Ankara İMO’dan Kartalkaya raporu: Yangın merdiveni mevzuata aykırı, denetim sorumluluğu bakanlıkta

İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Kartalkaya katliamı ile ilgili değerlendirme raporunu açıkladı. Raporun değerlendirme bölümünde “Yangının gerçekleştiği tesiste yangın güvenlik önlemlerinin yeterince alınmadığı ve bu konuda yetkili kuruluşların gerekli rutin denetimleri yapmadığı apaçık ortadadır” denildi.

“DENETİM YETKİSİ KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI’NA AİTTİR”

Katliamın yaşandığı Grand Kartal Otel’in, Bolu merkezine yaklaşık 1 saat uzaklıkta, Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü’ne 41 kilometre, Mengen Belediyesi İtfaiyesi’ne ise 72 kilometre mesafede olduğu belirtilen raporda “Ayrıca otelin bulunduğu bölge, belediye sorumluluk alanı dışında kalmaktadır. Yönetmelik gereği belediye sınırları dışındaki iş yerleri, başvuru yapmaları halinde belediye itfaiyesinden rapor alabilmektedir. İşletme bu açıdan değerlendirildiğinde turizm alanında yer almaktadır ve denetim yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığı’na aittir” denildi.

BİNANIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Binanın yapı ruhsatının 1997 yılında alındığı, farklı dönemlerde tadilat ruhsatları ile değişiklikler yapıldığı ifade edilen raporda; “Betonarme taşıyıcı sisteme sahip bina 43,50 metre yüksekliği ile yüksek bina sınıfında yer almaktadır. 12. katın tamamı ile yapının çatısı ahşap malzemeyle yapılmıştır. Ortak alanların iç kaplamalarında dekorasyon amaçlı ahşap kullanılmıştır. Dış cephede yalıtım malzemesi olarak yoğun şekilde XPS, doğu cephesinin bir bölümünde de bir yüzü alüminyum folyolu cam yünü kullanılmıştır. Yalıtım malzemelerinin üzerinde ise ahşap kaplama bulunmaktadır. Çatı kaplaması olarak da alüminyum sandviç panel kullanılmıştır” ifadelerine yer verildi.

“ÜÇ MERDİVENDEN BİRİ YANGIN KAÇIŞI İÇİN AYRILMIŞ”

Otelde toplam beş adet asansör bulunduğu ve bunlardan bir tanesinin panoramik (cam kaplama) asansör olduğunun altı çizilen raporda; “Ayrıca yapıda üç merdiven bulunmaktadır ve biri yangın kaçışı için ayrılmıştır. Bina iç mekânında döşemeler halı ile kaplanmıştır, ortak alanların duvar ve tavanlarında ise masif ahşap bloklar bulunmaktadır. Yapının yapısal ve iç mekân özellikleri, yangın güvenliği açısından riskler taşımaktadır.

“İLK MÜDAHALE GEÇ YAPILDIĞI İÇİN HIZLA ÜST KATLARA YAYILDI”

Yangın 4. katta bulunan restoran bölümünde başladığı ve ilk müdahale geç yapıldığı için hızla üst katlara yayıldığı belitilen raporda şöyle denildi; “Merdiven boşluklarının baca vazifesi görmesi, duman ve alevlerin hızlı bir şekilde üst katlara yayılmasına neden olmuştur. Ayrıca zeminde ve merdiven kaplamalarında kullanılan halılar ile ortak alan duvarlarında kullanılan ahşap detayların yanmaya karşı dirençli olmadığı düşünülmektedir. Bu durum, yangının kontrol altına alınmasını zorlaştırmış ve büyük bir alana yayılmasına sebep olmuştur. Ayrıca 4 ve 5. katlardaki çıkmalardan 1. katta bulunan yapının çatısı üzerine düşen parçalar yangının arka cephede en aşağıdan da büyümesine sebep olmuştur.”

YANGIN GÜVENLİK SİSTEMLERİ EKSİKLİKLERİ

• Yangın algılama sisteminin mevzuata uygun olmaması ve devreye girmemesi
• Duman dedektörlerinin çalışmaması
• Acil durum butonlarının çalışmaması
• Acil durum aydınlatma sisteminin yetersiz, aydınlatma araçlarının bataryalarının boş olması
• Yönlendirme işaretlerinin yetersiz olması
• Yangın dolaplarındaki su bağlantılarının yetersiz olması

YAPISAL VE SİSTEMSEL EKSİKLİKLER

Yangın Merdivenleri: Kaçış merdivenlerinde mevzuata aykırı olarak elektrik şaftı, pano ve baz istasyonu gibi unsurlar yer almaktadır. Bu unsurlar eriyerek merdiveni kullanılmaz hale getirmiştir. Ayrıca yangın kapıları panik barlı, kendiliğinden kapanan, 90 dakikaya kadar yangına dayanıklı ve basınçlandırılmış (dumansız) olması gerekirken ahşap çerçeveli ve normal kolludur. Yangın sonunda da çoğunun tamamen yandığı görülmektedir. Ayrıca merdiven sahanlıklarından personel odalarına geçiş sağlandığı görülmektedir.

