Mevzuattaki değişiklikler yangın yönetmeliğine ilişkin itfaiye denetimini işlevsiz hale getirdi

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik 2007 yılında yayımlandı. Ulusal bir yönetmelik çıkana kadar belediyelerin itfaiye birimleri kendi mevzuatlarına göre itfaiye raporu veriyordu. Mevzuata dair çeşitli boşluklar yangın önleme ve söndürme ekipmanlarının denetiminde sorumluluğu muğlaklaştırıyor. Evrensel’e konuşan Ertuğrul Bilir, yangın yönetmeliklerine ilişkin bilgi verdi.

2007’de yönetmeliğin çıkması ile eski binalara eksiklikleri tamamlamak için bir sene süre verildi. Bilir, bu durumda yetkililerin bir sene sonunda eksikliklerin tamamlanıp tamamlanmadığına ilişkin denetimin yapılması gerektiğini ancak bu sorumluluğu yükleyen bir düzenleme olmadığını söylüyor. İtfaiyenin de bu şekilde net olarak düzenlenmiş bir sorumluluğu yok. TMMOB’nin çıkardığı Mühendis ve Makina dergisinde Gayrettepe yangının ardından yayımlanan bir yazıda da durum şu şekilde ifade ediliyor: “Ruhsatın verilebilmesinin ön koşullarından birisi itfaiye raporu alınmasıdır. Ancak belediye ruhsat biriminde çalışanların işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda özel olarak eğitimleri olmadığı gibi denetim sırasında iş yerinin özelliğine, yapılan işe, kullanılan donanım ve malzemeye, iş yerinde bulunan yanıcı, parlayıcı malzemeler ile kimyasallara ilişkin herhangi bir bilgileri ve denetim listesi de bulunmamaktadır. Bu durum, ruhsatı veren personelden kaynaklanan bir durum değildir. Yasa ve tüzüklerde yapılan birçok değişiklikten sonra güvenlik unsurlarını yeterince önemsemeyen biçimde kurgulanan yeni sistemin bir sonucudur. İş yerlerine açma ve işletme ruhsatı verilmesinden sonra, iş yerinin belediye ekiplerince yeniden denetlenmesi gibi bir durum da bulunmamaktadır. Denetlense bile bu denetimler, işçi sağlığı ve iş güvenliği gerekliliklerini yeterince kapsamamaktadır. Dolayısı ile özellikle itfaiye raporunda belirtilen özelliklerin sürüp sürmediği, iş yerinde herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığı da bilinmemektedir.” 
2013’te Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlanarak iş yerlerine getirilen zorunlu yıllık periyodik denetimlerde yangın ekipmanlarının da kontrol edilmesi gerekiyor. Ancak burada da genelde yalnızca ruhsatın varlığı kontrol ediliyor. Bunun yanında ekipmanlara ilişkin herhangi bir hatanın tespiti halinde işletmenin bu hatayı gidermesi yükümlülüğü var ancak bu eksikliğin giderilip giderilmediğine ilişkin bir denetim de bulunmuyor. Ekipmanların yıllık muayeneleri de yapıldığı durumda kamuya değil özel muayene şirketlerine yaptırılıyor.

MÜTEAHHİTLER İSTEDİ, İTFAİYENİN DENETİM YETKİSİ ALINDI!

Gazeteci Bahadır Özgür, Gazete Duvar'a yazdığı yazıda itfaiyenin ruhsat süreçlerinden tasfiye edilmesini ve mevzuattaki eksikleri anlattı. Özgür'ün yazısından öne çıkanlar şöyle: 

"Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, 2007 yılında yayınlandı. Uzmanlar yönetmeliğin eksikliklerle dolu olduğunu söylüyordu. Ne var ki, iktidar yönetmelikten 5 yıl sonra denetime büyük bir darbe vurdu. 5 Nisan 2012 günü Resmi Gazete’de bir Bakanlar Kurulu kararı yayımlandı. Bir dizi yönetmelikte değişiklik yapıldı."

"Yönetmeliğin 6. maddesinin 4. fıkrasından şöyle deniliyordu: 'Projeler; ilgili belediye itfaiye birimlerinin uygun görüşü alındıktan sonra, ruhsat vermeye yetkili merciler tarafından onaylanarak uygulanır.' Bu maddeyi şöyle değiştirdiler: 'Projeler; ruhsat vermeye yetkili merciler tarafından onaylanarak uygulanır.' Yani 'itfaiye birimlerinin görüşü' alınır kısmı yok edildi. Çünkü inşaat ekonomisine dayalı iktidar o yıllarda her değişikliği inşaatçıların, TOKİ taşeronlarının istediği şekilde yapıyordu. Müteahhit lobisi yangın konusundaki tedbirleri bile kendilerine engel görüyordu."

"Değişiklikler sonrasında konunun uzmanı olan pek çok isim uyarıda bulundu, tepki gösterdi. Onlardan birisi de İTÜ Makine Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç’tı. Yangın ve Güvenlik dergisinin 170. Sayısında değişiklik ile ilgili şunları yazıyordu: '(...)Önleme, kurtarma ve söndürme olmak üzere üç sacayağı üzerine kurulu olan itfaiyenin bundan sonra bir ayağı olmayacak. Daha doğrusu böyle bir kuruma artık itfaiye demek de doğru olmayacak. Belki Tulumbacılığa dönüş demek daha doğru olur. İtfaiye sadece bina kullanılmaya başladıktan sonra denetim yapacakmış. Denetim yapsa da yetkisi olmadığından sadece göstermelik olacaktır." (HABER MERKEZİ)