"Önlemler alınsaydı bu kadar can yakıcı sonuçlara ulaşmazdı"

Nisa Sude DEMİREL
İstanbul

Kartalkaya Katliamı sonrasında akıllara gelen binaların yangından korunması hakkında yönetmelik ve ilgili mevzuatlara dair soruları Yangın ve A sınıfı işçi Güvenliği Uzmanı Sedef Birinci Evrensel’e yanıtladı.

Binaların yangından korunması hakkında yönetmeliğin eksikleri var mı? Uygulanışı nasıl?

Binaların yangından korunması hakkındaki yönetmelik 2000'lerin başında yayınlandı ve o güne kadar da Türkiye'de genel bir yangın yönetmeliği yoktu. Daha sonra rahmetli Abdurrahman Kılıç bu yangın yönetmeliğini ortaya çıkardı. Evet eksikleri var, gözden geçirilmeye ihtiyaç duyuyor ama çok da yetersiz bir yönetmelik değil. Aksine oldukça kapsamlı hazırlanmış bir yönetmelik. Mesela o zamandan bina kullanım sınıfları arasında ‘konaklama amaçlı binalar’ diye ayrı bir başlık açılmış.

Peki mevzuata uyulup uyulmadığına ilişkin denetim sorumluluğu kimde?

Otel özelinde baktığımız zaman oteller çalışanlar açısından bir iş yeri ve iş yerinin denetlenmesi yetkisi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında. Öte yandan burası bir turistik tesis, buranın turistik tesis olarak denetlenmesi yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığında. Bir bina açısından gözetildiğinde ise ruhsat aşamasında bir yangın raporu alınması gerekiyor. Dolayısıyla işin içine itfaiye ve belediye hizmetleri de giriyor.

Peki itfaiye raporu verildikten sonra rapora uygunluk durumunun sürme durumu kim tarafından denetleniyor?

İtfaiyeler zaman zaman bu denetlemeleri yapıyor. Ancak Beşiktaş yangınında da gördüğümüz gibi mesela tadilat çalışmaları hakkında belediyeye bildirimde bulunup izin alınmayabiliyor. Dolayısıyla itfaiye raporu 2007'de alınmış otelde değişiklik yapıldı mı bilmiyoruz. Otelde yatak sayısının artırıldığı iddia ediliyor. Bunun bildirimi yapılmalı ve denetlenmeliydi. Çünkü binada iki tane yangın merdiveni olduğu söyleniyor, iki yangın merdiveninin boşaltacağı insan sayısı farklıdır, dört yangın merdiveninin boşaltacağı insan sayısı farklıdır. Yönetmeliğin denetimle ilgili olan 4. bölümünde diyor ki "Özel yapı, bina, tesisler mahalli itfaiye teşkilatı ve bunların bağlı veya ve kuruluşlarının müfettişi, kontrolü ve denetim elemanları tarafından denetlenir." Ama ne yazık ki bununla ilgili bir periyodik düzenleme yok.

Bu şekilde bir otelde yangının önlenmesi ya da kontrol altına alınması için nasıl düzenlemeler yapılmalı?

Çok katlı bir binada algılama ve söndürme sistemlerinin çok iyi dizayn edilmesi gerekiyor. Bu algılama ve söndürme sistemleri aktif güvenlik önlemleri olarak sınıflandırılır. Ayrıca pasif güvenlik önlemleri denilen, arazide yerleşiminden binada kullanılacak yapı malzemelerine kadar alınacak bir dizi önlem var. Mesela binanın arazi üzerindeki yerleşiminde binanın bir taraf yamaç. O yamaca bakan yüze itfaiye müdahalede bulunamıyor. Dolayısıyla binanın araziye yerleştirilmesinde itfaiyenin binaya yaklaşımı göz önünde bulundurulmalı. İçeride kullanılan malzemelerin yanıcılık durumları, yandığı zaman insan sağlığına zararlı olabilecek gaz çıkarıp çıkarmadığı, yangının yayılmasını önleyecek bölümlere ayırması gibi pek çok önlem var. Çünkü binada ısıdan çok yayılan duman insanlar açısından tehlikeli oluyor.

Binadaki alarm sistemi bir yangını mümkün olduğu kadar erken haber almak üzere tesis edilmiş bir sistemdir. Otellere adreslenebilir denilen alarm sistemleri kurulmalıdır. Yani kontrol panelinde size yangının çıktığı noktayı gösterir. Buna bağlı olarak bir söndürme sistemine de ihtiyaç var. Bu önlemler alınsaydı eğer bu kadar can yakıcı sonuçlara ulaşmazdı.

Ancak hiçbir zaman birtakım otomatik sistemlere falan güvenmeyeceksiniz. Mümkün olduğu kadar o binada sürekli bulunan insanlara bu konuda eğitim vereceksiniz. Çalışanların bu eğitimlerden geçirilip geçirilmediği önemli.