Yağmurlama Sistemi: Mevzuat gereği zorunlu olmasına rağmen bina genelinde yangın yağmurlama (sprinkler) sistemi bulunmamaktadır. Ayrıca yangın dolaplarına su sağlayan sistemde gerekli pompaların eksik olduğu tespit edilmiştir.

Asansörler: Otelde toplam beş adet asansör bulunmaktadır ve bunlardan bir tanesi panoramik (cam kaplama) asansördür. Bu beş adet asansör, yangın algılama ve uyarı sistemine entegre edilmemiştir.

DENETİM SİSTEMİ EKSİKLİKLERİ

Bakanlığın daha önceki denetimlerinde yangın güvenliği ile ilgili herhangi bir kusur bulunmadığına dikkat çekilen raporda; “Belediye başvurusu By-Pass edilen bu örnekte olduğu gibi kamu dışında da bazı firmaların denetim ve/veya belgelendirmeye dair yetkileri bulunduğu bilinmektedir. İş sağlığı ve güvenliği (İSG) sisteminin etkinliği, bağımsızlığının sağlanmasıyla mümkündür. İSG birimlerinin, işletme sahiplerinden ya da ticari baskılardan etkilenmeden görevlerini yerine getirebilmesi için bağımsız bir yapıya sahip olmaları kritik önem taşımaktadır. Bu bağımsızlık, eksikliklerin açıkça tespit edilip giderilmesini ve denetim mekanizmalarının şeffaf işlemesini sağlar. Piyasada faaliyet gösteren kalite yeterlilik kurumlarının güvenilirliği de yine aynı gerekçelerle sorgulanması gereken alanlar arasında yer almaktadır. İnsan hayatını direkt ilgilendiren bu ve benzeri konular için bağımsız denetim mekanizmaları kurulması gerekmektedir” denildi.

“DENETİMLER GEREĞİ GİBİ YAPILSAYDI BU VAHİM TABLO İLE KARŞI KARŞIYA KALMAYABİLİRDİK”

21 Ocak 2025 günü yaşanan olay değerlendirildiğinde birçok hatanın ardı ardına sıralandığının görüldüğü belirtilen açıklamada; “Basitçe yapılacak periyodik kontrollerden yangın konusunda personel eğitimine, yapısal eksikliklerin giderilmesinden mevzuat denetimlerine kadar ilgili alanların birinde bile gereklilikler tam anlamıyla yerine getirilseydi, bu vahim tablo ile karşı karşıya kalmayabilirdik.İşin gerçek sebeplerinden o kadar kopmuş durumdayız ki bu kadar büyük hatalar zincirinin içerisinde restoranda kullanılan masa sandalyeyi, yapıda kullanılan kaplamaları, değişik derecelerde yanıcılıkları bulunan ve yanıcılıkları çeşitli yöntemlerle önlenebilen malzemeleri önümüze hedef tahtası olarak koyduk. Bilinsin isteriz ki yanmaya dirençli elektrik kabloları, yanmaya dirençli halılar ve ahşabı yangına karşı koruyan malzemeler rahatlıkla bulunabilmekte ve kullanılabilmektedir” denildi.

“ÖNLEM ALINMADIĞI, DENETİM YAPILMADIĞI ORTADA”

İçinde bulunulan durumun; bunca ihmal, eksiklik ve denetimsizlik içerisinde sorumluluğu başka yerlerde aramak çaresizliğinin başka bir göstergesi olduğu ifade edilen açıklamada şöyle denildi; “Faciaya dönüşen yangının çıkış nedeni ne olursa olsun yangının gerçekleştiği tesiste yangın güvenlik önlemlerinin yeterince alınmadığı ve bu konuda yetkili kuruluşların gerekli rutin denetimleri yapmadığı apaçık ortadadır. İnsan hayatının rant ilişkilerine terk edilmediği kamucu ve bağımsız denetim mekanizmaları oluşturulması; yetkin mühendis ve mimarların hem yapım hem de denetim sistemlerinde söz sahibi olması bu sorunların çözümünde anahtar niteliğindedir.” (HABER MERKEZİ)