Gazze’de Norveç hükümetine ait şirketin silahları bulundu

Mahmut Algünerhan
[email protected]

Oslo — Gazze’nin güneyinde Refah kentindeki yıkıntılar arasında yüzde 50 hissesi devlete ait Norveç-Finlandiya ortaklığındaki Nammo şirketine ait silahlar bulunması tartışma yarattı. Bu silahların ABD’de üretildiği, Amerikalılar tarafından İsrail’e gönderildiği belirtiliyor. Norveç hükümeti sorumluluk kabul etmiyor. 

Norveç devlet kanalı ortaya çıkardı

İsrail’in soykırımından kaçmak zorunda kalan binlerce Filistinli 19 Ocak’taki ateşkesin ardından Refah’a geri döndü. Ancak Gazze Şeridi’nin güneyindeki kentte yıkım çok büyük. Enkazlar arasında silah parçaları ve patlamamış mühimmatlar bulunmaya devam ediyor.

Norveç devlet kanalı NRK’nin haberine göre, Gazze yönetimine bağlı bomba imha ekiplerinin Tal al-Sultan mahallesinde patlamamış mühimmatları temizlediği anlara ait görüntülerde Norveç-Finlandiya menşeli silahlar tespit edildi.

NRK’nin iş birliği yaptığı yerel bir gazeteci ekibinin çektiği görüntülerde, omuzdan ateşlenen bir roketatar fark edildi. Yapılan incelemeler, bu silahın “Nammo Talley” şirketi tarafından üretilen M141 tipi bir silah olduğunu gösterdi. Silahın üzerinde İbranice kullanım talimatları bulunuyordu. NRK ayrıca aynı silah türüne ait bir taşıma çantasını ve M141’e benzeyen başka silahları da tespit etti. Habere göre, Nammo, bu tip silahları üreten tek şirket.

Norveç’te savaşta olan ülkeye silah satışı yasak

Norveç yasalarına göre Norveçli silah üreticilerinin İsrail’e doğrudan silah satması yasak. Ancak Nammo şirketinin yurt dışında birçok yan kuruluşu bulunuyor. Bu yan kuruluşlardan biri de “Nammo Defense Systems Inc.” (eski adıyla Nammo Talley). Bu şirket ABD’de faaliyet gösteriyor. ABD yasalarına göre ise İsrail’e silah satışı serbest. Bu nedenle, ABD’de üretilen Nammo silahları Amerikan ordusuna satıldığı ardından bu silahların İsrail’e gönderildiği belirtiliyor. Yani Norveç silahları ABD aracılığıyla İsrail’e satılmış. 

Ancak ABD’nin bu silahları İsrail’e ne zaman verdiği veya kaç adet gönderdiği bilinmiyor. ABD Dışişleri Bakanlığından bir yetkili, NRK’ye “Bu konuda İsrail hükümetine danışmanız gerekiyor” açıklaması yaptı. Ancak İsrail Savunma Bakanlığı sorulara yanıt vermedi.

NRK, bulunan silahlarla ilgili detaylı bilgileri Norveç’teki Nammo genel merkezine ve ABD’deki Nammo Defense Systems şirketine iletti. Nammo genel merkezinde İletişim Direktörü Thorstein Korsvold, konu hakkında röportaj vermeyi reddetti. E-posta yoluyla ise “Bahsi geçen silahlar ABD’de üretilmiş olup, Amerikan yasalarına tabidir” açıklamasını yaptı. Nammo, bu satış öncesinde bir “ihtiyatlılık değerlendirmesi” yapılıp yapılmadığına dair sorulara da yanıt vermedi.

Hükümet sorumluluk kabul etmiyor 

Norveç’te bulunan Redd Barna (Çocukları Kurtar) Örgütünün Uluslararası Hukuk Uzmanı Mads Harlem ise “2008-2010 yıllarında bile bu silahların İsrail’e gidebileceğini anlamak zor değildi. Uluslararası hukuku ihlal eden bir devlete silah satışı yapılmamalıdır” yorumunda bulundu.

Harlem, 2009 yılında yayınlanan BM raporuna atıfta bulunarak, İsrail’in Gazze savaşı sırasında savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar işlediğine dair güçlü kanıtlar bulunduğunu hatırlattı.

Norveç hükümeti, Nammo’nun yüzde 50’sine sahip ve şirket Norveç Ticaret ve Balıkçılık Bakanlığı tarafından yönetiliyor. Bakanlık Müsteşarı Tomas Norvoll, “Başka ülkelerde, özellikle ABD’de üretilen ürünler, o ülkelerin ihracat yasalarına ve düzenlemelerine tabidir” açıklaması yaptı. 

Harlem’e göre ise Nammo’nun ABD’de faaliyet gösteren bir yan kuruluşu aracılığıyla satış yapması, şirketin etik ve hukuki sorumluluğunu ortadan kaldırmıyor. 

Nammo, Norveç merkezli bir savunma ve uzay teknolojileri şirketi. 1998 yılında kurulan bu şirket, dünya çapında savunma ve güvenlik sistemleri için mühimmat, roketler ve diğer askeri ürünlerin üretimi ve tedariki konusunda faaliyet gösteriyor. Esasen bir savunma ve silah üretim şirketi olarak faaliyet gösteren Nammo, hem sivil hem de askeri alanlarda teknoloji geliştirme konusunda oldukça güçlü bir geçmişe sahip. Ürettiği ürünler arasında topçu mühimmatı, roket sistemleri, füzeler, patlayıcılar ve uzay sistemleri bulunuyor. Şirket, savunma sektöründe özellikle mühimmat teknolojilerinde uzman ve NATO ile de güçlü bir iş birliği içinde.

Nammo’nun yaklaşık 2 bin 800 çalışanı bulunuyor ve bunların 900’ü Norveç’te.

Norveç’te, İsrail’in, Filistin halkına karşı soykırım savaşının başından beri Filistin halkıyla yapılan tüm dayanışma eylemlerinde, “Norveç silahlarının İsrail tarafından kullanıldığı” söyleniyor, Fakat Norveçli yetkililer bunu inkâr ediyorlardı.