Trump ticaret savaşı düğmesine bastı

ABD Başkanı Donald Trump ülkenin en büyük ticaret partnerlerinden Kanada ile Meksika’ya yüzde 25, Çin’e de ek yüzde 10 gümrük vergisi getiren kararnameyi imzaladı. Kararname, ABD’nin bu ülkelerden yaptığı yaklaşık 1,5 trilyon dolarlık ithalatı kesintiye uğratacak.

Kararnamede, tarifelerin 4 Şubat ABD yerel saatiyle gece yarısından sonra yürürlüğe gireceği kaydedildi. Öte yandan kararnamede, söz konusu ülkelerin “Misilleme yapmayı seçmesi” halinde tarifelerin artırılabileceği aktarıldı. Trump, bu ülkelerden ABD’ye olan düzensiz göç ve fentanil akışı ile ticaret açıklarını bu tarifelerin gerekçesi olarak gösterdi.

Kanada, Meksika ve Çin, ülkenin en büyük üç ticaret partneri. ABD Ticaret Bakanlığına göre ABD 2023’te toplam dış ticaretinin yüzde 13,3’ünü Kanada, yüzde 12,9’unu Meksika ve yüzde 9,3’ünü Çin ile gerçekleştirdi. Böylelikle söz konusu üç ülke ABD’nin dış ticaretinden toplam yüzde 35,5 pay aldı.

2024’ün ilk üç çeyreğinde Kanada, Meksika ve Çin’den ithalat ise 1,1 trilyon dolar olarak kaydedildi.

OTOMOTİV, TARIM, KAUÇUK, PLASTİK…

Tarifelerin başta otomotiv ve enerji olmak üzere, tarımdan imalata çeşitli sektörleri etkilemesi ve fiyat artışlarına neden olması bekleniyor.

S&P Global Ratings'in analizine göre, ABD'nin tarifelerinden en çok etkilenecek sektörlerin Meksika'da otomotiv ve elektronik ekipmanlar, Kanada'da ise kağıt ürünleri, kauçuk, plastik gibi emtia ile ilgili işleme sektörlerinin olması bekleniyor. Tarifelerin bu sektörlerdeki üretim üzerinde aşağı yönlü baskı yaratabileceği belirtiliyor.

Kanada ve Meksika'nın karşı tarifeler uygulaması halinde ise ABD'nin tarım ve balıkçılık, metaller ile otomotiv sektörlerinin en çok darbeyi alacağı öngörülüyor.

Kanada Merkez Bankasının tarifelerin potansiyel etkilerinin değerlendirildiği raporunda, tariflerin, nihai malları üretmek için kullanılan ara girdileri ithal eden ABD'li işletmeler için maliyetleri artıracağı, buradaki yüksek maliyetlerin de genellikle tüketicilere yansıtılacağı belirtiliyor. Çalışmada, bu durumun özellikle otomotiv sektörünü etkileyebileceği kaydediliyor.

S&P Global Mobility'nin analizine göre de tarifelerin otomotiv endüstrisi üzerinde büyük bir etkiye sahip olması bekleniyor.

Kanada ve Meksika'da yaklaşık 5,3 milyon hafif araç üretiliyor ve bunların yaklaşık yüzde 70'i ABD pazarına gidiyor. ABD'de üretilen araçların çoğu, Kanada veya Meksika kaynaklı bileşen setlerini kullanıyor. Bu bileşenlere de gümrük vergisi uygulanmasının ABD'de üretilen araçların maliyetleri artıracağı kaydediliyor.

ABD'nin 2024'te Kanada ve Meksika'dan yaklaşık 3,6 milyon hafif araç ithal ettiği ve bunun da ABD'de satılan tüm araçların yüzde 22'sini oluşturduğu kayıtlarda yer alıyor. Meksika şu anda Japonya, Güney Kore ve tüm Avrupa'yı geçerek ABD'nin hafif araç ithalatının en büyük kaynağını oluşturuyor.

Tarifelerin, Kuzey Amerika'da önemli üretim operasyonları olan şirketlerin kazançlarını da olumsuz etkileyebileceği belirtiliyor. Ford ve GM yaklaşık 100 yıldır Kanada ve Meksika'da, Volkswagen de 1967'den bu yana Meksika'da araç üretiyor. Nissan, Stellantis, Honda, Toyota ve Hyundai gibi otomobil üreticileri de tarifelerden etkilenmesi beklenen firmalar arasında yer alıyor.

FİYAT ARTIŞI BEKLENİYOR

Tedarik zincirinde aksamalara ve maliyetlerde artışa yol açması beklenen tarifelerin fiyar artışları ve yüksek enflasyona sebep olacağı öngörülüyor. BoC'nin raporunda, tarifelerin Kanada ve ABD ekonomileri için son derece yıkıcı olabileceği ve bunun misilleme tarifeler dahil karşı önlemler alınmasına yol açabileceği belirtiliyor.

Misilleme tarifelerin, ABD'nin ihracatından önemli ölçüde uzaklaşılmasına neden olacağı, bunun da ABD'nin ekonomik büyümesini yavaşlatacağı kaydediliyor. Tax Foundation'ın verilerine göre, Trump yönetiminin tarifelerinin ekonomik çıktıyı yüzde 0,4 azaltacağı ve vergileri 2025-2034 yıllar arasında 1,2 trilyon dolar artıracağı öngörülüyor.

KANADA’DAN MİSİLLEME AÇIKLAMASI

Kanada ise Trump’ın tarifelerine misilleme olarak ABD’den ithalatına gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. Buna göre ABD’den yapılan 155 milyar Kanada doları (yaklaşık 107 milyar dolar) değerindeki ithalata yüzde 25 gümrük vergisi koyulacak.

Kanada Başbakanı Trudeau konuyla ilgili açıklamasında Amerikan halkına seslenerek “Kanada’ya yönelik gümrük vergileri işlerinizi riske atacak, potansiyel olarak Amerikan otomobil montaj fabrikalarını ve diğer üretim tesislerini kapatacak. Marketteki yiyecek, pompadaki benzin de dahil olmak üzere sizin için maliyetleri artıracak” ifadelerini kullandı.

Trump, başkan seçildikten sonra sık sık Kanada’nın “ABD eyaleti olması gerektiği” açıklaması yaparak bu ülkenin tepkisini toplamıştı.

BİR ELİ DE PANAMA’DA

ABD’nin ilhakla tehdit ettiği Panama Kanalı da gündemden çıkmış değil. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ilk resmi yurt dışı gezisine Panama’dan başladı. Beş ülkeyi kapsayan bölge turuna başlayan Rubio bugün Panama Kanalı’nı gezdi ve ve Devlet Başkanı Jose Raul Mulino ile görüştü.

Kanal, Atlantik ve Pasifik Okyanusları ve kıyıları arasında çok önemli bir bağlantı ve ABD konteyner trafiğinin yüzde 40’ı buradan geçiyor.

ABD’nin 1999 sonunda devrettiği Panama Kanalı’nı “Geri alacağını” söyleyen Trump, kanalın Çin’in kontrolünde olduğunu ileri sürüyor. (DIŞ HABERLER)