Keleşoğlu: Şam sanıldığı gibi Ankara’nın uydusu olmayacak

Birkan Bulut
bulutbirkan06gmail.com

Suriye’de Beşar Esad’ın devrilmesinin ardından yönetimi ele geçiren ABD destekli cihatçıların örgütü Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) ile Erdoğan yönetiminin ilişkileri artıyor. Suriye Devlet Başkanı sıfatıyla Ankara’ya gelen HTŞ Lideri Ebu Muhammed Colani, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Saray’da resmi törenle ağırlandı. Erdoğan’ın “Kardeşim Şara” dediği Colani’nin başındaki Şam ile Ankara’nın ilişkilerine dair konuştuğumuz Siyaset Bilimci Erhan Keleşoğlu, ABD, Arap devletleri ve Türkiye arasında dengeli bir yol izleyen HTŞ konusunda “Türkiye’ye sanıldığı kadar çok yakın bir çizgi izlemeyeceğini, Türkiye’nin uydusu gibi bir politika uygulamayacağını söyleyebiliriz” değerlendirmesinde bulundu.

HTŞ hâlâ İçişleri Bakanlığının terör örgütleri listesindeyken, HTŞ’nin Lideri Ebu Muhammed Colani Suriye’nin geçici cumhurbaşkanı sıfatıyla Ankara’da resmi törenle ağırlandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir de “Teröre karşı birlikte hareket etme” yönünde mesajları oldu. Ne dersiniz?

O listeler belli politik ihtiyaçlara göre hazırlanıyor. Dolayısıyla günün değişen koşularına göre güncelleniyor. Bu nedenle aslında şaşırmıyorum. Uygulamada da bunun değiştiğini görüyoruz. Colani’nin resmi törenle burada ağırlanması da bunun bir uzantısı. Yasal prosedürün uyarlanması biraz arkadan geliyor. Yani fiiliyatta listeden çıkarıldı.

Ortak basın toplantısında Colani’nin SDG’ye karşı somut bir ifade kullanmaktan kaçınarak “Toplantımızda tehditleri ele aldık” ifadelerini kullanması dikkat çekti. Erdoğan ise SDG’ye karşı ortak hareket etmekten bahsediyor. Sizce bir ortaklık var mı?

Bir kere ABD bölgede, yani Suriye’nin kuzey doğusunda bulunuyor. HTŞ, ABD’yi doğrudan karşısına alacak bir hamlede bulunmaktan çekiniyor. Çünkü ABD küresel bir güç. HTŞ’nin, yani yeni yönetimin Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılmasına acil ihtiyacı var. Bu nedenle ABD ve diğer müttefiklerini doğrudan karşısına alacak hamlelerden kaçındığını görüyoruz. Çünkü Trump yönetimi henüz Suriye’nin kuzey doğusuna yönelik kararını açıklamadı.

İkincisi; bölgedeki Arap devletleri açısından bakıldığında, Suriye’de Türkiye’nin nüfuzunu olabildiğince artırması gibi bir çekince bulunuyor. Colani, Suudi Arabistan ve Mısır başta olmak üzere dengeli davranmak zorunda. Bu açıdan HTŞ’nin Türkiye’ye sanıldığı kadar çok yakın bir çizgi izlemeyeceğini, Türkiye’nin uydusu gibi bir politika uygulamayacağını söyleyebiliriz.

Yani Şam yönetimi zamanla Ankara’dan uzaklaşacak mı?

Hayır, uzaklaşma anlamına gelmiyor. Sadece kendi çıkarları açısından dengeli bir siyaset izlemeye çalışıyorlar. Türkiye ve Suriye’nin pozisyonu pragmatik bir ilişki olacak. Özellikle iktidara yakın çevrelerin, HTŞ’nin Türkiye’ye çok yakın, Türkiye’nin istekleri doğrultusunda dış politika izleyeceğini düşünmeleri çok iyimser bir yaklaşım. Suriye’nin yeni yönetimi uluslararası dengeleri, Arap devletlerinin politikalarını gözetecektir. Ancak Türkiye’nin bölgede nüfuzunun da arttığı bir gerçek.

Peki, SDG’nin bu süreçteki pozisyonunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

SDG de yeni yönetimle müzakere içerisinde, barışçıl bir şekilde sonuca ulaşmak istiyor. Çünkü onların da gücü sınırlı ve ABD yönetiminin pozisyonu belirsizken onlar da dengeli bir siyaset yürütmenin arayışındalar.

Colani İsrail’in işgal ettiği topraklara dair “İsrail’e mutlaka uluslararası baskı uygulanması lazım. 1967 sınırlarına dönülmesi lazım” dedi. İsrail konusunda daha somut ifadelerinde yeni bir durum mu var?

Colani Suriye devletinin fili olarak başında olan bir isim. Geçici cumhurbaşkanı sıfatıyla sınırlarına dair 1967’ye atıf yapması doğal. En azından İsrail’in Suriye’deki varlığına dair böyle bir açıklama yapma zorunluluğu hissediyor.