Kartalkaya Katliamı | Patron kârının 200’de 1’i 78 canı kurtarırdı
78 kişinin çıkan yangında yaşamını yitirdiği Grand Kartal Otel son üç yılda 95,2 milyon kâr elde etti. Şirket, kârından harcayacağı 1,2 milyon TL ile facianın önüne geçecek ekipman alabilirdi.
Fotoğraf: DHA
Çıkan yangınla 78 kişinin canına mal olan ve görevlilerin, “Katlarda yangın tüpleri yok, yangın alarmları çalışmıyor” dediği Grand Kartal Otel’in, 2024’ten önceki üç yılda 95 milyon 200 bin liraya yakın kâr elde ettiği ortaya çıktı. Bu düzey beyan edilen, vergiye tabi kâr.
2024 yılında bunun en fazla 1 milyon 200 bin lirasını yangın algılama ve söndürme sistemine ayırsaydı bu ölümler yaşanmayacaktı. Başka bir ifade ile beyan ettiği kazancının 95’te 1’ini önleme ayırsaydı, otel 78 kişiye mezar olmayacaktı.
Yıl yıl kazançlar dolar üzerinden yapıldığında 95’e 1’lik oran 200’de 1’e kadar geriliyor. Grand Kartal’ın 2021 yıl kârı 13 milyon 704 bin TL. Bu kârın, 2021 yılı ortalama dolar kuru 8,9 TL olduğu dikkat alındığında, karşılığı 1,5 milyon dolar ediyor.
Grand Kartal Turizm ve Ticaret Anonim Şirketi’nin 2022 yılı beyan ettiği kârı 38 milyon TL. Ortalama dolar kuru 16,5 TL. Kârın dolar cinsinden karşılığı 2,3 milyon dolar.
Şirketin dolar kuru ortalamasının 24 TL olduğu 2023 yılı kârı da 43,5 milyon TL. Dolar cinsinden 1,8 milyon dolar.
Şirketin 2024 yılı öncesindeki 3 yıllık kârının toplamı ise 5,6 milyon dolar.
KÂR ÇOK, ÖNLEM YOK
"İşletme elde ettiği kazancın ne kadarını güvenliğe ayırsaydı bu ölümler yaşanmazdı?" sorusunu ticari ve endüstriyel işletmelerde yangın güvenliği sistemleri satan bir firma temsilcisine sorduk. Verdiği bilgiler şöyle: Yangın söndürme sistemlerinin maliyeti, işletmenin büyüklüğü, faaliyet gösterdiği sektör ve kullanılacak sistemin türüne göre değişiklik gösterir. Son derece etkili ve güvenilir sistemler mevcut. Temel yangın söndürme sistemlerini yangın sprinkler sistemleri, yangın söndürücüler, duman dedektörleri ve alarm sistemleri olarak sıralayabiliriz. Her bir sistemin maliyeti farklılık gösterir. Farklılık kullanılan teknoloji, malzeme kalitesi ve sistemin kapsamına bağlı maliyet farklılığından kaynaklanır”.
“Şirketin milyonlarca dolar kâr elde ettiği 3 yılın sonunda yani 2024 yılı başında sistemin maliyeti başka bir ifade ile parasal karşılığı ne kadar olurdu?” sorumuza şu yanıtı verdi: Küçük bir ofis binası için yangın söndürme sistemi kurulumu birkaç 1000 lira ile yapılabilirdi. Yanan bu büyüklükte bir otel için o dönem 800 bin lira bir maliyeti olurdu. 2024 başında dolar 29 TL idi. Bu durumda 5 milyon 600 dolar kâr ettiğiniz şirket bunun 200’de 1’ini yani 28 bin dolarını yangın güvenliğine ayırsaydı sorun çözülürdü.”
BAKIMLAR DA DAHİL DEVEDE KULAK
“Başkaca bir maliyeti olur muydu?” sorumuza verdiği yanıt şöyle oldu: Yangın söndürme sistemlerinin düzenli olarak bakım ve test edilmesi gerekmektedir. Bu da sistemlerin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak ve olası yangın durumlarında işlevselliğini korumak için olmazsa olmazdır. Tabii bu da işletmelere ek maliyetler getiriyor. Ama şöyle düşünelim. 95,2 milyon TL’lik üç yıllık kazancın dolar karşılığı bugün 200 milyon lirayı aşıyor. Hiç bunu dikkate almasak ve tüm ömür boyu bakım, kurulum ücretinin 1 milyon 200 bin lira olduğunu var saysak 95’te 1 ediyor. Dediğim gerçeği 200’de sadece 1. İnsan canı ve güvenliği için elde edilen karın devede kulak misali çok küçük kısmını ayırmak yeterli!
AZ VERGİ, BOL TEŞVİK
ODA başına gecelik 30 ila 50 bin lira ücret alınan Grand Kartal’ın 2021, 2022, 2023 yıllarında beyan ettiği vergiye tabi toplam kazancı 95 milyon 177 bin lira. Bu gelir üzerinden tahakkuk edilen vergi miktarı ise 8 milyon 33 bin lira. Yüksek kârlar elde eden Kartalkaya Kayak Merkezindeki Grand Kartal Otelin 2023 yılında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yeni bir otel için yatırım teşvik belgesi aldığı açığa çıkmıştı.
Bakanlığın “01.09.2023 - 31.12.2023 tarihleri arasında düzenlenen yatırım teşvik belgeleri” listesine göre söz konusu yatırım ‘bölgesel öncelikli yatırım sınıfında’ yer alırken yatırımın konusu ‘hizmetler-oteller, moteller, pansiyonlar, kamplar ve diğer konaklama yerleri’ olarak belirtildi.
Bunun yanında belgesi düzenlenen yatırımın ‘komple yeni yatırım’ olduğu bilgisi yer aldı. Yani Grand Kartal Bolu’da sıfırdan yeni bir otelin inşası için teşvik belgesi aldı. Ancak firma henüz bölgede yeni bir inşaata başlamadı.
BAKANIN ŞİRKETİ PAZARLAMAYA DEVAM ETTİ
78 kişinincanına mal olan otel yangınıyla ilgili çarpıcı bir gelişme ortaya çıktı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un sahibi olduğu ETS Turizm, yangının yaşandığı oteli tanıtmaya ve ‘aile oteli olarak’ tavsiye etmeye devam etti. Yangın sonrası bile “çok iyi” olarak değerlendirilen otelin reklamının sürmesi büyük tepki topladı.
T24 Yazarı Umur Talu’nun köşesine taşıdığı bilgilere göre otelin ETS tarafından “aile oteli” olarak pazarlandığı, 28 kilometrelik pistleri ve konforuyla kayakseverlere hitap eden bir tatil noktası olarak tanıtıldığı ifade ediliyor. Yazıda vurgulanan bir diğer nokta ise otelde temel yangın güvenliği önlemlerinin eksik olduğu iddiası. Dedektör ve yangın merdiveni bulunmayan otelin, bu ihmaller zinciri sonucunda büyük bir trajediye sahne olduğu belirtiliyor. (EKONOMİ SERVİSİ)
