Grammy 2025: Neler oldu?

Pınar GÜNEŞ

Sanat Fabrika*

“Plak şirketleri biz sizi anladık, ama siz bizi anladınız mı?​”

3 Şubat tarihinde Los Angeles’ta 67.’si gerçekleşen Grammy Müzik Ödülleri töreni her sene olduğu gibi bu sene de birçok tartışma ve skandala ev sahipliği yaptı. Los Angeles’taki yangınlara sık sık dikkat çekilmesi bazı çevreler tarafından oldukça değerli bulunup takdir kazanırken diğer bir kesim “törenin modunu düşürdüğü’’ gerekçesiyle sunucu Trevor Noah’a olumsuz eleştiriler getirdi. Sanatsal yönünün yanında eserlerin ticari yönünün ağır bastığı, kampanyalarla ve plak şirketlerinin stratejik hamleleriyle yürütülen adaylık sürecinden beri çoğu eleştirmen tahminleri aslında kazanması gereken ve kazanacak olan şeklinde ayırmıştı bile.

“EN İYİ ALBÜM”LE BEYONCE

 En çok konuşulan ödül açık ara Beyonce’nin Cowboy Carter ile aldığı En İyi Albüm ödülü oldu. Eşi Jay Z’nin geçen seneki ödül konuşmasında “En iyi albüm ödülünü karıma hiç vermiyorsunuz.” çıkışından sonra bu ödülü Jay Z’nin eşine aldığı pahalı bir hediye olarak görüp Beyonce’yi linçleyen büyük bir kitle var. 2016 yılında başlatılan #GRAMMYSoWhite (Grammy çok beyaz) akımının ateşleyicilerinden en büyüğü de Beyonce’nin afro-amerikan kültürüne, kadınlık deneyimine ve toplumsal adaletsizliklere dair güçlü bir mesaj verdiği Lemonade albümüne hak ettiği değerin verilmemesiydi ve Beyonce bu yıl Cowboy Carter ile En İyi Albüm ödülünü alan ilk siyahi kadın oldu.

Beyonce’in Kategorideki rakibi yedi Grammy ödülü sahibi Billie Eilish için bu seneki yedi adaylıkla eve ödülsüz dönmesi ardından ödüllerin sanatçının yeteneği üzerinden değil, başka faktörlere göre verildiğini öne sürerek eleştirilerde bulundu ancak Cowboy Carter albümü tarihsel bağlam konusunda güçlü mesajlar içeren, beyazların şiddetle sahiplendiği Country türünde cinsiyet ve kökeniyle ortaya koyduğu manifesto olarak görülüyor ve bu ödülün on yıllık süreçte komitenin #GRAMMYSoWhite (Grammy çok beyaz) algısını kırmak istediğine dair güçlü ibarelerden biri olduğunu unutmamak lazım. Billie, “Birds of a feather” ile yılın en çok dinlenen şarkısının sahibi ve çok başarılı bir genç sanatçı ancak bu törenden çıkarması gereken ders olarak, nasıl bir albüme karşı kaybettiğine de bakarak kendisine daha derin konulara yönelmesi tavsiye ediliyor. Yine de böylesine başarılı genç bir sanatçı frenlenmek adına eve eli boş gönderilmeli miydi? Altı adaylığına rağmen eve eli boş dönen bir diğer isimse Taylor Swift oldu ve En iyi Country albümü ödülünü Beyonce’ye takdim etmesi için onun seçilmesinin dramasını merak edenleri de 2009 VMA ödül gecesine yönlendirip devam edelim.

“EN İYİ ŞARKICI”YLA CHAPPEL ROAN

En iyi yeni şarkıcı ödülünün sahibi Chappel Roan, günlük hayatında olduğu gibi tören gecesinde de kıyafet ve makyaj seçimiyle en çok dikkat çeken isimlerin başındaydı. Roan, Palyaço gibi olduğu, çok ses çıkardığı gerekçesiyle uğradığı zorbalığa drag makyajıyla ve grotest kıyafet seçimiyle şimdi sözün kimde olduğunu gösteren bir karşılık vermek istemiş. Chappel ödül konuşmasında “Kendime eğer bir Grammy kazanırsam ve burada müzikteki en güçlü insanların önünde durursam, sanatçılardan milyonlarca dolar kazanan plak şirketlerinin ve endüstrinin, özellikle gelişmekte olan sanatçılara yaşanabilir bir ücret ve sağlık hizmeti sunmasını talep edeceğimi söylemiştim... Plak şirketleri biz sizi anladık, ama siz bizi anladınız mı?​” diye plak şirketlerine seslenerek kitleler önündeki vaktini olabilecek en iyi şekilde değerlendirdi. Duyarlılığı ve cesareti uzun bir süre daha konuşulacak gibi duruyor.

