İkinci Donald Trump dönemi başlıyor

ABD’de ikinci Donald Trump dönemi başlıyor. Trump, bugün başkent Washington’da düzenlenecek törenle 47. ABD başkanı olarak görevi resmen devralacak. ABD’li zenginlerin bağış yağdırdığı törenin faturası 170 milyon doları geçmiş durumda. Kabinesini kendisine sadık kapitalistler, komplo teorisyenleri, Çin ve Filistin düşmanlarından oluşturan Trump’ın ilk haftalardan bir dizi kararname imzalaması bekleniyor.

GÖÇMENLERE SINIR DIŞI

Donald Trump bugün Amerikan başkanlık sarayı olan Beyaz Saray’da görevine resmen başlayacak. Amerikan basınına göre Trump, görevinin ilk haftasına bir güç gösterisiyle başlamayı planlıyor. Trump’ın ilk ele alması beklenen konular göçmenler, yargı, dış politika ve ticaret.

Trump’ın en büyük özelliklerinden göçmen düşmanlığı. Yeni dönemi için geniş bir sınır dışı operasyonu vaadi verdi. Ancak yasal prosedürler süreci yavaşlatabilir. Politico gazetesine göre Trump,  milyonlarca belgesiz göçmeni sınır dışı etme vaadini yerine getirmek için ek yetki ve kaynakların kilidini açmak üzere tasarlanmış bir “ulusal acil durum bildirgesi” hazırlıyor. Ayrıca 14. anayasa değişikliği kapsamında göçmen çocukları için tanınan doğuştan vatandaşlık hakkını da bir kararname ile ortadan kaldırmaya hazırlanıyor.

DIŞ POLİTİKA

Trump’ın seçim kampanyasındaki en önemli dış politika vaadi Rusya’nın Ukrayna’daki savaşını “24 saat içinde sona erdirmek” olmuştu. Ancak Trump daha sonra bu iddialı zaman çizelgesini 100 güne çıkardı. Trump’ın Yeni Özel Temsilcisi Keith Kellogg, bu ay Fox News’e verdiği demeçte “100 gün olarak belirleyelim ve geriye doğru gidelim ve çözümün sağlam, sürdürülebilir olmasını ve bu savaşın sona ermesini sağlayarak katliamı durdurmak için bunu yakın vadede yapabileceğimiz bir yol bulalım” dedi.

Trump şimdilik Gazze’de ateşkes anlaşmasını ve İsrailli rehinelerin evine dönmesini sağlamakla övünüyor. Ancak Amerikan televizyon kanalı NBC, Trump’ın Gazze’deki Filistinlileri göçe zorlayacağını hatta Endonezya’ya göndermeye çalışacağını iddia etti!

Trump’ın geçiş ekibinden bir yetkili, ülkenin ortadoğu özel temsilcisi olarak atayacağını duyurduğu Steve Witkoff’un yakın zamanda Gazze’yi ziyaret edeceğini söyledi. Aynı yetkili, Gazze’deki Filistinlilerin zorunlu göçe sürüklenebileceğine işaret etti. Yerinden edilmesi planlanan Filistinlilere ev sahipliği yapabilecek ülkelerden birinin ise Endonezya olduğu iddia edildi.

GÜMRÜK VERGİLERİ

Trump seçim kampanyası sırasında defalarca ABD’ye giren tüm yabancı mallar için yüzde 10-20 evrensel gümrük vergisi ve Çin’den ithal edilen mallar için çok daha yüksek gümrük vergileri getirme sözü verdi. Ülkenin Kuzey Amerika’daki komşuları Kanada ve Meksika’ya yönelik tehditlerini de arttırdı ve her iki hükümet de sınır güvenliklerini sıkılaştırmazsa, göreve geldiği ilk gün ithalatlarına yüzde 25 gümrük vergisi uygulamakla tehdit etti.

Trump’ın Hazine Bakanı Adayı Scott Bessent ise, Trump’ın “Bazen koz elde etmek için geniş kapsamlı gümrük tarifeleri kullanabileceğini, diğer durumlarda ise daha sektörel bir yaklaşımın etkili olabileceğini” öne sürdü. Yardımcılarına göre ayrıca 1977 tarihli Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası’nı kullanarak ABD’nin büyük ve kalıcı ticaret açığının ulusal bir acil durum olduğunu ilan etmeyi düşünüyor.  Trump ayrıca bu hafta başında sosyal medya platformu Truth Social’da, 20 Ocak’ta “Gümrük tarifelerimizi, harçlarımızı ve yabancı kaynaklardan gelen tüm gelirleri toplamak için” bir dış gelir servisi kurmayı planladığını duyurdu.

MİLYONLARCA DÖNÜM YENİ PETROL SONDAJI

Trump’ın, doğal gaz ihracatına güçlü destek sunan ve Biden yönetiminin yeni izinler konusunda bir yıl süren arasını sona erdiren bir kararname imzalaması bekleniyor. Ancak bu kararname sadece projelerini henüz inşa etmeye başlamamış olan mevcut ihracat izni sahiplerinin sürelerini uzatmalarına izin verecek mütevazı değişiklikler içerebilir.

Trump, Biden yönetiminin özellikle Pasifik ve Atlantik kıyıları boyunca 625 milyon dönümlük federal sularda gelecekte petrol sondajı yapılmasına yönelik yasağını kaldırmak da istiyor. Ayrıca Arktik Ulusal Vahşi Yaşam Sığınağı’nı petrol şirketlerine yeniden açmayı planlıyor. İlk günlerinde milyonlarca dönümlük alanı petrol sondajına açma sözünü yerine getirmesi mümkün.  

