TOKİ’nin kentsel dönüşüm projesine mahalleli tepkili

Ramis Sağlam
ramissaglam@hotmail.com

İzmir – Menemen ilçesinin Ahıdır, Gaybi, Seydinasrullah ve Kazımpaşa Mahallelerini kapsayan 44 hektarlık alan Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2013 yılında riskli alan olarak ilan edildi. Riskli alan diye nitelendirilen Kazımpaşa Mahalle sınırları içerisindeki 3.39 hektar büyüklüğündeki alana ise şimdi 1. etap 1. kısım proje alanı olarak belirlendi.

Mahalleli, Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğünün 18 Şubat 2025 tarihli “uzlaşmaya davet” yazısının Muhtarlığa gelmesiyle haberdar oldular. Hak sahipleriyle Gedaş Gayrimenkul Değerleme tarafından yürütülen uzlaşma görüşmelerinde istediklerinin karşılanmaması üzerine 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu’na göre, “adil denklik ilkesi ile hak sahibinin” korunması gerektiği belirtilerek Bakanlığa itiraz dilekçesi vermeye başladılar.

‘Mahalleli bu plana uygun ödeyemez’

Menemen’in en eski mahallelerinden biri olduğunu belirten Kazımpaşa Mahalle Muhtarı Sami Alver, Bakanlığın, uzlaşma tekliflerindeki fiyatların çok düşük olmasına tepki gösteren 250 hak sahibinin 165’inin itiraz dilekçesi verdiğini söyledi.

TOKİ tarafından yapılmak istenen 250 haneyi kapsayan kentsel dönüşüm projesini değerlendiren Alver, “Öncelikle kentsel dönüşüme karşı değiliz. Fakat bu kentsel dönüşüm mahallede yaşayanların ekonomik gücünü aşmamalı. TOKİ, taşınmazlarımıza çok düşük fiyatlar verdi. Hak sahipleri kendi arsalarına yapılacak evlerde oturabilmek için ödeyemeyecekleri borçların altına sokuluyor. Gerekli düzenlemeler yapılmaması durumunda hukuki süreç başlatacağız” bilgisini paylaştı.

‘Emekliyim bu ödemeyi yapamam’

Rezerv alana sokulan mahallede 66 yıldır yaşadığını belirten 71 yaşındaki Emekli Hasan Ümit’in 196 metrekarelik evi 96 metrekareye düşerken 870 bin lira ödeme çıkarılmış. Ümit, “Kentsel dönüşüme karşı değilim fakat benim bu parayı teklif ettikleri koşulda ödeme şansım yok. İçinde yaşadığım eve 2 milyon 500 bin lira önerdiler. Emekli maaşımdan başka gelirim yok. Bu ödeme planını ödeme şansım yok. Ödemenin evlerin tesliminden sonra başlanacağı söylendi” dedi.   

‘Evlerimizi yok pahasına almak istiyorlar’

Çorum’dan 40 yıl önce mahalleye taşınan Rıza Çağıl da projeye karşı olduğunu ifade ediyor. Çağıl, “Bakanlık 2+1 daire veriyor ve beni borçlandırıyor. Ne zaman teslim alacağımız da belli değil. Dilekçelerimizde TOKİ değil kendimiz müteahhit ile anlaşmak istiyoruz. Elimizdeki evleri yok pahasına alıp bizi borçlandırmalarını kabul etmiyoruz” diye konuştu.   

‘Bizim üzerimizden rant elde etmesinler’

Rezerv alan ilan edildikten sonra TOKİ’nin kendilerine 100 metrekarelik daire vereceği sözünü hatırlatan Filiz Öncel, “Fakat şimdi durum çok değişti. İçinde evimiz olan 214 metrekarelik arsamıza 2 milyon değer biçildiği söylendi. 3+1 daire içinde 1 milyon ödeme yapmamız teklif edildi. Kaç yılda biteceğini bilmediğimiz teslimattan sonra TEFE-TÜFE üzerinden her yıl borç ödeme planı yüzde 25 tekrar yapılandırılacakmış. Bize de 4 bin 500 lira kira yardımı yapılacağı söylendi. Menemen'de 15-20 bin liradan aşağıya kiralık ev yokken yeni bir mağduriyet yaşayacağız. Tek talebimiz kentsel dönüşümü biz kendimiz yapalım. Kimse bizim üzerimizden rant elde etmesin” dedi.   

‘Hepimiz mağdur olacağız’

67 yılından beri mahallede oturduklarını söyleyen Behiye Katipoğlu, “Kentsel dönüşüm beni borçlandırıyor. Benim bu parayı ödemem mümkün değil. Bana ev kirası verecekmiş o parayla ev bulmam mümkün değil” derken oğlu Rasim Katipoğlu da, “Bize teklif edilen uzlaşma bizim beklentilerimizi karşılamadı. 232 metrekare arsamızın üzerinde dubleks evimize karşılık 2 milyon 150 bin lira değer biçildi. Bizi 130 metrekare daire için 1 milyon 620 bin lira borçlandırıyor. Açıkçası burada hepimiz mağduruz” ifadelerini kullandı.