Ara tatilde çalışmaya devam eden MESEM'li: Tatil nedir unuttum

Eylem NAZLIER
İstanbul

İstanbul Ümraniye’de bir atölyede çalışan 15 yaşındaki Uğur, yüz binlerce Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM)’li çocuk (öğrenci) işçiden sadece biri. İş çıkışı Dudullu’da bir kafede buluşmak için sözleştiğimiz Uğur, yanımıza geldiğinde günün yorgunluğunun yüzüne yansıdığını görüyoruz. Sohbete başladığımızda ne kadar büyümüş gibi davranmaya çalışsa da yüzüne baktığınızda bir çocuk olduğunu hemen anlıyorsunuz. Henüz 15 yaşındaki Uğur’un küçük parmakları boya ve makine yağı izlerini taşıyor.

Ümraniye’de araba tamiri yapılan bir atölyede çalışan Uğur, ne yazık ki sanayiye yabancı değil. İlkokuldan itibaren çeşitli işlerde çalıştığını anlatan Uğur, ara tatilde akranları dinlenirken o patrona bir de fazladan çalışıyor. Yasal olarak haftanın 4 günü atölyede 1 gün okulda olması gereken Uğur, cumartesi günleri de çalıştığını söyleyerek “Haftanın 5 günü iş yerine geliyorum, bir gün de okula. Okulda genellikle sıraya kafayı koyup uyuyorum. Pazar günleri ise tatilim. 15 günlük tatilde okul olmadığı için okula gittiğim o bir günde de işe geliyorum” dedi.

‘MECBUREN ÇALIŞIYORUM’

MESEM kapsamında çalışan çocuklar için tatil adeta bir hayalden ibaret. Ailesinin Samsun’dan İstanbul’a göçtüğünü anlatan Uğur, 9 yaşından beri çalıştığını söylüyor.  Hemen hemen tüm arkadaşlarının MESEM kapsamında çalıştığını dile getiren Uğur’un babası tabelacıda işçi olarak çalışıyor annesi ise ev kadını. 15 bin TL kira ödediklerini bir de kız kardeşi olduğunu belirten Uğur “Babam 25 bin TL maaş alıyor ama faturalar, evin giderleri derken yetmiyor. Mecburen ben de çalışıyorum” diye konuştu.

SOĞUKTA ÇALIŞMA, YETMEYEN ÜCRET

Ortaokul biter bitmez MESEM’e yazıldığını, mezun olunca en azından elinde bir meslek olsun istediğini dile getiren Uğur “Normalde haftanın 5 günü bir atölyede elektro-mekanik bölümünde çalışıyorum. İşe sabah 8:30’da başlayıp akşam 6:30’da işten çıkıyorum. Atölye bu aylarda çok soğuk oluyor. Elektrikli soba yok, sadece hareket halindeyken ısınıyoruz. Kendi ısımızla idare etmeye çalışıyoruz” dedi. Eline aylık 7 bin TL geçtiğini, bunun yarısını da ailesine verdiğini söyleyen Uğur “Kalanıyla yol, yemek ve kendi ihtiyaçlarımı karşılamaya çalışıyorum. Benimle aynı işi yapanlar en az asgari ücret alıyor ama bana verilen 7 bin TL. Bu adil değil. Aldığım para hiçbir şeye yetmiyor” tepkisini gösteriyor.  

‘BİR KEZ TATİL YAPTIM ONDA DA KÖYE GİTTİM’

Sürekli çalışmak zorunda kalan Uğur’un İstanbul’da gördüğü ilçe sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor.  ‘En son ne zaman tatil yaptın?​’ diye sorduğumuzda ise tarih veremiyor ve ekliyor: “Bugüne kadar bir kez bir hafta tatil yaptım onda da köye gitmiştim. Onun üstünden çok zaman geçti.” ‘Peki yaşıtların tatil yaparken sen çalışıyorsun bu nasıl hissettiriyor sana?​’ sorumuza da “Tatil nedir artık o hissi bile bilmiyorum, unuttum abla” cevabını veriyor.

‘DÜKKANIM OLURSA TATİL DE YAPABİLİRİM’

Uğur’un hayali birçok MESEM öğrencisi gibi mezun olduktan sonra kendi dükkanını açmak. “Ama bu maaşlarla zor” ifadelerini kullanarak her gün işe gitmenin kendisinin yorduğunu söylüyor. Maaşının artmasını ve daha fazla izin hakkı olmasını isteyen Uğur “Bir gün dükkan açarsam tatil de yapabilirim” diye düşünüyor.  Uğur, iş yerine gelen arabaların kendisine hayaller kurdurduğunu da söylüyor. “Her türlü araba geliyor ama Mercedes ayrı… İnsan, ‘Benim de böyle bir arabam olsa’ diye istiyor. Ama tabii bunun hayali bile zor abla” diyerek hayallerine kavuşmasının da iş hayatı kadar zor olduğunu söylüyor.

‘DENETİME GELEN İMZA ATIP GİDİYOR’

İş yerlerindeki denetimlerin yetersiz olduğunu Uğur da dile getiriyor. Okuldan denetim için iş yerine geldiklerini anlatan Uğur “En son iki-üç hafta önce gördüm hocayı iş yerinde. Ama bu gelen kişiler bizim derslerimize giren öğretmenler olmuyor. Başka bir hoca gelip imzasını atıp gidiyor. Bize de sadece ‘Nasıl gidiyor?​’ diye soruyorlar” ifadelerini kullanarak usta ve patronların yanında sorulan bu sorulara o ortamda cevap veremediklerini, eksiklikleri anlatamadıklarını söyledi. Boyahanede çalıştırılmasına tepki gösteren Uğur “Beni boyahaneye çok sokuyorlardı. Bu yüzden ustayla kavga ettim. Boyahanede kimse durmak istemiyor” ifadelerini kullanarak çalıştığı iş yerinde zaman zaman kötü sözlere de maruz kaldığını da dile getirdi.

MESEM’DE 12 ÇOCUK CAN VERDİ

MESEM kapsamındaki öğrenci sayısı: 510 bin 613

MESEM’de can veren çocuk işçi sayısı: 12 

Son 11 yılda iş cinayetinde ölen çocuk sayısı: 754

Çocuk işçi sayısı: 2 milyon

Çocukların iş gücüne katılım oranı: (en az) yüzde 22

MESEM NEDİR?

Mesleki eğitim merkezi (MESEM), Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak eğitim vermektedir. MESEM’e en az ortaokul mezunu olan öğrenciler kayıt olabilmekte ve eğitim süresi 4 yıldır. MESEM’de resmi olarak 9. Sınıftan itibaren öğrenciler haftanın 4 günü işyerinde çalışmakta, 1 gün okulda teorik eğitim almakta. 9-10-11. sınıf öğrencilerine çırak olarak asgari ücretin yüzde 30’u devlet tarafından ödeniyor. 11. Sınıfı bitiren öğrenciler kalfalık belgesi alırken 12. Ve son sınıfta  kalfa olan öğrencilere yine asgari ücretin yarısı devlet tarafından ödeniyor.

Evrensel'in manşeti | Vakur değil vahşi!

Servis şoförlüğü de yapan tersane işçisi: Kullandığım aracın neredeyse sağlam bir yeri yok