Trump, İran’a baskıyı artırıyor: Irak’ın İran’dan elektrik almasına engel

İran’a yaptırım uygulayan ABD yönetimi, diğer ülkelerin İran’la ilişkilerine de müdahale ediyor. Donald Trump yönetiminin Irak’ın İran’dan elektrik almasına izin veren yaptırım muafiyetini iptal ettiği açıklandı. 

Reuters’ın haberine göre, Trump’ın ismi açıklanmayan bir sözcüsü konuyla ilgili basına, alınan kararın “İran’a herhangi bir ekonomik ya da mali rahatlama sağlamayacaklarını garanti altına aldığını” söyledi. Trump’ın İran’a yönelik kampanyasının “Nükleer tehdidini sona erdirmeyi, balistik füze programını kısıtlamayı ve terörist grupları desteklemesini durdurmayı” amaçladığını iddia etti.

ABD hükümeti, Tahran’ın nükleer silah geliştirmesini yavaşlatmak iddiasıyla İran’ın petrol ihracat gelirlerini ortadan kaldırmaya çalışıyor. İran ise nükleer silah peşinde olduğunu reddediyor ve programının barışçıl olduğunu söylüyor.

Trump, 2018 yılında İran’ın enerji ihracatına yönelik yaptırımları yeniden uygulamaya koyduğunda, bazı alıcı ülkelere muafiyet tanımıştı. Joe Biden yönetimi de Irak’ın muafiyetini tekrar tekrar yenilerken Bağdat’ın İran elektriğine olan bağımlılığını azaltmaya çağırmıştı.

"Şirketler için fırsatlar…"

Reuters’a konuşan kaynaklar, ABD’nin feragat incelemesini kısmen Irak Kürdistan Bölgesi’nin ham petrolünün Türkiye üzerinden ihracatına izin vermesi için Bağdat üzerindeki baskıyı arttırmak amacıyla kullandığını söyledi. Buna göre amaç, küresel pazara arzı artırmak ve fiyatları kontrol altında tutarak ABD’ye İran’ın petrol ihracatını engelleme çabalarını sürdürmek için daha fazla alan sağlamak.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise “Irak’ın enerji dönüşümü, enerji santrallerinin verimliliğini arttırma, elektrik şebekelerini iyileştirme ve güvenilir ortaklarla elektrik bağlantıları geliştirme konularında dünya lideri uzmanlar olan ABD şirketleri için fırsatlar sunuyor” açıklaması yaptı.

Petrol üretmesine rağmen enerji ihtiyacını karşılayamıyor 

OPEC’in ikinci en büyük petrol üreticisi olmasına ve önemli doğal gaz rezervlerine sahip olmasına rağmen Irak, 2003’teki ABD işgalinin ardından on yıllardır süren savaş, iç çatışmalar ve yatırım eksikliği nedeniyle istikrarlı bir enerji arzı sağlamakta zorlanıyor.

Irak’ın elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 80’i doğal gaza dayanıyor ve bu da ülkeyi elektrik şebekesini ayakta tutmak için İran’dan ithal edilen doğal gaza bağımlı hale getiriyor.

Temmuz 2022’de Irak, İran ile 400 megavat elektrik ithalatı için beş yıllık bir sözleşme imzalamıştı. Mart 2024’te ise İran’dan gaz ithalatını günde 50 milyon metreküpe çıkaran ve yıllık yaklaşık 6 milyar dolar değerinde olan bir başka anlaşmaya varılmıştı. Yani Irak elektriğinin yüzde 30’unu üretmek için İran doğal gazını kullanılıyordu. 

İran’da da enerji krizi var

Öte yandan dünyanın en büyük doğal gaz ve petrol rezervlerine sahip ülkelerinden biri olan İran da, son aylarda ekonomik yaptırımların ağır baskısı, yetersiz altyapı yatırımları ve hızla artan enerji talebi nedeniyle ciddi enerji krizlerinden birini yaşıyor.

Hamaney: ABD’nin istediği müzakere değil tahakküm

Öte yandan İran’ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer anlaşma müzakereleri için kendisine bir mektup gönderdiğini duyurmasının ardından yaptığı açıklamada, İran’ın müzakerelere zorlanmayacağını söyledi.

Fox Business’a verdiği bir mülakatta Trump, Tahran’ın nükleer silah edinmesini engellemek için “İran’la baş etmenin iki yolu var: Askeri olarak ya da bir anlaşma yaparak” dedi. İran devlet medyasının bildirdiğine göre Hamaney, üst düzey İranlı yetkililerle yaptığı bir toplantıda Washington’un müzakere teklifinin amacının “Kendi beklentilerini dayatmak” olduğunu söyledi.

Hamaney, “Bazı zorba hükümetlerin müzakere ısrarı meseleyi çözmek için değil, tahakküm kurmak içindir. ‘Karşı tarafa müzakere adıyla taleplerimizi dayatalım, kabul ederlerse iyi fakat kabul etmezlerse müzakere masasından uzaklaştılar deriz’ diyorlar” ifadelerini kullandı.

“Mesele yalnızca nükleer değil, onlar ülkenin savunma ve uluslararası kapasitesiyle ilgili yeni talepler gündeme getiriyorlar” diyen Hamaney şöyle devam etti: “Bu yeni talepler kesinlikle İran tarafından kabul edilmeyecektir. Halk üzerinde baskı kurabilmek için müzakereden söz ediyorlar. Bu müzakere değil, tahakkümdür.”

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Brian Hughes, Ali Hamaney’in Tahran’ın müzakerelere zorlanamayacağını söylemesinin ardından yaptığı açıklamada “İran rejiminin halkını ve çıkarlarını terörün önüne koymasını umuyoruz” diye konuştu. (Dış Haberler)