SAĞLIKTA YENİ SALDIRILAR

Trump’ın Beyaz Saray’daki ilk gününde, ABD’den fon alan yabancı kuruluşların kürtajı başka finansman kaynaklarıyla sağlamasını ve teşvik etmesini kısıtlayan bir politikayı yeniden yürürlüğe koyması bekleniyor. Bazı küresel sağlık uzmanları da Trump’ın göreve geldiği ilk gün ABD’nin Dünya Sağlık Örgütünden çekildiğini açıklamasını bekliyor.

Bu durum, küresel sağlık kuruluşunun yüz milyonlarca dolar fon kaybetmesine yol açarken, Amerika’nın da her yıl grip aşısının bileşimini belirleyen küresel ağa erişimini kaybetmesine neden olacak. Trump, Çin’in kovid-19’un yayılması konusunda dünyayı yanıltmasına yardım etmekle suçladığı ABD’yi 2020’de DSÖ’den çekmeye çalışmıştı. Ancak bir yıl dolmadan kasım ayındaki seçimlerde yenilgiye uğradı ve halefi Başkan Joe Biden, Beyaz Saray’daki ilk gününde Trump’ın kararını tersine çevirdi.

LGBTİ DÜŞMANLIĞI

Trump seçim kampanyası sırasında “eleştirel ırk teorisi” öğrettiğini söylediği okullardan fonları çekmekle tehdit etti ve ilk günden itibaren trans öğrencileri kadın sporlarından men edeceğine dair defalarca söz verdi. Trump’ın, Biden’ın federal kurumları LGBTİ Amerikalılar için ayrımcılıktan korumaya yönlendiren emrini iptal edecek bir kararnameyi hızla yayımlaması bekleniyor.

“Cinsiyet” terimini transseksüel ve interseks bireyleri belirli korumalardan hariç tutacak şekilde tanımlayan ek bir kararname de yayımlayabilir.

KİTLESEL İŞTEN ÇIKARMA

Trump, “Derin devleti etkisiz hale getirme” adı altında on binlerce federal çalışanın memurluktan kaynaklı iş güvenliğini ortadan kaldırmaya yönelik F programını yeniden canlandırabilir. Program, yönetimin çalışanları kovmasını ya da rütbelerini düşürmesini kolaylaştırıyor. Biden bu politikayı durdurmuştu. Bu çok hızlı bir süreç olmayacak ancak Trump’ın süreci hızlandırmak için yeni yollar bulabileceği yorumları yapılıyor.

Trump ayrıca federal yükleniciler için 15 dolarlık asgari ücret öngören ve daha sonra Çalışma Bakanlığı tarafından yürürlüğe konan bir başka emrini de hedef alabilir.

SANSÜR

Trump ilk günden, Biden’ın yapay zeka konusunda çıkardığı ve en gelişmiş yapay zeka modellerini geliştirenlerin faaliyetlerini Ticaret Bakanlığına rapor etmelerini gerektiren kararnameyi yürürlükten kaldırma sözü verdi. Kısmen veri merkezlerini beslemek için enerji gelişimini serbest bırakarak Amerikan yapay zeka hakimiyetini hızlandıracağını söyledi.

Trump ayrıca bir kampanya videosunda “Göreve başladıktan birkaç saat sonra” “sol sansür rejimini yıkmak ve tüm Amerikalılar için ifade özgürlüğü hakkını geri kazanmak” için bir kararname yayımlayacağı sözünü vermişti. Ancak Meta CEO’su Mark Zuckerberg ve X’in sahibi Elon Musk’ın içerik denetimini azaltmaya yönelik hamleleriyle Trump’tan önce davrandılar. Trump bu vaadini bir daha dile getirmedi.

YARGIYA MÜDAHALE

Trump’ın bir diğer hızlı girişimi de 6 Ocak 2021’de kongre binasına yapılan saldırıdan sorumlu tutulan 1600 kişinin önemli bir bölümünü affetme sözünü tutması olacak. Trump’ın önde gelen müttefikleri ve vekilleri, en şiddet yanlısı saldırganları bile kapsayacak genel af beklentisini körüklüyor.  Halen hapiste olan kişilerin hapis cezalarını hafifletip hafifletmeyeceği ya da saldırıyla ilgili devam eden kovuşturmaların derhal durdurulmasını emredip emretmeyeceği ise bilinmiyor.

ZENGİNLER PARA YAĞDIRDI

TRUMP’ın başkanlık yemin töreninin çeşitli balolarını, akşam yemeklerini ve genel şatafatını finanse ve koordine etmek üzere kurulan Başkanlık Açılış Komitesi 170 milyon dolardan fazla bir rakama ulaştı ve 200 milyon dolara ulaşması bekleniyor. Bu miktar, Trump'ın 2017'deki ilk başkanlık yemin töreni için topladığı paranın neredeyse iki katı.

Bu para ülkenin en zengin kapitalistlerinden geldi. Trump’ın başkanlık açılış komitesine bağışta bulunanların tam listesi yemin töreninden 90 gün sonra yayımlanacak ancak şimdiden ortaya çıkanlar mevcut. Örneğin Meta Şirketi, Trump’ın açılış komitesine 1 milyon dolar bağışta bulundu. Diğer bağışçılar arasında Amazon’un Kurucusu Jeff Bezos, OpenAI CEO’su Sam Altman, Uber CEO’su Dara Khosorwshahi, Yatırım Fonu Yöneticisi Ken Griffin ve otomobil tekeli Ford ile amatör hisse senedi alım satım uygulaması Robinhood da bulunuyor. Amazon, AT&T, Google, GM, Microsoft ve Toyota’nın her biri en az 1’er milyon dolar verdi. Uber CEO'su Dara Khosrowshahi ise 2 milyon dolar bağışta bulundu. (DIŞ HABERLER)