DDK’ye verilen yetkiye ilişkin Prof. Dr. Günday: Anayasa ile bağdaşmayan bir yetki

Cihan ÇELİK

Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki Devlet Denetleme Kuruluna (DDK) her kademe ve rütbedeki kamu görevlisini görevden alma yetkisi tanınmasını gazetemize değerlendiren İdare Hukukçusu Prof. Dr. Metin Günday, “Son derece geniş ve Anayasa ile bağdaşmayan bir yetki” dedi.

Günday, Devlet Denetleme Kurulunun yapısını ve işleyişine dair şu bilgiyi verdi: "Devlet Denetleme Kurulu Cumhurbaşkanlığa bağlı. Başkan ve üyelerinin tamamı 9 üyeden oluşuyor. Bunların tamamını Cumhurbaşkanı atıyor. Bu kurul Cumhurbaşkanlığın emir ve talimatları ile harekete geçiyor. Devlet Denetleme Kurulunun görev ve yetkileri Anayasada tanımlı. Bütün kamu kurum ve kuruluşlarını denetliyor. Kamuya yararlı vakıfları, dernekleri, mesleki kuruluşları denetliyor. Sadece kamu yönetimini değil, aynı aynı zamanda özel kesimde faaliyet gösteren, örneğin işçi- işveren sendikalarını, kamu yararına vakıflar, dernekler vs bunların hepsinin denetliyor. Bu kurulun görev alanının dışında tutulmuş olan alan tek alan yargı.

İLK YETKİ GENİŞLETMESİ 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ İLE OLDU

Cumhurbaşkanının talimatıyla hareket geçen DDK, kurumu ya da kuruluşu denetliyor, işleri, işlemleri denetliyor, bir rapor hazırlıyor. Cumhurbaşkanlığına sunuyor ve Cumhurbaşkanın onayıyla birlikte süreç başlatılıyordu. 2017 Anayasa değişikliğinden sonra bu kurula bir yetki daha verildi. Denetlemiş olduğu kurum ve kuruluşlardaki görevlileri açığa alma ve görevden uzaklaştırmak. Bu daha önce yoktu."

YARGI KARARI OLMAKSIZIN SEÇİLMİŞ YA DA ATANMIŞ KAMU GÖREVLİSİNİ UZAKLAŞTIRABİLECEK

Son düzenleme ile kurulun yetkisinin daha da genişletildiğini vurgulayan Günday, "Meclisten çıkan düzenleme ile bir adım daha ileri gidiliyor. Görev alanının içerisindeki bütün kamu kurum ve kuruluşlarını denetliyor ve incelemeyi yapan kurul üyesi, bunları görevden uzaklaştırabiliyor. Buradaki bütün seçilmiş olsun, atanmış olsun. Mesela belediye başkanlarını da bir belediyede de inceleme ve denetim yapabilir, soruşturma yapabilir. Belediye başkanını da görevden uzaklaştırabilecekler. Bu genişletilmiş bir yetki. Yargı kararı olmaksızın cumhurbaşkanı, ki kendisi partili bir cumhurbaşkanı ve aynı zamanda bütün yetkileri elinde toplamış bir cumhurbaşkanı. Cumhurbaşkanın bir denetim kurulu var. Bütün başkan ve yardımcılarını kendi seçiyor. Ona emir ve talimat veriyor. Şunu araştırın, bunu inceleyin, soruşturma yapın diyor. Araya bir yargı kararına gerek olmaksızın, görevinin başında olmasını uygun bulmadığı bir görevliyi görevden uzaklaştırabilir. Demokratik ülkelerde ya da başkanlık ya da yarı başkanlık sisteminde böyle verilen bir yetki yok." diye belirtti.

"BİR NEVİ KAYYIM ATAMA"

Düzenlemenin bir kayyım ataması yetkisi olduğunu ifade eden Günday, "Bugün Belediye başkanları görevden alınıyor. Ama bu yetki ile daha kolaylaştıracak hale getirmişler. Cumhurbaşkanı talimat verecek, kamu kuruluşu denetlenecek, o denetimi yapan devlet denetleme kurulu üyesi soruşturduğu kişiyi görevden uzaklaştırabilecek. Atanmış da olsa, seçilmiş de olsa... Bana göre son derece geniş bir yetki ve Anayasa ile bağdaşmayan bir yetki. Bu yetki belediye başkanları ile kullanıldığı takdirde, Anayasa ile de çelişen bir yetki. Mahalli İdarelere yönelik kullanılırsa bu yetki Anayasanın 127. maddesine aykırı. Anayasa'nın Devlet Denetleme Kurulunu görev ve  yetkilerini düzenleyen 108. maddesine aykırı." dedi.

DAHA ÖNCE AYM İPTAL ETMİŞTİ

Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile aynı düzenlemenin getirildiğini AYM'nin anayasaya aykırı bularak iptal ettiğini hatırlatan Günday, "Şimdi Meclis'e getirilmiş, eller kaldırılıp indirilmiş yürürlüğe sokulmuş. CHP Anayasa Mahkemesine başvuracak. Ancak AYM karar verene kadar bu düzenleme uygulanabilecek" diye konuştu.