“İklim Ticareti Kanunu değil Halkın İklim Kanunu istiyoruz”

Özer Akdemir
ozerakdemir@gmail.com

AKP milletvekillerinin imzası ile 20 Şubat 2025’de TBMM Başkanlığına sunulan İklim Kanunu’na karşı Ekoloji Birliği tarafından yapılan çağrı sonrası bir araya gelen kurum ve yurttaşlar “Halkın İklim Kanunu” başlıklı bir metni imzaya açtı.

Metinde, TBMM’ye sunulan İklim Kanunu’nu “İklim Ticaret Kanunu” olarak niteleyerek gerçek bir “Halkın İklim Kanunu” istendiği dile getiriliyor.

Dünya Bankası fonladı danışmanlık firmaları hazırladı

Dünya Bankası’ndan 2017’de alınan 2 Milyon Dolarlık yardım kapsamında, 2020’de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Dünya Bankası uzmanları, bazı yerli ve yabancı hukuk/danışmanlık şirketleriyle birlikte hazırlanan kanun TBMM’ye sunulduğu güne kadar kamuoyundan sır gibi saklanmıştı. Beş yıl boyunca enerji ve maden şirketleri, sanayi ve ticaret odaları, ihracatçılarla kapalı kapılar ardında yapılan görüşmeler, toplantılar, pazarlıklar sonucu nihai hale getirilerek 20 Şubat tarihinde TBMM’ye sunuldu.

24 Şubat 2025 tarihinde, Çevre Komisyonu üyelerine dağıtılarak komisyon 26 Şubat tarihinde toplantıya çağrıldı. Muhalefet milletvekilleri ve davet edilen bazı STK temsilcileri tarafından birçok yönü eleştirilen kanun teklifi, bu eleştirilerin hiçbiri ciddiye alınmayarak aynı gün komisyonda kabul edildi. Teklifin yakın bir tarihte Genel Kurula getirilmesi bekleniyor.

Ekoloji Birliği’nin çağrısı sonrası İklim Kanunu tartışıldı

TBMM’deki bu gelişmeler sürerken Ekoloji Birliği’nin (EB) çağrısı ile İklim Kanunun hakkında yapılan çevrimiçi toplantı sonrası oluşturulan çalışma grubu tarafından hazırlanan bir metin imzaya açıldı. EB ve İklim Adaleti Koalisyonunca yürütülen “İklim Ticaret Kanunu” değil, “Halkın İklim Kanunu” kampanyasında hazırlanan metin birkaç günde 113 kurum ve 5 bini aşkın yurttaş tarafından imzalandı. Kampanya bileşenleri, AKP Hükümetini ve TBMM’yi kanunu geri çekmeye, katılımcı şeffaf süreçlerle ekoloji, sivil toplum örgütleri ile bilim insanlarının görüş ve önerileri doğrultusunda, doğanın ve toplumun yararına olacak şekilde “Halkın İklim Kanunu” hazırlanmasını istiyor.

Halkın İklim Kanunu

“Doğayı ve yaşamı koruyan gerçek bir iklim kanunu istiyoruz” başlıkla kampanya metninde AKP milletvekilleri tarafından TBMM’ye sunulan İklim Kanunu teklifinin, havayı, toprağı, suyu pazarlık konusu haline getirdiğine dikkat çekiliyor. Kanunun büyük şirketlerin çıkarları için hazırlandığının belirtildiği metinde, “Türkiye’deki iklim politikaları doğayı ve toplumu değil, “ticareti” korumak üzerine inşa edilmektedir. Ekmeğimizi kursağımızdan alıp özel şirketleri besleyen ve yaşam alanlarımızın karşısına sermayenin kar odağını yerleştiren bir kanun gerçek bir İklim Kanunu değildir” ifadelerine yer veriliyor. 

TBMM’deki kanun teklifi çekilsin!

Halkın katılımını içermeyen, tamamen şirketlerin çıkarı için hazırlanmış ve iklim adaletini gözetmeyen bir kanun düzenlemesinin meşru olamayacağına vurgu yapılan metinde, “Komisyona sunulan tasarı acilen geri çekilerek, sivil toplum kuruluşlarının ve bilim insanlarının görüş ve önerileri ile bilimi, iklim adaletini ve toplumsal ortak faydayı önceleyen bir perspektife uygun olarak yeniden yazılmalıdır” deniliyor. Kampanya doğrultusunda “Halkın İklim kanunun” başlığı ile 10 maddelik bir kanun teklifi gündeme getiriliyor.

Halkın İklim Kanunu maddeleri

Halkın İklim Kanunu başlıklı metnin madde başlıkları şunlar:

• Öncelik sermayenin değil, doğanın ve toplumun ortak geleceği olmalıdır.
• Kömürden ve fosil yakıtlardan çıkış için net bir plan ortaya koymalıdır.
• Emekçiler için adil bir geçiş planlamalıdır.
• İklim adaleti perspektifiyle tasarlanmalıdır.
• Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamalıdır.
• Halk Sağlığını güvence altına almalıdır.
• Üst ölçekli ekosistem planlaması yapmalıdır.
• İklim değişikliğine uyum politikaları geliştirmelidir.
• Halkın katılımını sağlamalı ve hesap verebilir olmalıdır.
• İklim suçlarına karşı denetim ve yaptırım içermelidir.