Münih Konferansı: Trump’ın Ukrayna planı Avrupa’yı sarsıyor

Ukrayna savaşının üç yılı boyunca Avrupa’nın Rusya ile başta enerji sektöründe olmak üzere ticari ilişkilerini kısıtlayan, aşırı silahlanmaya zorlayan ve bölgedeki NATO askeri varlığını artıran ABD, Ukrayna savaşını bitirme iddiasıyla başlattığı süreçte bu kez Avrupa’yı dışlıyor. Ukrayna’nın değerli madenlerine göz diken Trump yönetimine kendi şartlarını kabul ettirmekte zorlanan Ukrayna yönetimi ise Avrupa’dan askeri birlik talebinde bulundu. Ukrayna-Rusya savaşı açısından kritik görüşmeler ise Suudi Arabistan’da yapılacak.

Riyad’da ABD-Rusya görüşmesi

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ve Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un, Rusya-Ukrayna görüşmeleri için Suudi Arabistan’a gitmek üzere hazırlandıkları belirtildi. Ziyaretin bir gündemini Gazze oluşturacak ancak Amerikan CNN kanalına açıklama yapan iki ABD’li yetkili, heyetin Rus yetkililerle de bu ülkede görüşeceğini duyurdu. İsmi açıklanmayan yetkililer, ilk görüşmenin önümüzdeki günlerde yapılacağını ifade etti ancak net bir tarih belirtmekten kaçındı. CNN’e göre görüşmelere Rusya’dan Kirill Dmitriev’in de aralarında bulunduğu üst düzey bir müzakere ekibi katılacak.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmişti. Görüşmenin, ABD tarafının talebiyle gerçekleştiği belirtilirken “ABD-Rusya ilişkilerinde biriken sorunların çözümüne yönelik iletişim kanalı kurma” konusunda mutabık kalındığı duyurulmuştu.

Görüşmelerde Avrupa olmayacak. Trump’ın Ukrayna ve Rusya Özel Temsilcisi Keith Kellog, cumartesi günü yaptığı açıklamada Avrupalıların herhangi bir Ukrayna barış görüşmesine dahil edilmeyeceğini söyledi.

Zelenskiy Avrupa’dan askeri birlik talep etti

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de sürece etki edememekten şikayetçi. Almanya’da cuma başlayan ve bugün sona erecek olan Münih Güvenlik Konferansı (MSC 2025) kapsamında basın toplantısı düzenleyen Zelenskiy, “Bakın, savaş ABD’de veya Avrupa Birliği’nde değil, Tanrı’ya şükür ama maalesef savaş Ukrayna’da. Bu nedenle, müzakere masasına kimin oturacağına, Ukrayna’nın karar vermesi gerekiyor” dedi.

Ülkesinin güvenlik garantileri için yabancı askerlerin Ukrayna’da konuşlandırılması gerektiğini savunan Zelenskiy, “Avrupa’nın silahlı kuvvetlerinin” kurulmasının zamanının geldiğini çünkü ABD’nin artık kıtayı destekleyemeyeceğini söyledi.

Zelenskiy, gece paylaştığı görüntülü mesajında da, Ukrayna halkına seslenerek Almanya’daki temaslarını değerlendirdi. Geçen günlerde önce Trump ile telefonda görüştüğünü, daha sonda Münih’te ABD’li üst düzey yetkililerle bir araya geldiğini belirten Zelenskiy, “Başkan Trump’ın ekibiyle çalışmaya başladık ve başarının mümkün olacağını düşünüyoruz” ifadesini kullandı.

Öte yandan Zelenskiy’nin Ukrayna’nın değerli madenlerini çıkarma konusunda ABD ile anlaşmaya henüz varmadıklarını duyurması da dikkat çekti.

Vance’in tutumu tartışma yarattı

Trump’ın Ukrayna planları 61. Münih Güvenlik Konferansı’nın önemli bir maddesiydi. Öte yandan konferansa katılan ABD Başkan Yardımcısı JD Vance de konuşmaları ve temaslarıyla tartışma yarattı. Vance’in ilk gündemi Avrupa’nın aşırı sağcı ve faşist partilerinin konferansa davet edilmemesi oldu. Bunu bir “skandal” olarak nitelendiren Vance, konferanstaki siyasi liderleri “kendi halklarının oylarından” korkmakla suçladı. Vance ayrıca aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisinin eş lideri ile de bir araya geldi.

Vance’e tepki gösteren Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Washington’dan gelen yeni siyasi tutumu da kınayarak aşırı sağa karşı güçlü duruşunu teyit etti ve ülkesinin “demokrasimize müdahale eden” kişileri kabul etmeyeceğini söyledi.

