21 Şubat Dünya Ana Dili Günü: Yasaklar kalksın, yasal güvenceye alınsın

Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Genel Kurulu, 1999 yılında 21 Şubat gününü “Dünya Ana Dili Günü” olarak kabul etti. 2000 yılından bu yana her yıl 21 Şubat “Dünya Ana Dili Günü” olarak kutlanıyor. Bu kapsamda bugün birçok kentte birçok etkinlik düzenlendi. Etkinliklerde, Kürtçe'ye uygulanan yasak ve baskılara dikkat çekilerek Kürtçe başta olmak üzere tüm diller için ana dilinde eğitim talebinin yasal güvenceye alınması talep edildi.

DİYARBAKIR

Diyarbakır Sağlık Platformu, Selahattin Eyyubi Devlet Hastanesi önünde açıklama yaptı. Kürtçe "Ana dilsiz sağlık olmaz" pankartı taşıyan sağlıkçılar, "Ücretsiz, nitelikli, ulaşılabilir anadilde sağlık" yazılı önlükler giydi. Diyarbakır Tabip Odası yöneticilerinden Sabire Aygün, "Ana dilde sağlık hizmetlerine olan talep, sağlık hakkının, tedavi hakkının, hasta hakkının ve temel insan hakkının bir parçasıdır. Eşit ve değerli bir hizmet için sağlık alanında anadil kullanılmalı, dil engelleri azaltılarak hastalar ve sağlık çalışanları arasında iletişim ve güven oluşturulmalıdır. Sağlık alanında temel nokta hastalara zarar vermemektir. Hastayı ve dilini anlamadan hastaya zarar vermemek nasıl mümkün olabilir? Zararın önlenmesi ve sağlık hizmetlerinin sunulması için ırk, milliyet, dil, cinsiyet, din ve sınıf ayrımı yapılmamalıdır" dedi.

Sabire Aygün, "Kürtçe bilen sağlık çalışanlarının Kürtlerin yaşadığı bölgelerdeki hastanelerde çalışması gerekiyor. Sağlık alanında ana dili sorununun çözümü için eğitimin her kademesinde ana dilinde eğitim resmileştirilmeli, ana dilinde yaşam her alanda korunmalıdır. Herkesin kendi dilinde sağlık hizmeti alabilmesini istiyoruz" taleplerini sıraladı.

DERSİM  

Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Dêrsim Şubesi'nde açıklama yapıldı. Açıklamanın Türkçesini Eğitim Sen Dêrsim Şube Başkanı Mehmet Aşkın, Kürtçesini ise Yapı Yol Sen Şube Başkanı Evrim Ay okudu. Kürtçenin Kirmançkî lehçesinde konuşan Ay, "Ana dilinde eğitim hakkı temel bir haktır. İçinde büyüdüğü kültürel ortamı dili aracılığıyla öğrenen ve kendi anlam dünyasını ana diliyle geliştiren bir çocuğun, okula başladığında dilinin yok sayılması, kimliğinin tanınmaması anlamına gelir. Dil, bir toplumun kültürünün gelişmesi için temel bir unsurdur. Bu nedenle anadilde eğitim, kültürün kuşaklar arasında aktarılması için elzemdir" vurgusu yaptı.

ANKARA

Eğitim Sen Genel Merkezi'nde açıklama yapıldı. Eğitim Sen Genel Başkan Kemal Irmak, ana dilde eğitimin bir insan hakkı olduğunu vurguladı. Irmak, devletlerin ve hükümetlerin nitelikle ve demokratik bir eğitimi herkese sağlama zorunda olduğunu kaydetti. Irmak, ana dilde eğitim için gerekli ortamın sağlanması gerektiğini vurguladı.

ADANA

Eğitim Sen Adana Şube Başkanı Fatih Toprak, 21 Şubat Dünya Ana Dili Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, ana dilinin bireyin kültürel ve kimliksel gelişimi açısından vazgeçilmez olduğunu belirterek bu hakkın önündeki engellerin kaldırılması gerektiğini söyledi.