ÖDÜLLER VE CANLI PERFORMANS ŞÖLENİ

Müzik dünyasının aradığı “taze kan” olarak bahsedilen Sabrina Carpenter’ın “Espresso”suna sosyal medyada denk gelmediğimiz bir gün olmadı büyük ihtimalle ve bu şarkı kendisine Yılın En İyi Solo Pop performansı ödülünü, şarkının yer aldığı “Short n’ Sweet” albümüyse En iyi Pop Vokal albümü ödülünü kazandırdı. Alternatif pop akımındaysa, müziği ve moda anlayışıyla, gençlik isyanını, sıra dışı olmayı ve toplumun beklentilerine meydan okumayı yansıtan bir figür olarak görülen Charlie xcx hayatımıza soktuğunu “brat” kavramıyla özgür, asi ve kendi kurallarını belirleyen imajı ve aynı isimdeki albümüyle müzikten istenilen dinamizm beklentisini fazlasıyla karşıladı. Brat ile En İyi Dans/Elektronik Albüm, Von Dutch ile En İyi Dans Pop Kaydı ödüllerinin sahibi oldu. Lady Gaga ve Bruno Mars, Die With a Smile şarkılarıyla “En İyi Pop İkili/Grup Performansı” ödülünü kazandı Gaga trans bireylerin görünmez olmadığı ve sevgiyi hak ettiğinden bahsettiği kısa ödül konuşmasını da “Müzik aşktır.” diyerek tamamladı. En İyi Albüm ödülünden sonra gecenin en tartışmalı ödüllerinden bir diğeriyse Yılın Şarkısı ödülüydü. Kendrick Lamar’ın “Not Like Us” ı bu yıl dünya üzerinde en çok dinlenen şarkı olan Birds of Whether’a karşı olan Grammy yarışını kazandı. Şarkıcı Drake’e “diss” olarak çıkarılan bu şarkı Grammy tarihinde ödül alan ilk “diss” şarkısı. Şarkının ödül almasıyla birlikte, şarkıda Drake’i pedofili olmakla itham eden Kendrick Lammar belli ki dikkat çekmek istediği noktada destek buldu. Gecenin bir diğer ilkiyse yapay zekâ teknolojisiyle yıllar önce kaydedilmiş bir demonun bir gruba 27 yıl sonra ilk defa Grammy kazandırması oldu, The Beatles grubunun muhtemelen tarihe geçecek son şarkısı ismiyle de manidar “Now and Then’’, En iyi Rock Performansı ödülünü aldı. Gecenin canlı performanslarıysa şu ana kadarki en iyisi şeklinde yorumlandı ve özellikle Doechii’nin performansı büyük beğeni topladı.

GECENİN “DAVETSİZ MİSAFİRİ”

Törenleri kendi gölgesinde bırakmaya adeta yemin etmiş Kanye West ise davetsiz geldiği bu törende de eşini müstehcen giyinmeye ve kendisini teşhir etmeye zorlamakla suçlandı. Kıyafetleri konusunda seçimlerini Bianca’nin hür iradesiyle yapıp yapmadığı maalesef hala çözülemedi ve ikili büyük eleştiri yağmuruna tutuluyor. Sosyal medyada kullanıcılar bir ödül töreni izlerken karşılarına çıkmasını beklemedikleri görüntülerlerden oldukça rahatsız ve verilen görüntüleri meczuben teşhir olarak adlandırıyorlar. Bunun yanında verilen görüntülerin Bianca’nın kadın bedeni üzerinden vermeye çalıştığı bir özgürlük mesajı olduğunu düşünenler de var. Kaldı ki gecenin katılımcılarından hiçbiri polise bir şikâyette bulunmamış. Grammy sonrası katıldığı partide Taylor Swift'in çalışanlara bahşiş dağıttığı görüntüler de yine farklı yorumlanan olaylardan; “Gerçek bir melek!”, “Gösterişçi”, “Gösterişçi olsa da helal olsun” …

 ANA AKIM OLMAYANLARIN GECEDE YERİ HALA YOK

Gecenin geneline baktığımızda, gölge düşürecek diğer sıkıntıların neler olacağı adaylık süreçlerinden bu yana belliydi diyebiliriz. Belirlenen yedi sekiz adayın arasında adaletin sağlanıp sağlanmadığı konusunda tartışmalar aylarca devam edecek, peki ya adaylık için komitenin radarına asla giremeyenlerin, girse bile dışlanan alt kültür sanatçılarının akıbeti ne olacak? Değerlendirme kriterlerinin ne olduğuna dair kimsenin net bir bilgisi yok. Süreç plak şirketlerinin reklam kampanyaları ve pazarlama stratejileriyle işliyor. Çoğu zaman ticari değeri kuvvetli olan gecede ödül alırken, gecede ödül alanın da ticari değeri arttırılmış oluyor. Bu da ödülü ana akıma yönelmeden ulaşılamayacak bir hedefe dönüştürüyor. Ana akımdan farklı olan bir estetik, yaşam tarzı, değerler ve ideolojiler hala yeterince benimsenmiyor. Komite daha kapsayıcı olma konusunda adımlar atsa, özellikle siyahi sanatçılara tutumlarından görece sıyrılmış olsa da alternatif kültürleri ve deneysel çalışmaları görmezden gelme konusunda ısrarcılar. Müzikal alt kültürler, bir tür müzik etrafında şekillenerek kendi tarzlarını oluştururken bir yandan da kimliklerini temsil etme imkânı sağlıyor ancak bu kimliklerin gecede karşılığı hala yeterince yok. En prestijli müzik ödülü kabul edilen Gary’nin veya başka şeffaflıktan uzak ödül törenlerinin evrensel müzik değerlerinden ve sanatçı kimliklerinden asla üstün olmadığı hatırlatmak istiyorum. Önümüzdeki süreçte en güçlü melodilerin bile duyulmadan kaybolmasına sebep olunmadığı bir Grammy Ödül Töreni izlemek dileğiyle.

*Şişli/İstanbul bazlı kültür-sanat kolektifidir.