Ödemişte çöp yakma tesisi ÇED toplantısını çevre örgütleri protesto etti

Ramis Sağlam
ramissaglam@hotmail.com

İzmir — Ödemiş’te bulunan Örnekçiftliği Mahallesi 70 ve 71 nolu parsellerde, İzmir Büyükşehir Belediyesine ait olan alanda, Biosun Ödemiş Katı Atık İşleme Enerji ve Çevre Şirketi tarafından yapılması planlanan, “Atıkların termal yöntemle bertaraf edilmesi ve enerji üretim tesisi” Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) halkın katılım toplantısı vatandaşların tepkisine rağmen şirket tarafından getirilen işçilere yapıldı. 

"Ödemiş çöplük değildir"

Ödemişte çöp yakma tesisi ÇED toplantısını çevre örgütleri protesto etti pic.twitter.com/sOPhoh3zJ2

— Evrensel Gazetesi (@evrenselgzt) February 24, 2025

ÇED toplantısının yapılacağı Ödemiş Belediyesi Kültür Sarayı önünde bir araya gelen çevre örgütlerinin temsilcileri ve vatandaşlar, "Ödemiş çöplük değildir", "Havama suyuma toprağına dokunma", "Zehir solumak istemiyoruz" sloganlarıyla projeye tepki gösterdi. 

Katı atıklar yakılarak bertaraf edilecek

Biosun Ödemiş Katı Atık İşleme Enerji ve Çevre Şirketi tarafından 3 Şubat 2025 tarihinde Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına verilen Proje Tanıtım Dosyasına (PTD) göre Katı Atık Yönetimi Entegre Tesisleri’nin bulunduğu parselde mevcut mekanik ayırma tesisi, biyometanizasyon tesisi, elektrik üretim tesisi üniteleri ve atıktan türetilmiş yakıt (ATY) tesisine ek olarak atıkların termal yöntemle bertaraf edilmesi ve enerji üretim tesisini planlıyor. 

İzmir’in Ödemiş, Kiraz, Beydağ, Bayındır, Tire, Selçuk ve Torbalı olmak üzere toplam 7 ilçenin toplandığı alanda 50 bin 247 metrekarelik alanda kurulacak olan yeni tesiste günlük 100 tonun üzerindeki atığın bertaraf edilmesi planlanırken, PTD’na göre proje 978 milyon 678 bin TL bütçe ayrıldı. 

Proje tarım arazilerinin üzerinde 

Çevreye, insan sağlığına ve tarım alanlarına büyük zararlar vereceğini belirten Küçük Menderes Havzası Koza Hareketi Derneği (KOZADER) projeye tepki gösterdi. ÇED toplantısında itirazlarına belirten vatandaşlar adına Kültür Merkezi önünde açıklama yapan Dernek 2. Başkanı Mehmet Taşlı, “Ödemiş̧ şehir yerleşimine 1,5 km mesafede bulunan ve 1’nci sınıf tarım arazilerinin oluşturduğu bölgede söz konusu projenin kurulmasına itiraz ediyoruz. Havaya telafisi mümkün olmayan zararlar verecek” dedi.

Torbalı ve Tire’de kurulması planlanan ancak yoğun tepkiler üzerine gerçekleştirilemeyen katı atık termal bertaraf tesisinin son adresi Ödemiş olmuştu. 

KOZADER’in projeye itiraz gerekçeleri:

• Tesisin çıkaracağı gaz, toz ve duman, insan sağlığını ve doğayı ciddi şekilde tehdit edecek,
• Yakılması planlanan plastik ve diğer atıklar, havaya karışarak solunum yoluyla insanlara ve diğer canlılara zarar verecek,
• Yakım işlemi sonucunda ortaya çıkacak tonlarca kül, toprağa ve yeraltı sularına geri dönüşü olmayan zararlar verecek,
• Kimyasal içerikli atıkların yakılması, havaya ve toprağa zehirli maddeler salarak kanser, astım, kalp hastalıkları ve bağışıklık sistemi sorunlarına yol açabilecek,
• Gürültü, trafik yoğunluğu, kötü koku ve hava kirliliği gibi ek sorunlar yaratacak.

Uzman görüşleri

Halk Sağlığı Uzmanı Dr. Tuğrul Şahbaz: "Çöp yakılarak enerji üretmek çevre kirliliği yaratır. Dioksin ve franlar gibi kimyasal maddelerin özellikle solunum yoluyla alınacak şekilde çevreye yayılır. Bu tür tesislerin yer altına geçirgenlikleri olduğu için yer altı sularının kirlenmesine de neden olabilir."

Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Ali Osman Karababa: "Kendi ekosistemleri içinde, hayvancılık ve tarımsal üretim yapılacağı için özel korunması gereken alanlar. Yaşanan iklim krizi ve geleceğimizi düşündüğümüzde yeterli ve güvenli gıdaya, su kaynaklarına ihtiyacımız var. Özgün bir ekosistem içine katı atık bertaraf tesisi kabul edilebilir bir tercih olmadığı gibi iki tane olması ve plastiklerin yakılarak yok edilmesi asla kabul edilemez."