Sosyal bütçeden silah şirketlerine: AB’den 800 milyar avroluk silahlanma kararı

Yücel Özdemir
yozdemir@evrensel.net

Köln — Brüksel’de dün toplanan Avrupa Birliği (AB) olağanüstü zirvesinde Ukrayna’ya askeri yardım ve Avrupa’nın güvenliğini askeri olarak sağlama adına rekor düzeyde silahlanma kararı çıktı. 27 AB ülkesinin katıldığı zirvede Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de bir teşekkür konuşması yaptı.

Hafta başında AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in ilan ettiği karar AB Ukrayna zirvesinde onaylandı. AB’nin 800 milyar avroya askeri harcama yapması kararlaştırıldı. AB, 800 milyarın 150 milyarını üye ülkelere düşük kredi olarak sağlayacak. Kalan 650 milyarı ise üye ülkeler kendi bütçelerinden ayıracak. Bu da Avrupa çapında eğitimden, sağlıktan, emeklilikten, sosyal alanlardan, emeklilikten kesintileri yapılarak askeri harcamalara verileceği anlamına geliyor. Tek tek ülkelere dayatılan askeri harcamalar aynı zamanda bütçelerde ek açıkların meydana gelmesine yol açacak.

Silah tekelleri daha da zengin edilecek 

Avrupa Birliği bütçesinde askeri harcama olmadığı halde ayrılan devasa bütçeye “sanayinin güçlendirilmesi” kulpu takıldı. Bununla kastedilen ise AB tarafından verilen kredilerle yapılacak askeri harcamalarda silahların Avrupa tekellerinden alınması. 

Zirve sonrasında 27 AB devlet ve hükümet başkanının imzasıyla yayımlanan ortak bildiride, savunma harcamalarının rekor düzeyde arttırılması “Genel savunma hazırlığını arttıracak, stratejik bağımlılıkları azaltacak, kritik alanlarda kabiliyet açıklarını kapatacak ve Avrupa savunma teknoloji ve sanayisi tabanını güçlendirecektir” şeklinde gerekçelendirildi. 

Von der Leyen görevlendirildi

Üye ülkelere verilecek askeri yardımın somutlaştırılması için AB Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen görevlendirildi. AB tarafından güvence altına alınacak 150 milyar avroya kadar kredinin Avrupa Yatırım Bankası üzerinden sunulması planlanıyor. Banka da Avrupa güvenlik ve savunma sanayisinin genişlemesini desteklemek istediğini açıkladı. 

AB’nin savunma harcamalarını artırmasına tam destek veren Macaristan, Ukrayna’nın desteklenmesine ise karşı çıktı. Bu nedenle iki ayrı metin yayımlandı. 26 AB ülkesi Ukrayna’ya desteğin sürdürülmesi konusunda anlaştı. ABD’nin Ukrayna'ya yaptığı askeri yardımları geçici olarak askıya alması ve ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmeler ise eleştirildi. Metni imzalamayan Macaristan Başbakanı Viktor Orban, sosyal medya hesabı üzerinden Avrupalıları Ukrayna’daki savaşı uzatmakla eleştirdi ve Trump’ın girişimlerine destek verdi. 

Fransa’nın liderlik arayışına fren 

Zirve öncesinde “ulusa sesleniş” konuşması yaparak Fransız nükleer silahlarla Avrupa’yı koruyabileceklerinin mesajını veren Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise hedefine ulaşmadı. Macron bu konuyu beş yıl önce de gündeme getirmiş ancak Almanya karşı çıkmıştı. Zirvede bu konuda somut bir karar çıkmazken tartışmanın devam etmesi bekleniyor. ABD’den bağımsızlaşma üzerine başlatılan silahlanma planı kapsamında konunun gündeme gelmesi mümkün.

Ukrayna’ya asker gönderme toplantısı 

Almanya’da yayımlanan Der Spiegel dergisinin bu haftaki başyazısında, ABD’nin nükleer silahları yerine Fransa’nın bu misyonu üstlenebileceği görüşü yeniden ortaya atılmıştı. Almanya’da başbakanlık koltuğuna oturacak olan Friedrich Merz de erken genel seçimlerden kısa bir süre önce, İngiltere ve Fransa’nın nükleer silahlarının Almanya için de kullanılıp kullanılamayacağı konusunda düşünülmesi gerektiğini söylemişti. ABD ve Rusya’nın yakınlaşmasına karşılık Alman-Fransız ekseninin de yakınlaşması söz konusu olabilir. Ancak bunun içinde aynı zamanda rekabet de bulunuyor.

Öte yandan Avrupa ülkelerinin genelkurmay başkanları da önümüzdeki hafta salı günü Paris'te bir araya gelecek. Toplantıda Macron’un önerilerinin yanı sıra Ukrayna’ya kara birlikleri gönderme seçeneği de ele alınacak.