AB’den Ukrayna tepkileri

Münih’te bir panelde konuşan Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da, Rusya-Ukrayna Savaşı’na ilişkin müzakerelerde Avrupa’nın masada oturmayacağının hatırlatılması üzerine, “Kıtamıza sırtımızı dönmeyeceğiz. Avrupa düzeyinde barış olmazsa bu, uzun vadeli barış olamaz” ifadesini kullandı.

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’in yaptığı değerlendirmelere katılmadığını vurgulayan Baerbock, “Şu anda en büyük düşmanımız Putin’in Rusya’sıdır. Barış, NATO’nun parçalanmaması anlamına gelmelidir” dedi.

İzlanda Başbakanı Kristrún Frostadóttir Washington’dan net bir açıklama gelmemesinden yakındı. “İnsanlar hâlâ ABD’nin ne yapmak istediğinden emin değil. Ve bu konferanstan net bir resimle çıkmamızın iyi olacağını düşünüyorum” dedi.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ise bugün AB ülkelerinin dışişleri bakanlarıyla bir toplantı yaptı. Kallas toplantıyla ilgili X hesabından yaptığı paylaşımda, “AB, Ukrayna'yı desteklemek ve kendi savunmasını güçlendirmek için güçlü ve birleşik pozisyonunu koruyor. Yakında bunu daha da ileriye taşıyacak yeni girişimlerimiz olacak” ifadesini kullandı.

AB’den Paris’te ‘Trump-Ukrayna’ zirvesi

Bu arada Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, Avrupalı liderlerin katılımıyla pazartesi günü Paris’te “Trump ve Ukrayna” konulu bir acil zirveye ev sahipliği yapacağı öğrenildi.

Zirveyi Polonya Dışişleri Bakanı Radoslav Sikorski, Münih Güvenlik Konferansında yaptığı açıklamada duyurdu. Sikorski, “Macron’un liderlerimizi Paris'e çağırmasından dolayı çok mutluyum” dedi. Münih’te bulunan Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot ise zirve ilgili bir açıklama yapmadı.

NATO aynı yerde: Daha fazla silahlanma

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de 61. Münih Güvenlik Konferansı’nda, “NATO, ABD ve Transatlantik Güvenlik” konulu bir panele katıldı.

Müttefikler arasındaki uyum ve ABD’nin ittifaka olan bağlılığının devam etmesi konusunda iyimser olduğunu bildiren Rutte, öte yandan Avrupalı müttefiklerin mevcut harcama düzeylerinin yetersiz olduğunu ve savunmaya yaptıkları mali katkıları artırmaları gerektiğini dile getirdi. Rutte, yeni hedefin mevcut yüzde 2 hedefinden “çok daha yüksek” olacağını kaydetti.

Avrupa’nın savunma harcamaları hedefine yönelik adımlarının ABD tarafından izleneceğini söyleyen Rutte, “Attığınız adımlar, takip edilip izlenecektir. Telefonun karşı tarafında olacağım ve eğer beni dinlemezseniz, taahhüdünüzü yerine getirmediğinizde eminim Washington’da çok iyi bir adam sizi arayacaktır” ifadelerini kullandı.

Rutte, Ukrayna ile ilgili ise Avrupalı müttefiklere seslenerek, “Tartışmaya katılın, tahminlerinizden ya da masada olmamanızdan şikayet ederek değil, somut öneriler getirerek” dedi.

ABD yönetimi NATO bileşenlerinin GSYİH’larında silahlanmaya ayrılan payın yüzde 5’e çıkarmalarını istiyor.

Rusya G7’ye geri mi dönecek?

Münih’te dünyanın en büyük ekonomileri olarak görülen 7 ülkenin (G7) temsilcileri de bir toplantıda bir araya geldi. Toplantıda ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya’nın Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, İngiltere ve ABD’den oluşan G7’ye yeniden kabul edilmesi gerektiğine dair sözleri de gündem oldu.

Kanada basınına göre Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly, G7 toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Rusya’nın Ukrayna’yı “işgaline” karşı G7’nin duruşunun kararlı olduğunu vurgulayarak, “Kanada'nın duruşunu belirtiyorum. Bu, kesinlikle olmayacak. Yaptırımları Rusya üzerinde daha fazla baskı kurma yolu olarak kullanmanın esas olduğuna inanıyoruz. Nihayetinde Ukraynalıların kapsamlı ve uzun süreli barışa kavuşmasını sağlamamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Ayrıca, Joly, G7'nin 12-14 Mart tarihlerinde Kanada'nın Quebec eyaletinin Charlevoix kentinde zirve düzenleyeceğini belirtti. (Dış Haberler)