Dünya Ana Dili Günü: Kürtçe kamusal alanda toplumsallaştırılmalı

Dilan Temiz
dtemiz@evrensel.net

Bir 21 Şubat Dünya Ana Dili Günü daha Kürtçeye yönelik baskı ve yasaklarla karşılandı. Kurdish Monitoring 2024'te Kürt diline yönelik en az 109 hak ihlalini raporladı. Raporda, ihlallerin gerçekte yaşananların küçük bir kısmı olduğu belirtildi. İhlaller devam ederken ana dili talebi de bir taraftan tüm yakıcılığıyla duruyor.

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi 28 Ocak-11 Şubat 2025 tarihleri arasında 22 kentte yaşayan yurttaşların katılımı ile, Türkiye’de Türkçe dışında konuşulan ana dillerinin kullanım düzeyi ile ana dillerine ilişkin talep ve eğilimleri ölçebilmek amacıyla gerçekleştirdiği anket çalışmasında 11 yaş altı her 5 çocuktan 1’inin dahi artık ana dilini sıklıkla konuşmadığını tespit eden çalışma yaş küçüldükçe ana dilini konuşanların oranının azaldığını ve bilmeyenlerin oranının arttığını gösterdi.

Ankette “Çocuğunuzun ana dilinde eğitim görmesini ister misiniz?​” sorusuna ise yüzde 97.8 gibi ezici bir çoğunluk evet, yüzde 1.5’i ise hayır yanıtlarını vermiş.

Çalışma sonucunda ise Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, Türkçe dışındaki ana dillerinin kullanımının giderek ileri yaşlarda yaşayan diller haline gelme riski taşıdığını, Türkçe dışındaki ana dillerinin yaşayabilmesi ve genç kuşaklara aktarılabilmesi için ciddi yasal, bürokratik, sosyal, ailesel tedbirlere ihtiyaç olduğunun tespitini yapmış.

Kürt Dil Platformu Sözcüsü Şerefhan Cizirî, de ‘son süreç’le beraber Kürtlerin ana dillerine ilişkin taleplerin daha da artığını belirterek bunun bir hak olduğunu söyledi. Cizirî, “Bizim için ana dilde eğitim, ana dil hakları temel vazgeçilmez haklardır ve pazarlık konusu değildir. Yani Kürtçenin resmi dil olması lazım. Herkesin dilini yaşatmak için her alanda Kürtçeyi rahatça konuşabilmesi lazım” dedi.  Cizirî, kamusal alanlarda Kürtçenin toplumsallaştırılması gerektiğini ve dili yaşatmanın herkesin görevi olduğunu söyledi.