Karaburun’u korumayan İmar Planı'na itiraz edildi

Özer Akdemir
ozerakdemir@gmail.com

Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇKB) ilan edilmesine rağmen enerji şirketlerinin yağmasından kurtulamayan, bununla birlikte yereldeki kültürel ve doğal varlıkları da çeşitli tehlikelerle yok olma riski altında bulunan Karaburun’da Karaburun-Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi, 1/25 000 ölçekli Nazım İmar Planı’na itiraz edildi. Plan itirazının ana gerekçesi planın ÖÇKB ile birçok bakımdan çelişmesi olarak gösterildi. 

Plan daha önce mahkemece iptal edilmişti

22 Kasım 2024 tarihinde İzmir Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından askıya çıkarılan İzmir İli Karaburun-Çeşme-Urla İlçeleri Karaburun-Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi, 1/25 000 ölçekli Nazım İmar Planına Karaburun Yerel Fok Komitesi ve Karaburun Sivil İnisiyatif’i tarafından itiraz edildi. Daha önce 2022 tarihinde de askıya çıkarılan plana yönelik itirazlar ve açılan davalar sonucunda planlar, İzmir 5. İdare Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Kasım 2024 tarihinde askıya çıkarılan son planlara dair bir rapor paylaşan Karaburun Yerel Fok Komitesi ve Karaburun Sivil İnisiyatif Kentleşme ve Planlama Çalışma Grubu, planın ÖÇKB Bölgesine yönelik korunma vizyonu ile çeliştiği değerlendirmesinde bulundu. 

Hassas alanlarda dahi enerji santrallerine ve madenlere izin veriliyor

Planda; “Hassas Alan B” olarak belirlenen bölgelerde dahi yenilenebilir enerji santralleri ve mevcut maden lisans alanlarındaki faaliyetlere ilgili kurum görüşleri ve değerlendirmeleri sonucu izin verilebileceğinin yer aldığı değerlendirmede, yarımadada henüz yapılaşmamış ve kıyıda yer alan alanların hemen tümünün ticaret+turizm+konut karma kullanımına ayrıldığına dikkat çekildi. Bölgenin yapılaşma baskısı altında olduğunun belirtildiği değerlendirmede, Özetle şu maddelere dikkat çekildi; 

• Yarımadada mevcut RES lisans sahaları dışında da tarım veya mera alanları üzerinde, lisanssız güneş enerji santrali projeleri önerilmektedir. 
• Planda, Tescilli mera alanlarının korunmasına yönelik bir hüküm bulunmamaktadır. 
• Yarımadanın tek sulak alanı İris Gölü çevresinde yenilenebilir enerji faaliyetleri yürütülebilecektir.
• Kentsel sit alanı olarak ilan edilen Sazak Köyü için koruyucu bir plan kararı bulunmamaktadır.
• Gerence Körfezi’ne olumsuz çevresel etkileri bulunan balık çiftliklerinin yoğunlukta olduğu önceden 1. Derece Doğal Sit Alanı olan Eğri Liman kıyıları 2. Derece Doğal Sit Alanı olarak işaretlenmiştir. Bölgedeki sit statüsü değişikliği kıyılardaki kullanım baskısını arttıracaktır. 
• Akdeniz Foklarının en önemli habitatlarından Mordoğan Ayıbalığı Koyu ve çevresi için belirlenen ‘Hassas Alan A’ koruma kararı olumlu olmakla birlikte karasal alandaki kıyı kullanımı hali hazırda yoğundur ve planda bu alanlar için turizm ve ticaret kullanımları önerilmiştir.

“Tekrar gözden geçirilmeli”

Bölgenin hem ulusal hem de küresel ölçekte biyoçeşitlilik açısından önemli bir alan olduğuna vurgu yapılan değerlendirme raporunda “Bu plan, alanın korunma vizyonunun önde tutulması gerekliliği ile örtüşmemektedir. Yatırım kararlarının birbirinden habersiz ve parçacı ÇED süreçleri ile yürütülmesi başlıca bir sorundur” denildi. Raporda planın tekrar değerlendirilmesi isteniyor.