TMMOB’den Grand Otel yangını raporu: Uygulanmayan mevzuat, aflar ve denetimsizlik faciaya yol açtı

İstanbul – Bolu Kartalkaya’da Grand Kartal Otelde 21 Ocak 2025’te 78 yurttaşın hayatını kaybetmesine neden olan yangına ilişkin TMMOB İnşaat, Elektrik, Makine Mühendisleri ve Mimarlar Odası raporunu açıkladı. Rapordaki tespit ve gözlemlerin hemen hepsinin mevzuat ihlallerinin birer örneği olduğuna işaret edilerek “Denetim kamusal bir görev ve sorumluluktur, piyasanın insafsızlığına bırakılamaz. Kural ihlalleri kabul edilemez. Halkın can ve mal güvenliği kâr hırsına feda edilemez” ifadelerine yer verilerek, mühendis ve mimarların içinde olduğu bir denetleme mekanizmasının acilen oluşturulması istendi.

Yanıcı malzeme kullanılmış

Raporda, 26 yıllık otel binası yapısının 1999 yılı sonrasında tadilat ruhsatının alınıp alınmadığının bilinmediği belirtildi. Raporda, “Mevzuata aykırı olarak sadece bir kaçış merdiveni olduğu ve yangın güvenlik holünün bulunmadığı, 90 dakika yangın dayanımında olması gereken yangın merdiven kapılarının ahşap olduğu, duman sızdırmaz olmadığı, merdiven içinde kaçışı engelleyecek şekilde baz istasyonu ve elektrik şaftı tesis edildiği belirlenmiştir. Bina dış cephe kaplamasının ahşap yalı baskısı olduğu, dış cephe kaplaması ile duvar arasında ısı yalıtımının yanıcı XPS malzemesinden yapıldığı belirlenmiştir. Bina içindeki birçok yerin tavanı lambri ahşaptır” denildi.

Çevre düzenlemesi de yanlış

Binanın çevre düzenlemesinin de itfaiye araçlarının manevra yapabilmesine uygun olmadığı, itfaiyenin binanın arka kısmına belirli bir noktaya kadar girilebildiği ve o kısımda da itfaiye su verme bağlantısı olmadığı için müdahalenin eksik kaldığına işaret edilerek “Asansör kabinlerinde ölümler olması asansörlerin devrede olduğunu ve yangın algılamaya entegre olmadığını göstermiştir. Kaçış merdiveni havalandırma ve basınçlandırma sistemi olmadığı, merdiven kovasının duman ile dolduğu anlaşılmıştır” ifadelerine yer verilerek otelin ‘yüksek bina’ sınıfında olması nedeniyle yönetmelik uyarınca yangın merdiveni içinde tesis edilmesi gereken sabit boru tesisatı olmadığı ve ilk müdahale için kullanılacak yangın dolabının olduğu ancak dolaplara su sağlayan depoda suyun bulunmadığının tespit edildiği belirtildi.

Gaz kesme ve uyarı sistemi yok

Raporda yönetmeliğe uygun otomatik yağmurlama (sprinkler) sistemi, mutfak bölümündeki ocaklarda davlumbaz otomatik yangın söndürme sistemi olmadığı, gaz algılama, gaz kesme ve uyarı sistemi kurulmadığı, acil durum aydınlatma sisteminin sadece kaçış merdiveni içinde bulunduğu, otelin elektrik iç tesisatının mevzuata uygun olmadığı, kullanılan kabloların alev geciktirici özellikte olmadığı, güzergah ve yerinin doğru seçilmediği belirtilmiştir.

Bakanlık faciaya davetiye çıkarmış

Raporda en çok tartışılan sorumluluk kimde sorusuna, belediye, sigorta şirketi, il özel idare müdürlüğü, Turizm ve Çalışma Bakanlığının ayrı ayrı ve ortak sorumluluklarına işaret edilerek “Turizm tesislerinin yangın uygunluk yazısı/raporunu 30.04.2024 tarihine kadar alarak Kültür ve Turizm Bakanlığına ibraz etmesi istenmiş ise de bu süre Bakanlık oluru ile 31.08.2024 tarihine uzatılmıştır. Verilen süre içinde uygun evrakın gönderilmemesi durumunda tesis belgesinin Turizmi Teşvik Kanunu’nun ilgili bendi gereğince iptal edileceği belirtilmiştir. Bu konuda bakan oluru ile ek süre verilmesi dahi tartışmalı iken, yönetmeliğin ilgili hükmü yerine getirilmeyerek süre sonunda belgenin iptal edilmemesi ve işletmenin faaliyetine izin verilmesi ile ilgili bakanlığın mevzuat ihlalinin yaşanan faciaya davetiye çıkardığı düşünülmektedir” denildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının da iş yeri iş sağlığı ve güvenliği yönünden denetlemesi ve belirtilen eksiklikleri tespit etmesi gerektiğine dikkat çekilerek “İşçi sağlığı ve güvenliğine ilişkin gereklilikler işveren tarafından yerine getirilmiş olsaydı yangın çıkmaz, çıksa da anında söndürülebilir, otelde bulunanlar hemen tahliye edilebilirdi” denildi.

Aflar kuralsızlığı getirdi

İmar afları ile yasal imar mevzuatının işlevsiz hale getirilmesi gibi yangın yönetmeliğinin uygulanmasıyla ilgili getirilen af gibi istisnalarda da görüldüğü belirtilerek “Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nde ve Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’te vb. ardı ardına yapılan değişiklikler ile itfaiye denetimini ve meslektaşlarımızın mesleki ve özlük haklarını devre dışı bırakan uygulamalar ne yazık ki kuralsızlaşmaya hizmet etmiştir. Yoğun kullanılmasına rağmen bazı küçük veya alçak binalarda otomatik yangın algılama sistemlerinin kurulmasına gerek olmadığı” hükümlerini içeren EK-7 tablosu maddelerinin yürütmesinin durdurulması yönünde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından verilen karara rağmen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından halen yönetmelikte düzenleyici işlem yapılmaması anlaşılır değildir” ifadelerine yer verilerek denetimin kamusal bir görev ve sorumluluk olduğu hatırlatılarak piyasanın insafsızlığına bırakılamayacağına vurgu yapıldı. (Evrensel)