Trump'ın baskı yaptığı İran’a Çin ve Rusya’dan destek

ABD Başkanı Donald Trump'in nükleer görüşmeler için bastırdığı İran, Çin ve Rusya ile görüştü. Pekin’de bir araya gelen üst düzey Çinli ve Rus diplomatlar diyaloğun ancak “karşılıklı saygı” temelinde sürdürülmesi ve tüm yaptırımların kaldırılması gerektiği açıklaması yaptı. 

Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Ma Zhaoxu, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergei Ryabkov ve İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazem Gharibabadi bugün Pekin’de bir araya geldi. Görüşmelerin ardından Çin ve Rusya adına yayımlanan ortak açıklamada, İran’ın "nükleer programının sadece barışçıl amaçlar için olduğunu" yinelemesinin memnuniyetle karşılandığı ve İran’ın nükleer enerjiyi barışçıl amaçlarla kullanma hakkına “tamamen” saygı duyulması gerektiği vurgulandı.

"Tehditten vazgeçilmeli"

Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Ma Zhaoxu, Pekin’deki toplantı sonrasında gazetecilere yaptığı açıklamada, “(Çin, Rusya ve İran) ilgili tarafların mevcut durumun temel nedenini ele alma ve yaptırım, baskı veya güç tehdidinden vazgeçme konusunda kararlı olmaları gerektiğini vurguladı” dedi. Ma ayrıca Çin, Rusya ve İran’ın tüm “hukuksuz” tek taraflı yaptırımların sona erdirilmesi gerektiğini söyledi.

Ne olmuştu?

2015 yılında İran, ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya ile yaptığı bir anlaşmayla uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer programını kısıtlamayı kabul etti. Ancak 2018’deki ilk başkanlık döneminde Donald Trump, anlaşmadan tek taraflı çekildi.

İkinci kez ABD Başkanı seçilen Trump, geçtiğimiz hafta İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’e nükleer müzakereleri öneren bir mektup gönderdiğini söyledi ve “İran’la başa çıkmanın iki yolu var; askeri olarak ya da bir anlaşma yaparak” demişti. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise “tehdit” altındayken ABD ile müzakere etmeyeceğini ve İran’ın ABD’nin görüşme “emirlerine” boyun eğmeyeceğini açıkladı. 

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 15 üyesinden altısının -ABD, Fransa, Yunanistan, Panama, Güney Kore ve İngiltere- bu hafta nükleer programını görüşmek üzere kapalı kapılar ardında bir toplantı gerçekleştirmesi İran’ı daha da öfkelendirdi. Tahran, toplantının BM Güvenlik Konseyi’nin “kötüye kullanılması” olduğu açıklaması yaptı.

İran uzun nükleer silah geliştirmeye çalıştığını reddediyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ise geçen ay Tahran’ın uranyum zenginleştirmeyi “dramatik bir şekilde” hızlandırarak yaklaşık yüzde 90 silah sınıfı seviyesine yaklaştırdığı açıklaması yaptı.

Nükleer silahlar konusunda başı ABD ve Rusya çekiyor. Ayrıca Çin, Fransa, İngiltere, Pakistan, Hindistan, İsrail ve Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin nükleer silah sahibi olduğu biliniyor. ABD ve Avrupa, İran’ın nükleer silah geliştirmesine ise engel olmak için siyasi ve ekonomik baskı politikalarını kullanıyor. (Dış Haberler)