Narenciye kentinde yurttaş narenciyeye hasret

Volkan Pekal
volkanpekal@gmail.com

Adana – Narenciye üretiminde merkez olan Adana’da yurttaşlar düşen alım gücü nedeniyle narenciyeye erişemiyor. Seyhan ilçesinde bulunan Sümer Mahallesi pazarında, narenciye fiyatları 25-30 lira arasında değişiyor. Üreticiler, tüccarların verdiği fiyatların maliyetleri bile karşılamadığını belirtirken, tüketiciler ise yüksek fiyatlar nedeniyle temel gıda ürünlerine ulaşmakta zorlanıyor. Bu durum hem üreticiyi hem de tüketiciyi derinden etkiliyor.

Adana gibi bir tarım merkezinde bile vatandaşların alışveriş alışkanlıkları değişiyor. Biyoloji Öğretmeni Fatih isimli yurttaş, “Eskiden bol bol alır, suyunu sıkardık. Şimdi iki kilo bile zor alıyoruz. Adana’da bile bu hale gelmemiz garibimize gidiyor” diyor. Fatih, tarım sektörünün kimyasal kirlilikle karşı karşıya kaldığını vurgulayarak, bu durumun hem sağlığı hem de narenciye ihracatını olumsuz etkilediğini belirtiyor.

Emekliler çalışmadan geçinemiyor

Emekli Şenol Diktürk, fiyatların gelirlerine göre çok yüksek olduğunu söylüyor. Haftalık 1000-1200 TL tutarında gıda harcaması yaptıklarını belirten Diktürk, iki maaşla bile zorlandıklarını ifade ediyor. “Maaşlarımızın alım gücü yarıya düştü, her şey pahalı” diyen Diktürk, halen okuttukları iki çocukları olduğunu ve çalışmadan geçinmenin mümkün olmadığını söylüyor. “Ben de eşim de emekli ama ikimiz de çalışıyoruz. Çünkü çalışmadan yaşama şansımız yok” ifadelerini kullandı.

Bir başka Emekli Hilal Özdemir ise “Pazardan ayva, salatalık ve yeşillik alabildim. Narenciye fiyatları çok pahalı. Portakal alsak, mandalina alamıyoruz. Bütçemiz neye yetiyorsa onu alıyoruz” diyor. Özdemir, yalnızca emekli maaşıyla geçinmenin mümkün olmadığını ve geçimini sağlamak için servis şoförlüğü yaptığını belirtiyor.

Sağlıklı beslenme zorlaşıyor

Özdemir, sağlıklı beslenmenin giderek zorlaştığını vurgulayarak, “Her hafta farklı bir meyve almaya çalışıyoruz çünkü hepsini birden almak mümkün olmuyor. Çocuğumuz spor yapıyor, ona meyve suyu sıkmak istiyoruz ama yeterince alamıyoruz” diye konuşuyor.

Gübre ve mazottaki vergiler kaldırılmalı

Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Adana Şube Başkanı Ahencan Tayakısı, üreticiye doğrudan desteklerin artırılması ve girdi maliyetlerinin düşürülmesi gerektiğini belirtiyor. Tayakısı, “Üreticinin en büyük maliyet kalemleri arasında gübre ve mazot yer alıyor. Bugün Türkiye’de kullanılan mazotun fiyatı Kıbrıs’takinin iki katı. Aynı durum gübre için de geçerli. Destekleme ödemeleri yapılıyor ancak bunlar yeterli seviyede değil. Mazot ve gübredeki özel tüketim vergilerinin kaldırılması üreticiyi rahatlatacaktır” diyor.

Üretici ve tüketici arasında derin uçurum

Tayakısı, pazar fiyatlarının hem üreticiyi hem de tüketiciyi olumsuz etkilediğini vurgulayarak, “Üretici, maliyetleri karşılayamamak, tüketici ise yüksek fiyatlar nedeniyle şikayetçi. Aradaki komisyoncular ve nakliye ücretleri, maliyetleri de fiyatları artırıyor” diye konuştu.

Tayakısı, Türkiye’de üreticiye verilen desteğin yetersiz olduğunu belirterek, Fas ve Mısır gibi ülkelerde üretim maliyetlerinin çok daha düşük olduğunu ifade ediyor. “Bugün Mısır’dan gelen portakalın fiyatı 7.5-8 lira civarında. Türkiye’de ise üretici, bu fiyatlara dahi satış yapamıyor. Uluslararası rekabet şartları Türkiye’nin aleyhine işliyor” diyor.

‘Üretici köylü vergiye çalışıyor’

Tayakısı, vergi yükünün üreticiyi zorladığını belirterek, “Mazotta, gübrede, tohumda yüksek vergiler ödeniyor. Satışta da ek vergiler devreye giriyor. Üretici tamamen vergiye çalışmış oluyor. Vergi mutlaka toplanmalı ama adil şekilde toplanmalı. Tüm ticari kesimlerden eşit şekilde alınmalı” şeklinde konuşuyor.