Madımak sanıkları tahliyesi AYM kararına dayandırıldı:‘Katiller serbest, aydınlar içerde’

Gözde Tüzer
gozdetuzer@gmail.com

Sivas’ta, 2 Temmuz 1993’te, Madımak Otelinde 33 aydının gericiler tarafından yakılarak katledilmesine ilişkin davada sanıklar bir bir tahliye oldu. Alevi dernekleri başkanları sanıkların tahliye olmasına tepki gösterirken, tahliye kararları AYM’ye dayandırıldı. Ancak AYM’nin verdiği onlarca hukuki karar iktidar tarafından uygulamaya konulmadı.

23 kişiden 17’si tahliye edildi

Anayasa Mahkemesi (AYM), 2023 yılında Madımak Katliamı’nda çakmağı çakarak yangını başlattığı belirtilen Yunis Karataş’a tahliye yolu açan bir karar verdi. Sivas Katliamı davasında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan Yunis Karataş, "koşullu salıverme" hükümlerinden yararlanmak için başvurdu. Başvuruyu değerlendiren Sivas İnfaz Hakimliği, “terör suçlusu” olduğu için Karataş’ın koşullu salıverme hükümlerinden yararlanamayacağına karar verdi. Yunis Karataş, bunun üzerine AYM’ye bireysel başvuruda bulundu. Yunis Karataş’ın başvurusunu inceleyen AYM, koşullu salıverme hükümlerinin uygulanamayacağı ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının terör suçluları yönünden ölünceye kadar devam edeceği, ancak Karataş’ın “terör suçlusu” sayılamayacağı sonucuna vardı. AYM'nin bu kararının ardından davada 32 yılın sonunda ağırlaştırılmış müebbet cezası alan 23 kişiden 17'si tahliye edildi. Böylelikle davada tutuklu sayısı 6'ya düştü.

Can Atalay halen cezaevinde

Ancak Anayasa Mahkemesine başvuran onlarca kişinin hukuki kararları iktidar tarafından uygulamaya konulmuyor. Bunların başında Tutuklu Milletvekili Can Atalay hakkında verilen karar geliyor.

Türkiye İşçi Partili Can Atalay, 14 Mayıs 2023'te Hatay Milletvekili seçildi ve TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyesi oldu. Nisan 2022'de Gezi davasında 18 yıla mahkum edilen Can Atalay’la ilgili karar, Eylül 2023'te onaylandı.

Anayasa Mahkemesi ise Atalay’la ilgili hak ihlali kararı verdi. Ancak Yargıtay uygulamadı. AYM kararın uygulanmamasının hukuki değerden yoksun olduğuna; Yargıtay kararının TBMM Genel Kurulunda okunmasıyla, Atalay’ın milletvekilliğinin düşmüş sayılamayacağına hükmetti. Ancak AYM kararına halen uyulmadı.

Altan ve Berberoğlu kararları uygulanmadı

AKP’li yıllarda uyulmayan pek çok AYM kararı bulunuyor. Örneğin Anayasa Mahkemesinin (AYM) Enis Berberoğlu hakkındaki hak ihlali kararı uygulanmamış, Berberoğlu’nun yeniden yargılanmasına yer olmadığına karar verilmişti.

AYM, Gazeteci Mehmet Altan’ın tutuklanmasının demokratik bir toplum düzeni için “gerekli ve ölçülü” olmadığını, “zorlayıcı bir toplumsal ihtiyaçtan” kaynaklanmadığını ve basın üzerinde “caydırıcı etkide” bulunma ihtimalinin yüksek olduğunu açıkladı ve “Hem kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkını hem ifade ve basın özgürlüğünü ihlal ettiğine” karar verdi. Ancak mahkeme aynı delillere dayanarak Altan hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapse hükmetti.

2021’de Anayasa Mahkemesi kapatılan Zaman gazetesinin eski yazarlarından Şahin Alpay'ın kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar verse de; karara uyulmadı. Alpay yeniden AYM’ye başvurdu ve AYM 2024’te ikinci kez “ihlal” kararı verdi.

‘Çok öfkeliyiz’

Alevi dernekleri ise 32 yıl sonra gelen tahliyelere oldukça tepkili.

Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Başkanı Cuma Erçe “Çok öfkeliyiz. 32 yıldır aradığımız adaleti bulamadık ve biz bu adaleti sadece Sivas için istememiştik. Biz ‘Sivas için adalet herkes için adalet’ şiarıyla yola çıkmıştık” diyerek tahliyelere tepki gösterdi.

İktidarın tarihteki katliamlarla yüzleşmesi gerektiğini belirten PSAKD Başkanı “Tarihle yüzleşemeyen iktidarlar çürümeye mahkumdur. Sivas’la hesaplaşılabilseydi tarihle hesaplaşmanın da önü açılacaktı” ifadelerini kullandı. Cuma Erçe sözlerine şöyle devam etti: “Biz sadece içeride yatan tetikçilerin değil, bu katliama yol gösterenlerin de yargılanmasını istemiştik. Bu dava insanlık davasıdır, insanlık adına işlenmiş bir suçtur. Sivas davası bizim için asla bitmeyecek. Biz bunun asla peşini bırakmayacağız. Tarihle yüzleşme noktasında elimizden geleni ardımıza koymayacağız.”

Erçe son olarak Pir Sultan Abdal Kültür Derneği olarak 1 Mart Cumartesi günü saat 13.00’te Ankara Karşıyaka Mezarlığında kitlesel bir basın açıklaması yapılacağını hatırlatarak “Bu süreç bugün bitmeyecek, tarihle ve tarihin o karanlık sayfalarındaki katliamlarla yüzleşilinceye kadar mücadelemizi sürdüreceğiz” dedi.

‘Ülkedeki hukuksuzluğu bir kez daha gösterdi’

Alevi Bektaşi Federasyonu Genel Başkanı Mustafa Aslan; kararın ülkede hukuksuzluğu bir kez daha gösterdiğini söyledi. 

Sivas Katliamı’nı gerçekleştiren katillerin ve onların “ağababalarının” hiçbirisinin “terör örgütü”  çerçevesinde yargılanmadığını belirten Aslan “Bu ülkede insan yakmak, insan öldürmek adına hiç problem yok. Ama fikirlerini, düşüncelerini dile getirenler ‘suçlu’ olarak görülüyor. Katillerin, katil olarak algılanmadığı bir ülkede yaşamanın utancını yaşıyoruz. Gazetecilerin, aydınların, demokratların düşüncelerini dile getirdikleri için terörist diye yaftalandığı bir ülkede yaşıyoruz. Bu utanç bu ülkede yaşayan seksen beş milyonun utancıdır. Bu, ülkeyi yönetenlerin utancıdır” ifadelerini kullandı.

Aslan; Türkiye'yi yöneten zihniyetin kendisi dışındaki herkesi “ötekileştiren” bir anlayışa sahip olduğunu vurgulayarak şöyle dedi: “Bugün Madımak Katliamı’nı gerçekleştiren caniler ve o canilerin temsilcileri, iktidar partisinin vekilleri ve bakanları oldu. Biz Madımak Katliamı’nda kaybettiğimiz canlarımızı unutmayacağız, unutturmayacağız. Hesabını da sormak için birlikte mücadele etmeye kararlıyız.”