İnönü Parkı’nda yapılan açıklamada Toprak, “Ana dilimiz, çocukluk dönemimizde dünyayı anlamlandırmamızı sağlayan en önemli araçtır. Eğitimde ana dil hakkı, toplumsal eşitliğin sağlanması için temel bir gerekliliktir. Bu hakkın tanınmaması, bireyin kimliğinin reddedilmesi anlamına gelir” dedi. Türkiye’de farklı dillerin uzun yıllardır baskı ve asimilasyon politikalarına maruz kaldığını ifade eden Toprak, “Milyonlarca öğrenci halen ana dilinde eğitim hakkından mahrum bırakılıyor. Ana dilinde eğitim hakkının güvence altına alınması, demokratik ve eşitlikçi bir toplum için zorunludur” ifadelerini kullandı.

“Somut adımlar atmaya çağırıyoruz”

Toprak, çok dilli eğitimin demokratik bir toplumun temel taşlarından biri olduğunu vurgulayarak, “Eğitim sisteminde tek dilliliği esas alan uygulamalar, pedagojik ve psikolojik sorunlara yol açmaktadır. Çocukların eğitimde dil engeliyle karşılaşmaması için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Eğitim Sen olarak, hükümeti bu konuda somut adımlar atmaya çağırıyoruz” dedi.

HATAY

İHD İskenderun Şubesi, dernek binası önünde açıklama yaptı. Açıklamayı yapan İHD İskenderun Şubesi Eş Başkanı Coşkun Selçuk "Her bireyin doğal hakkı kendi ana dili ile eğitim alması ve dünya ile iletişim kurması hakkının ivedilikle hayata geçirilmesini talep ediyoruz" ifadelerini kullandı.

MERSİN

Mersin'de Sanatolia Kolektif Atölyeleri, İHD, Eğitim Sen ve Özel Öğretmenler Sendikası, Özgür Çocuk Parkı'nda açıklama yaptı. Türkçe ile Kürtçenin Kurmancî ve Kirmançkî lehçelerinde yapılan açıklamada, "21 Şubat Dünya Ana Dili Günü kutlu olsun pankartı açıldı. Açıklamada sık sık, "Zimanê me rûmeta me ye" ve "Anadilde eğitim engellenemez" sloganları atıldı. Türkçe açıklamayı yapan İHD Şube Mersin Eş Başkanı Gazi İnci, ulus devlet anlayışın ana dilde eğitimin önünde en büyük engel olduğunu belirtti. İnci, "Ulus devlet anlayışı asimilasyoncu, tekçi ve yasaklayıcı bir anlayışla anadilde eğitim taleplerini reddetmektedir. Ulus devlet anlayışı bir toprak parçası üzerinde yaşayan bütün bireylerin tek dili konuşmaya, eğitim görmeye ve diğer faaliyetlerini sürdürmeye zorlamaktadır" diye konuştu.

URFA

Urfa'da Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Özgür Kadın Hareketi (TJA) ve DEM Parti ortak açıklama yaptı. DEM Parti ilçe binası önünde yapılan açıklamaya çok sayıda kişi katıldı. Kürtçe ve Arapça "Dilimiz onurumuzdur", "Dil olmadan yaşam olmaz" ve "Her yer Kürtçe her zaman Kürtçe" dövizleri taşındı. DEM Parti Eyyübiye Belediyesi Meclis üyesi Celal Altun kısa bir açıklama yaptı. 

Devamında konuşan DEM Parti Milletvekili Ömer Öcalan, Kürtçeye dönük asimilasyon politikalarına dikkati çekerek, "Yüz yıldır Kürtçe inkar ediliyor. Bu inanca, modern hukuk ve vicdana göre kabul edilemez. Yüz yıldır dilimiz inkar ediliyor. 'Türkçe konuş çok konuş' politikası çökmüştür. Herkes diline sahip çıkmalı. Kürtçe resmi eğitim dili olmalı" ifadelerini kullandı.

Viranşehir ve Siverek ilçelerinde açıklama yapıldı. DEM Parti ilçe örgütleri tarafından yapılan açıklamada, Kürtçeye dönük yasaklamalara tepki gösterildi.

(MA)