimine, özellikle Türk ve Kürt halkının birlikte mücadele etmesinin, birlikte yönetme iradesine yönelik olduğu değerlendirmeleri yapıldı.

İRADE GASBININ İSMİ: AHMET TÜRK

Aralarında Eski HDP Eş Genel Başkanları Demirtaş ve Yüksekdağ’ın da bulunduğu çok sayda milletvekilinin gözaltına alınmasının yıl dönümünde, 4 Kasım’da DEM Parti’li Mardin Büyükşehir Belediyesi, Abdullah Öcalan’ın memleketi Halfeti, Hüda-Par’ın da örgütlenmesinin olduğu Batman’da belediyelere kayyım atandı. 2019-2024 yılları arasında AKP’den Halfeti Belediye Başkanlığı yapan Albayrak, 2016’da Halfeti Kaymakamı iken belediyeye kayyım olarak atanmıştı.

Uzun yıllardır siyasetin içinde olan Kürt Siyasetçi Ahmet Türk’ün halkın oylarıyla kazandığı Mardin Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı koltuğuna ise üçüncü kez kayyım atandı. Ancak hem baskılar hem çözüm tartışmalarıyla adı konulamayan sürecin karakterine uygun olarak, yerine kayyım atanan Ahmet Türk, daha sonra İmralı heyetinde yer alarak partilerle görüştü.

BATMAN: OYLARIN YÜZDE 65’İNE KAYYIM ATANDI

Hizbullah’a yakınlığıyla bilinen Hüda-Par ile AKP’nin ittifak kurduğu Batman’daki seçimlerde, “Batman’da bir kadın kazanamaz”, “Kadınların hangi renk çarşaf giyeceğine karışmayacağız” propagandasına karşı DEM Partili Gülistan Sönük yüzde 64.52 oy alarak Türkiye'nin en yüksek oy ile seçim kazanan kadın adayı olmuştu.

DERSİM İTTİFAKINA KARŞI KAYYIM

22 Kasım'da DEM Parti’li Dersim Belediyesi ile CHP’li Ovacık Belediyesine kayyım atandı. Kürt Alevilerin ağırlıkta olduğu kentte, EMEP, Sosyalist Meclisler Federasyonu, Özgürlük Cephesi, (TİP, DEM Parti ve Partizan’ın kurduğu “Dersim İttifakı”) seçime birlikte girmişti. DEM Parti adıyla girilen seçimlerde Cevdet Konak ve Birsen Orhan eş başkan olarak seçildiler. Kayyım atanmasına karşı yapılan eylemlere katılan Birsen Orhan gözaltına alındı. 24 Kasım'da ev hapsi şartıyla serbest bırakılan Orhan “Toplantı ve gösteri yürüyüş kanununa muhalefet” ve “Görevi yaptırmamak için direnme” iddialarıyla 30 Kasım 2024’te tutuklandı.  2016’da da Demokratik Bölgeler Partisinde olan Dersim Belediyesine kayyım atanmıştı.

VAN’DA KAYYIM ISRARI

29 Kasım 2024’te kayyım ısrarı Van’a geri döndü! DEM Parti’li Van’ın Bahçesaray Belediyesi Eş Başkanı Ayvaz Hazır görevden alınarak yerine kayyım atandı. DEM Parti, yerel seçimlerde Van’daki 14 belediyenin tamamını kazanmıştı.

AKDENİZ BELEDİYESİNE KAYYIM

DEM Parti yönetimindeki Mersin Akdeniz Belediye Eş Başkanları Nuriye Arslan ve Hoşyar Sarıyıldız tutuklanarak yerlerine kayyım atandı. MHP Genel Sekreteri İsmet Büyükataman,

Esenyurt’a kayyım atandığında, kent uzlaşısıyla kazanıldığı için Akdeniz ve Toros Belediyelerini de hedef göstermişti. (POLİTİKA SERVİSİ)