ABD ve İsrail, Gazze'deki ateşkesin birinci aşamasını uzatmak istiyor

İsrail ile Hamas arasında Gazze ateşkes anlaşmasının ilk aşaması dün sona erdi. Ancak ABD ve İsrail, İsrail’in Gazze’den asker çekmesini içeren ikinci aşamanın başlamasını nisan sonuna kadar ertelemek için bastırıyor. Yeni planda İsrail’e “savaşa geri dönme hakkı” da veriliyor. İsrail, Hamas’ı zorlamak için bugün Gazze’ye zaten çok sınırlı olan insani yardım girişini bir kez daha tamamen durdurdu. Hamas ise “Savaş suçudur” açıklaması yaptı. 19 Ocak’ta varılan anlaşmaya göre ikinci aşama için görüşmelerin 3 Şubat’ta başlaması gerekiyordu ancak Trump’ın desteğini de arkasına alan İsrail müzakereye başlamayı reddetmişti.

Anlaşma ihlaline ramazan bahanesi

ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, ramazan ayı ve Yahudilerin Hamursuz (Pesah) Bayramı (12-20 Nisan) boyunca Gazze Şeridi’ndeki ateşkesin ikinci aşamasını geciktirme önerisinde bulundu. İsrail, öneriyi kabul ettiğini açıkladı. Ancak teklif, İsrail’in asker çekmesini içermiyor.

İsrail Başbakanlık Ofisinden yapılan açıklamada, Başbakan Benyamin Netanyahu başkanlığında İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, üst düzey askeri komutanlar ve müzakere heyetinin katılımıyla güvenlik toplantısı yapıldığı belirtildi. Yeni plana göre Hamas’ın yeni ateşkesin ilk gününde Gazze’deki İsrailli rehinelerin yarısını ölü veya sağ olarak serbest bırakması isteniyor. “Kalıcı bir ateşkes sağlanması halinde ise Gazze’deki esirlerin diğer yarısı serbest bırakılacak” deniyor. Plan, müzakerelerin ilerlememesi halinde İsrail’e, 42 gün sonra “savaşa yeniden başlama hakkı” veriyor. 

Gazze’ye insani yardım girişi durdu!

Ateşkes anlaşmasının birinci aşamasının sona ermesinin ardından İsrail'den yapılan açıklamada, Başbakan Benyamin Netanyahu’nun Gazze Şeridi’ne her türlü insani yardım malzemesinin girişinin durdurulmasına karar verdiği duyuruldu. Kararın Hamas’ın yeni ABD-İsrail planına uymaya zorlamak için alındığı yorumları yapılıyor.

Hamas da kararının “ucuz bir şantaj” ve ateşkes anlaşmasına karşı bir “darbe” olduğunu söyledi. Yapılan açıklamada İsrail’in bu adımı “Savaş suçu ve anlaşmaya açık bir saldırı” olarak nitelendirildi ve arabuluculara İsrail’i Gazze’ye yönelik cezalandırıcı önlemlere son vermeye zorlamaları çağrısında bulunuldu.

Açıklamada, “Savaş suçlusu Netanyahu, faşist ordusunun 15 aydan fazla süren saldırılarıyla sahada tesis edemediği siyasi gerçekleri dayatmaya çalışıyor. Kendi iç siyasi çıkarları için anlaşmayı bozarak, Gazze’deki esirler ile sivil halkın canı pahasına yeni bir kriz yaratmayı hedefliyor” denildi.

AFP’ye konuşan Hamas Yetkilisi Mahmud Mardawi de, “istikrarı sağlamanın” tek yolunun, İsrail’in Gazze’den kalıcı olarak çekilmesini ve çatışmaların sona ermesini öngören ateşkes sürecinin ikinci aşamasının tamamlanması olduğunu belirtti. 

İsrail, 400 bin yedek askeri daha soykırıma çağırdı

Gazze’ye yeniden saldırı sinyali veren İsrail hükümeti, 29 Mayıs’a kadar İsrail ordusuna 400 bin yedek askeri çağırma yetkisi veren kararı onayladı.

Karar, İsrail ordusuna daha önce verilen 320 bin yedek askeri çağırma yetkisinin bugün sona ermesinin ardından geldi. Kanal 14 televizyonuna göre, karar Gazze’ye yönelik saldırıların başlama ihtimali nedeniyle alındı. Haberde, “2025’in de 2024’e benzer şekilde bir savaş yılı olması beklendiği” vurgusu yapıldı. 

Şu ana kadar neler oldu?

Hamas ile İsrail arasında varılan ateşkes ve rehine takası anlaşması 19 Ocak Pazar günü TSİ 12.15’te yürürlüğe gördi. Anlaşma kapsamında 27 Ocak Pazartesi günü, Gazze’yi ikiye bölen Netzarim Koridoru Gazze Şeridi’ndeki Filistinlilerin güneyden kuzeye geçişine açıldı, İsrail ordusu 9 Şubat’ta Netzarim Koridoru’ndan çekildi. Gazze ile Mısır arasındaki Refah Sınır Kapısı da, İsrail ordusunun 8 ay süren işgalinin ardından 1 Şubat’ta hasta ve yaralıların tahliyesi için açıldı.

Anlaşmanın birinci aşamadaki rehine takaslarında, İsrail hapishanelerindeki 1700’ün üzerinde Filistinli serbest bırakılırken Gazze’deki 25’i sağ 8’i ölü olmak üzere 33 İsrailli rehine teslim edildi. Ayrıca Gazze’deki 5 Taylandlı rehine de serbest kaldı.

Ancak İsrail ateşkes süresince Gazze’de çok sayıda saldırı gerçekleştirerek ateşkes şartlarını ihlal etti. Gazze Sağlık Bakanlığı, 11 Şubat’ta yaptığı yazılı açıklamada, İsrail’in varılan ateşkes anlaşması boyunca doğrudan düzenlediği saldırılarda 93 Filistinlinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Bugün de İsrail ordusuna ait insansız hava aracı (İHA), Gazze’nin kuzeyindeki Beyt Hanun kasabasında sivillerin bulunduğu bir bölgeyi hedef aldı ve 1 Filistinli hayatını kaybetti, 1 kişi de yaralandı.

İsrail, 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de 48 binden fazla Filistinliyi öldürdü. Çeşitli bilimsel araştırmalar ise bu sayısının birkaç kat daha fazla olabileceğine işaret ediyor. (Dış Haberler)